Woensdag is het eerste presidentiële debat tussen Barack Obama en Mitt Romney. Heel Amerika kijkt naar de debatten en dat is omdat ze garant staan voor opvallende momenten. Hierbij een top 7 met de grootste blunders, mooiste oneliners en andere beelden die je bij zullen bij blijven.
7. “Are you better off than you were four years ago?” (1980)
Met deze prachtige retorische vraag maakte Ronald Reagan een einde aan het presidentschap van Jimmy Carter. Het debat vond plaats op het moment dat er 52 Amerikanen werden gegijzeld in de Amerikaanse ambassade in Iran en heel het land zich ook nog eens zorgen maakte over de stijgende inflatie. Carter had er alles aangedaan om een debat met Reagan te vermijden maar stemde uiteindelijk toch toe een week voor de verkiezingen. Hij had reden om terughoudend te zijn.
6. Auw. Dukakis toont geen emotie op vraag over moord echtgenoot (1988)
Democraat Michael Dukakis was fervent tegenstander van de doodstraf. Van de debatleider kreeg hij een provocerende vraag: wat als Kitty Dukakis, zijn vrouw, verkracht en vermoord zou worden, zou hij dan graag de dader ter dood veroordeeld zien worden? Zonder blikken of blozen gaf Dukakis zijn antwoord. Na afloop werd hem verweten geen emotie te tonen tijdens deze emotioneel beladen vraag. Dit bevestigde het beeld van een politicus die niet authentiek is. Tevergeefs verklaarde hij later dat hij zulke vragen al vaak had gekregen tijdens de campagne en er dus niet meer van op keek. Hij verloor de verkiezingen.
5: “Senator, you are no Jack Kennedy” (1988)
Dan Quayle, de vicepresidentskandidaat van George H.W. Bush, wilde duidelijk maken dat hij wel degelijk voldoende ervaring had om als vicepresident te kunnen dienen. Daarom vergelijk hij zichzelf met John F. Kennedy. Maar dat liep niet goed af voor hem. Zijn tegenstander was Lloyd Bentsen die Congreslid was in de tijd dat Kennedy ook in het Congres zat. Bentsen pareerde de aanval op legendarische wijze. Ondanks dat het publiek eigenlijk niet van zich mocht laten horen, brak deze uit in applaus.
Volgens veel insiders was het antwoord van Bentsen niet spontaan. Quayle trok regelmatig in speeches tijdens evenementen van de campagne de vergelijking met Kennedy. Bush en Quayle wonnen overigens de verkiezingen met gemak maar toch blijft deze oneliner van Bentsen legendarisch!
4. “I will not exploit my opponent’s youth” (1984)
Nog een klassieker van Reagan. Was hij te oud voor een tweede termijn? Ten tijde van dit debat was hij in ieder geval de oudste presidentskandidaat in de geschiedenis. Tijdens het vorige debat leek hij tegen het einde aan vermoeid te zijn. Dus een vraag over zijn leeftijd kreeg hij logischerwijs voor zijn kiezen tijdens dit debat tegen Walter Mondale. Zijn antwoord op de vraag zat vol met humor. Zelfs Mondale moest lachen, hoewel hem dat lachen waarschijnlijk snel verging. Mondales enige punt in de campagne was voor eens en altijd gepareerd. Reagan won met een landslide.
3. De leuke kant van Al Gore (1996)
Zijn eigen presidentiële debatten verloor hij van George W. Bush omdat hij arrogant en betweterig overkwam. Maar tijdens zijn vicepresidentiële debat in 1996 schitterde hij. Hij stond tegenover voormalig football-speler Jack Kemp. Hij praatte graag over zijn verleden als sportman. Het contrast tussen de veel stijvere Democraat Gore was een zorg voor de Democraten. Met een oneliner aan het begin van het debat neemt hij die zorg weg. Het onhandige antwoord van Kemp maakt nog eens duidelijk wat voor een meesterzet dit was: “I can’t even pronounce it.”
2. Polen staat niet aan de kant van de Sovjet Unie?! (1976)
In 1976 beweerde President Ford dat Polen helemaal niet tot de invloedssfeer van de Sovjet Unie behoorde. Dit was ten tijde van de Koude Oorlog. Amerikanen vreesde dat hun president niet wist wie bondgenoten waren en wie vijanden. Met veel feitenkennis win je zelden een debat maar met weinig feitenkennis verlies je gemakkelijk een debat. Amerikanen hadden het na deze blunder definitief gehad met Ford.
1. George Bush kijkt op zijn horloge (1992)
Bush heeft heel veel moeite met het antwoord geven op de vraag. Maar let eens goed op terwijl de vraag wordt gesteld. Bush blijkt op zijn horloge te kijken (0:03). Dit moment van onoplettendheid kostte hem mogelijk de verkiezingen want hierna daalde hij in de peilingen terwijl Clinton enorm steeg.
Dat Clinton steeg is niet verwonderlijk. De manier waarop hij inlevingsvermogen toont (met de inmiddels gevleugelde uitspraak “I feel your pain”) is meesterlijk. Hij pakt de vragensteller in en daarmee de natie. De vragensteller was vóór het debat nog zwevend. Ze heeft uiteindelijk op Clinton gestemd gaf ze later aan. De spindoctors van Clinton zeiden na afloop dat ze groot geld betaald zouden hebben om zo’n vraag te krijgen. Zij wisten dat Clinton beter dan Bush met gewone kiezers kon omgaan. Het presidentiële debat legde dat verschil haarfijn bloot.
Victor Vlam is redacteur van de WarRoom, voerde in 2008 campagne voor zowel Barack Obama als John McCain en trainde Nederlandse politici in de aanloop naar verkiezingsdebatten.
