Vlak voor de verkiezingen bracht het opgestapte PVV-Kamerlid Marcial Hernandez een boek uit met de veelzeggende titel: Geert Wilders ontmaskerd: van messias tot politieke klaploper. Enkele korte nieuwsberichten in de media waren het gevolg, maar verder bleef het opvallend stil. De twee grootste boekhandels van Amsterdam verkopen het boek niet en de media besteedden er nauwelijks aandacht aan. Hernandez kwam alleen bij RTV Oost zelf aan het woord.
Waarom zo weinig aandacht voor dit boek? De media focusten kort op de schandalen die uit het boek te halen zijn, zoals het nieuws dat Dion Graus ooit dreigde op te stappen. Maar daar ligt de waarde van dit boek niet. De waarde is ook niet dat we door Hernandez nu weten dat een kleine club vertrouwelingen de dienst uitmaakt bij de PVV en er met een verdeel- en heerspolitiek voor zorgt dat de rest binnen de aangegeven kaders blijft. Dat laatste konden we wel raden, maar dit verhaal blijft enigszins twijfelachtig omdat we alleen Hernandez’ perspectief leren kennen.
We kunnen echter twee lessen uit Hernandez’ boek leren die veel belangrijker zijn en stof tot nadenken moeten geven.
PVV-ers zijn twijfelaars
De eerste conclusie uit Hernandez’ boek is dat PVV-ers gewone mensen zijn met ambities en twijfels. Zij kunnen zich op sommige onderdelen aangesproken voelen door de PVV, maar dit is vrijwel nooit een volledig overtuigde keuze omdat er ook veel onderdelen zijn die hen afstoten. Hernandez was en is gecharmeerd van een deel van de PVV-standpunten, zoals die over de islam, maar op andere onderdelen is en was hij het minder eens. Dat werd gedurende zijn Kamerlidmaatschap alleen maar erger toen de partij bij defensie een hele andere weg insloeg dan hij had verwacht.
Hernandez dacht dat het Kamerlidmaatschap een gewone baan in een gewone organisatie zou zijn: hij zou erin groeien, kijken hoe het ging en hij zou mee kunnen sturen wat de standpunten zijn. Dat laatste kon echter niet, en dus moest het vroeg of laat misgaan. Hernandez is daarmee illustratief voor heel veel PVV-kiezers die ook niet overtuigd zijn van alle PVV-standpunten, maar wel van een aantal daarvan. Het blijft echter altijd twijfelachtig hoe lang dat goed gaat.
PVV-ers weten dat ze inconsistent zijn
Hernandez vertelt in zijn boek over de inconsistenties van de PVV ten aanzien van de krijgsmacht. Nederland moet de EU verlaten, maar kan door inkrimping van de krijgsmacht de eigen grenzen niet bewaken. De PVV wil islamisering tegengaan, maar geeft niet thuis bij internationale missies die de radicale islam echt bestrijden. Ook zou de PVV een vriend van Israël zijn, terwijl het verbod op ritueel slachten volgens Hernandez vooral de eerste anti-Joodse maatregel is sinds de Tweede Wereldoorlog.
Hernandez laat datgene zien wat veel PVV-critici niet willen geloven: PVV-aanhangers zijn niet dom, ze denken na. Hernandez is zich prima bewust van het feit dat de PVV een inconsistent verhaal vertelt, maar kon dat binnen de PVV-structuur niet veranderen. De strategie van de PVV is te roepen wat Henk en Ingrid zouden vinden, en aangezien die geen overkoepelende politieke visie zouden hebben, heeft de PVV dat ook niet. Maar dat betekent nog niet dat PVV-ers zich daar niet bewust van zijn. Het is vaak juist deze inconsistentie die burgers van de PVV vervreemdt.
Simpele ziel?
De belangrijkste journalistieke aandacht voor het boek van Hernandez kwam van Editie NL waarin een hoogleraar hem “een simpele ziel” mocht noemen, en de commentaarstem zei dat het boek “past in de trend dat mensen tegenwoordig al snel vinden dat hun verhaal een boek waard is”. Maar het boek van Hernandez is nieuwswaardig en onthullend, simpelweg omdat het laat zien dat gewone burgers zich aangesproken kunnen voelen door controversiële PVV-standpunten, en niet als blinde schapen achter Wilders aanlopen. Zij blijven juist nadenken.
Hoe zou het toch komen dat deze lessen niet worden opgepikt? Het antwoord is vermoedelijk dat dit aan de persoon van Hernandez ligt. Hij is oud-militair, heeft een fascinatie voor de krijgsmacht en presenteert zichzelf als een vriend van Israël. Voordat hij opstapte was hij alleen bekend van een incident waarbij hij een kopstoot zou hebben uitgedeeld. Dat incident is niet bewezen, maar dat hoeft natuurlijk ook helemaal niet. Rechtse standpunten over defensie en Israël zijn in Nederland al voldoende om iemand nooit meer serieus te nemen.
Chris Aalberts is onderzoeker politieke communicatie. Onlangs verscheen: Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen.
