Jumbo Sherman met M1A2 76 mm kanon (foto: via www.militaryfactory.com)
In het kader van aandacht voor oddballs, vandaag een haast vergeten telg uit het Sherman tankgeslacht, de zwaar gepantserde M4A3E2 bijgenaamd Jumbo Sherman. Daar slechts 254 van de 50 duizend+ geproduceerde M4 Shermans als Jumbo de fabriek verlieten gedurende de Tweede Wereldoorlog is het niet vreemd dat ze ondanks hun forsere formaat een beetje vergeten zijn. De Jumbo zag voor het eerst actie rond St. Lô tijdens operatie Cobra, de Amerikaanse doorbraak uit Normandië in augustus 1944. Hun finest hour kwam met het Duitse Ardennenoffensief. Jumbo’s beten de spits af van sommige formaties die de Amerikaanse para’s van de 101e Airborne divisie bij Bastogne moesten ontzetten. Dankzij hun veel dikkere pantser waren de Jumbo’s beter beschermd tegen granaten afgeschoten door de meest voorkomende Duitse tank, de Panzer IV. Het opnemen tegen een Panzer V Panther of Panzer VI Tiger bleef echter een hachelijke onderneming. Om van de nachtmerrie-ontmoeting met een Panzerkampfwagen VI Tiger Ausf. B maar niet te spreken. Ook een Jumbo had nauwelijks een antwoord op munitie uit Duitse 75 mm en 88 mm tankkanonnen.
(foto via www.militaryfactory.com)
Van een standaard-Sherman was nooit echt sprake gezien het scala aan motoren dat in een M4 gevonden kon worden, en de verschillen in ‘rond’ gegoten en ‘vierkant’ gelast pantser. De typische ronde toren van de Sherman werd later in de oorlog vervangen door series met een (T23) toren die aan de achterkant uitstulpte. Het pantser (Jumbo tussen haakjes) op de meest kritische plekken zoals de toren- en romp voorkant varieerde in dikte van 76-51 mm tot 89-64 mm in latere M4 versies (178-150 mm toren voorkant, romp voorkant 140-100 mm). Het toren zijpantser bedroeg 51 mm (100 mm) in de eerste modellen en 64 mm op de latere M4s met T23 toren. De romp zijkant bleef in alle niet-Jumbo series even flinterdun met 38 mm (76 mm), hoewel er vaak ter hoogte van de munitieopslag extra pantser werd aangebracht in de fabriek of in het veld. Aan het front aanvullend beschermende huisvlijt aanbrengen was bittere noodzaak voor Shermanbemanningen. Waarom laat onderstaande penetratietabel zien van Duitse munitie.
Penetratievermogen is afhankelijk van de gebruikte munitiesoort, gegevens van de meest effectieve. KwK staat voor Kampfwagenkanone, het eerste getal geeft het introductiejaar aan en het getal na /L geeft (nominaal afgerond) de looplengte uitgedrukt in kalibers (looplengte:kaliber).
Als je hierbij bedenkt dat Duitse tankbemanningen onder gevechtsomstandigheden afhankelijk van het kanon en munitietype op duizend meter 85-93 procent kans hadden om direct raak te schieten, begrijp je waarom Shermanbemanningen twee pakjes per dag rookten. Hun korte M3 75 mm kanon, afgeleid van het Franse Model 1897 Soixante-Quinze, was meer geschikt voor het verschieten van HE-artilleriegranaten dan antitankgranaten. Deze waren zelfs nauwelijks effectief tegen het 80 millimeter dikke front pantser van Panzer IV modellen (vanaf 1943). De latere M4 series met een M1 76 mm kanon (vanaf juli 1944) bracht hier weinig verandering in. Wat de Sherman steeds ongeschikter maakte voor tank-vs-tank gevechten. Volgens Amerikaanse doctrine was dit ook niet de bedoeling. Daar waren onder meer de M10 en latere M36 of M18 tankdestroyers voor. Op de M36 (90 mm kanon) na, meestal eveneens geen partij voor een Panther of Tiger in een 1-op-1 gevecht. Daar de ontwikkeling van de zware M26 Pershing tank traag verliep (slechts twintig zagen in 1945 actie) was de Jumbo Sherman de enige Amerikaanse tank met een redelijke kans om een 1-op-1 gevecht tegen een Panther of Tiger te overleven. Zo’n strijd winnen was een ander verhaal.
De Jumbo werd weliswaar geïntroduceerd als Assault Tank om een doorbraak te forceren, maar niet om eindelijk Tigers mee te verslaan. Hoe dan ook, het kreeg aanvankelijk hetzelfde ‘gehandicapte’ M3 75 mm kanon als de eerste Shermans. Een aantal kreeg later het M1 76 mm kanon, wat niet veel beter was, zoals onderstaande tabel laat zien. Dat het anders kon bewijst het Britse 76,2 mm Quick Firing (QF) 17-pounder kanon. Een op de vier latere Britse Shermans, de Firefly, werd ervan voorzien. Was zo’n Frans-Amerikaans M3 75 mm kanon al iets om liever thuis te blijven, de Britten moesten het tijdens WOII heel lang met een 40 mm 2-pounder doen in hun eigen tankontwerpen.
Het relatief kleine aantal Jumbo’s dat werd ingezet wist lokaal ondanks de zwakke bewapening toch een verschil te maken, met hun aandeel in de doorbraak naar Bastogne als grootste wapenfeit. Over de Amerikaanse doctrine van tank en tankdestroyer gebruik, en de bewapening van met name de Sherman, is zowel gedurende als na de oorlog een hoop discussie geweest*. De Jumbo liet zien dat een beter gepantserde Sherman technisch mogelijk was met gebruik van bestaande M4 aandrijfcomponenten. De Britse Firefly bewees dat zelfs de oorspronkelijke toren een flink kanon aankon. Lessen die Israël na de Tweede Wereldoorlog tot hun Super Sherman versies bracht, waarvan de laatste M51 uitvoering een lang 105 mm kanon kreeg. Uit Frankrijk, dat dan weer wel.
Jumbo met M3 75 mm kanon
(foto via www.militaryfactory.com)
M4A3E2 Jumbo Sherman
Lengte: 7,54 meter. Breedte: 2,90 meter. Hoogte 2,95 meter. Gevechtsgewicht: 38-42 ton. Aandrijving: Ford GAA 18 liter DOHC all-alu V8 van 450 pk bij 2600 tpm, gekoppeld aan een vijfversnellingsbak voorin. Topsnelheid: 35 km/u. Rijbereik: maximaal 161 kilometer. Bewapening: 75 mm M3 kanon met 104 granaten, later het langere M1A1 of M1A2 76 mm tankkanon met mondingsrem. Daarnaast een .50 (300 patronen) op de commandokoepel, een .30 coaxiaal met het kanon en een .30 in de boeg naast de chauffeur (totaal 4750 patronen .30), plus een 2 inch rookmortier met 12 projectielen.
Een weer levende Jumbo (The Jumbo Story 1, 2, 3 op youtube)
* Zie bijvoorbeeld ‘RONSONS, ZIPPOS, BREW-UPS, AND TOMMYCOOKERS: THE M4 SHERMAN TANK AND AMERICAN ARMORED DEVELOPMENT DURING WORLD WAR II’ (.pdf 126 pagina’s) van John Michael Muller. De M4 Sherman tot het laatste boutje en moertje van alle series vind je bij 50megs.
