(foto: geplukt bij forum.scramble.nl)
In de vijftiger jaren ontwikkelde Grumman de OV-1 Mohawk voor de US Army en US Marine Corps. Een bewapend verkenningsvliegtuig. Alleen de US Army schafte deze twin turboprop vanaf 1959 aan, in een aanvankelijk onbewapende uitvoering. Tijdens de Amerikaanse ‘adviseurperiode’ in Vietnam ontstond een soortgelijke behoefte aan een vliegtuig geschikt voor Counter Insurgency (COIN) en Forward Air Control (FAC), wat in 1963 een nieuw acroniem opleverde: LARA – Light Armed Reconnaissance Aircraft. North American Rockwell werkte hiervoor een ‘garageproject‘ van twee ex-mariniers uit, dat in 1965 als OV-10 Bronco haar eerste vlucht maakte. Vanaf 1968 zag de Bronco intensief actie boven Vietnam, waar het toestel zeer effectief bleek. In actie komen, voornamelijk als FAC, bleven de OV-10s voor Amerika doen tot na Operatie Desert Storm (1991). Pas in 1995 verdwenen de laatste Marine Corps Bronco’s uit actieve dienst. Oorlogen als in Irak en Afghanistan roepen echter opnieuw om een LARA, waar wederom zowel de Mohawk als de Bronco voor werden aangeprezen.
Filippijnse OV-10M
Alleen in Colombia en de Filippijnen is de OV-10 nog operationeel in dienst. Beide landen hebben hun Bronco’s gemoderniseerd met onder meer nieuwe motoren en vierbladige in plaats van driebladige props. In de VS zelf zijn de Bronco’s overgedragen of verkocht aan civiele organisaties en worden ze onder andere gebruikt als bosbrand blus-verkenners. Ze opnieuw ombouwen voor militair gebruik stuit daar echter op weerstand. Soms van praktische aard, zoals de ouderdom van de toestellen. Sowieso zien zowel de brass als de fabrikanten liever iets nieuwers voor LARA, dat tegenwoordig LAAR (Light Attack/Armed Reconnaissance) of LAS (Light Air Support) genoemd wordt. Toch kwam Boeing, de huidige eigenaar van de tekeningen, in 2009 met een LAS-brochure voor een nieuwe Bronco, de OV-10X (.pdf). Hierin zitten modificaties zoals krachtigere motoren en geavanceerde infrarood-laser doelzoek- en aanwijssystemen verwerkt. Hoewel meerdere landen geïnteresseerd waren, leidde het (nog) niet tot bestellingen. Vreemd genoeg lijken de meeste huidige LAS-kandidaten op een nog ouder toestel dan de OV-10 Bronco. Alle eenmotorige turboprop kandidaten hebben veel weg van wat Cavalier Aircraft en Piper in de zestiger en zeventiger uit de P-51 Mustang ontwikkelden: de Piper PA-48 Enforcer. Zelfs nu weer ‘genoemd‘ als LAS-kandidaat.
Piper PA-48 Enforcer
Geen van de nieuwe ontwerpen kan echter tippen aan wat zelfs de originele OV-10 varianten in huis hadden voor LAS, COIN, FAC of welke relevante acroniemen dan ook. STOL-eigenschappen gecombineerd met een formidabele wendbaarheid. Een vliegduur van 3,5 uur of tot 5,5 uur met droptanks (OV-10X 6+ uur). Een ruime interne mogelijkheid voor aanbreng van IR-lasertorens en verkenningsapparatuur, wat de externe ophangrekken (7 stuks) vrij laat voor wapens of andere uitrusting. Een uitstekend zicht vanuit de panoramacockpit, waarin twee paar Mk I eyeballs de elektro-optische apparatuur aanvullen. Of een draaibaar kanonsysteem aansturen, zoals in sommige vroegere OV-10D’s van de Amerikaanse mariniers.
OV-10D met IR-neus en Gatling 20 mm kanon
Nu slijt er niet zelden een dure keroslurpende F-15E Strike Eagle tijdens missies die een eenvoudigere en goedkopere OV-10 Bronco ook, of zelfs beter kan uitvoeren. Wat dat betreft is er boven Afghanistan weinig veranderd sinds F-4 Phantoms van 25 miljoen dollar boven Vietnam neerdoken op soms één Charlie met een bundel punji sticks van 25 cts. Dat wil zeggen, als ze de Charlie bij 450 knopen in het snotje konden krijgen. Waar de OV-10 Bronco een ‘oplossing’ voor was. Het probleem bestaat nog, of weer, maar de oplossing lijkt vergeten of overgeslagen te worden.
Specificaties OV-10D (eerdere modellen)
Gewicht leeg/maximum: 3261, 6552 kilo (3127, 6552). Motoren: 2 x Garrett T-76-G-420/421 gasturbines van 1040 pk (715). Topsnelheid: 463 km/u (452). Vliegbereik: ‘licht’ -circa 1200 kilometer op interne brandstof, tot circa 2200 kilometer met externe brandstoftanks; met maximum lading: circa 740 kilometer. Bewapening: 4 x M60C 7,62 mm machinegeweer in sponsons en/of M197 drieloops 20 mm Gatling kanon onder de romp, tot circa 2000 kilo aan lading aan 7 ophangpunten.
http://www.youtube.com/watch?v=TcxV2jh6jcA
Meer Bronco bij www.ov-10bronco.net of Boeing. Fraaie foto’s, waaronder van Duitse ‘glazen’ versies, bij forum.scramble.nl.
