Hoewel de meeste aandacht uitgaat naar de presidentsverkiezingen, strijden in de schaduw van president Obama en Mitt Romney zo’n 1000 politici om één van de 435 zetels in het Huis van Afgevaardigden, of voor één van de 33 zetels die in de Senaat beschikbaar komen. In de strijd om de senaatszetel van Massachusetts neemt een nieuwe Mitt Romney het op tegen één van de belangrijkste bondgenoten van president Obama. Een opmerkelijke afspiegeling van de nationale politieke verhoudingen, waarin Democraat Elizabeth Warren een voorsprong heeft genomen op de zittende Republikeinse senator Scott Brown.
Scott Brown is nog maar kort senator, sinds 2010. Hij heeft dan ook nog geen volledige termijn van zes jaar gehad, maar maakte de termijn van de in 2009 overleden Democratische senator Ted Kennedy af na een tussentijdse verkiezing. Brown is de eerste Republikein sinds 1972, die Massachusetts in de Senaat vertegenwoordigt. Net als voormalig gouverneur Mitt Romney is hij een Republikeinse uitzondering in een ’blue state’.
Nieuwe Romney
Hoewel Brown meestal gezien wordt als een gematigde Republikein, heeft hij tijdens de verkiezingen van 2010 dankbaar gebruik gemaakt van de steun die hij kreeg van de conservatieve Tea Party. Wanneer het uitkomt presenteert hij zichzelf als een conservatief, een Reagan Republican, maar even zo makkelijk zet hij zichzelf neer als een moderate. De aantrekkelijke politicus – toen hij 22 was werd hij door het tijdschrift Cosmopolitan zelfs aangewezen als ”America’s Sexiest Man” – lijkt in veel opzichten op Romney, behalve dat hij niet dezelfde gelukkige jeugd heeft gehad; Brown was slachtoffer van mishandeling en misbruik en is meermaals met de politie in aanraking gekomen.
De tegenstander van Brown is Elizabeth Warren, voorvechter van de middle class en vijand van Wall Street. Warren is hoogleraar aan Harvard Law School, gespecialiseerd in faillissementen. In 2008 werd ze in de nasleep van de financiële crisis aangesteld als bijzonder adviseur en controleur van het Congres. Vervolgens werd ze adviseur voor president Obama en zijn kabinet, en stond ze aan de wieg van de door Republikeinen gehate Consumer Financial Protection Bureau (CFPB).
Dodd-Frank
De CFPB is een organisatie die in het leven is geroepen om burgers te beschermen tegen financiële instellingen zoals banken en verzekeringsmaatschappijen. De crisis van 2008 was voor Democraten reden om regelgeving rond financiële instellingen aan te scherpen, terwijl dat volgens Republikeinen een ongeoorloofde en destructieve inperking van de vrije markt is. De CFPB is er gekomen dankzij de zogenaamde Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act, in de periode dat de Democraten nog een meerderheid in beide kamers van het Congres hadden. Hoewel Warren aan de wieg van de CFPB stond, was ze te controversiëel – lees: gehaat door Republikeinen – om zelf aan het hoofd van die organisatie te kunnen staan.
De verkiezingswinst van Brown in 2010 was het eerste signaal dat gedurende dat jaar de politieke verhoudingen drastisch zouden veranderen. Hij won als Republikein in een Democratische staat, en in november van dat jaar verloren de Democraten hun meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. Die verschuiving kwam in grote mate doordat Republikeinen een beeld wisten te schetsen van teveel overheidsbemoeienis van de Democraten in de vrije markt.
Symbool
De Dodd-Frank bill, en de CFPB waar Elizabeth Warren het gezicht van was, stonden symbool voor die overheidsbemoeienis. Brown was dus de eerste Republikein die garen spon bij een campagne die zich verzette tegen alles waar Elizabeth Warren voor staat. Nu staan ze tegenover elkaar in een lokale variant van de strijd tussen president Obama en Mitt Romney, en heeft Warren in de meeste peilingen een voorsprong van ruim 3 procent.
De verkiezingsstrijd tussen Elizabeth Warren en Scott Brown toont lokaal wat Amerika ook federaal doormaakt. 2008 was het jaar van de financiële crisis, waarin de kiezers afrekenden met de zittende Republikeinse machthebbers. In 2010 was er van het beloofde herstel van president Obama en de Democraten nog weinig terecht gekomen, en ontstond twijfel over de manier waarop werd ingegrepen op de vrije markt; de Republikeinen herpakten zich. In 2012 is diezelfde strijd er één verworden van het beschermen van de middle class, of het bevrijden van bedrijven. Voorlopig heeft president Obama nationaal een voorsprong genomen, en Elizabeth Warren in Massachusetts. Hoewel geen van die beide strijden reeds gestreden is, lijkt Amerika voor de derde keer in zes jaar tijd een economische koerswijziging door te voeren. En zo zie je in één lokale race terug, wat heel Amerika doormaakt.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
