Bizar stukje spin op de site van de Telegraaf gisteren: de aarde, kopte de krant, warmt niet langer op. Al sinds 1997 zou er geen sprake meer zijn van een significante stijging in de temperatuur, en dat zou blijken uit recent gepubliceerde cijfers waar – zo voegt de krant op samenzweerderige toon toe – ‘niet al te veel ruchtbaarheid aan gegeven is’. Het is een klassiek stukje stemmingmakerij, dat er bij een flink deel van de lezers ongetwijfeld als zoete koek in zal gaan. Klein, haast verwaarloosbaar detail: het verhaal klopt voor geen meter, cijfers worden uit context gerukt, en de lezer wordt op het verkeerde been gezet. Of we vooral rustig willen gaan slapen, en ons over dat klimaat vooral niet teveel zorgen willen maken: de wakkere pers waakt over ons.
Samenzwering
Het gewraakte bericht in De Telegraaf is een vertaalde en verkorte versie van een langer stuk uit de Daily Mail, waarin op basis van dezelfde gegevens twijfel wordt gezaaid over de opwarming van de aarde; de gegevens zijn afkomstig van Metoffice, het Britse KNMI, en worden overigens op periodieke basis bijgewerkt zonder al te veel tam-tam, toevallig inderdaad net afgelopen week.
Het samenzweerderige gefluister over weinig ruchtbaarheid – alsof de nieuwe data de klimaatwetenschappers niet zo goed uitkomen en dus in de doofpot verdwijnen – is totaal uit de lucht gegrepen: zo gaat het wel vaker. Dat klimaatsceptische journalisten dat blijkbaar niet weten, verraadt vooral hun gebrek aan inzicht in de discussie.
Selectief winkelen
Natuurlijk wordt de ‘analyse’ begeleid door een grafiekje, en inderdaad lijkt dat grafiekje erop te wijzen dat er grosso modo de afgelopen vijftien jaar niet zo heel veel veranderd is: het schommelt allemaal behoorlijk, maar begin- en eindpunt liggen op hetzelfde niveau. De Daily Mail voegt nog toe dat het op basis van de vorige cijfers, die liepen tot eind 2010, mogelijk was een opgaande trend te zien, maar dat de gegevens van de laatste twintig maanden (die koeler zouden zijn geweest) die trend hebben uitgewist.
Tsja. Ongewild legt de Daily Mail daarmee de vinger precies op de zere plek: twintig maanden is geen significante periode waarover je klimaatanalyse kan doen, en vijftien jaar is dat evenmin: zoals Met Office gisteren in een reactie aangaf, is de daadwerkelijke, gecorrigeerde, trend over de afgelopen vijftien jaar bovendien een stijging van 0.03 graden per decennium, en wordt de schijnbare continuïteit in het grafiekje van de Daily Mail en de Telegraaf veroorzaakt doordat we in 1997 op het eind van een zware El Niño zaten (waardoor het relatief warmer was) en nu op het einde van een dubbele La Niña. Hierdoor het de laatste jaren relatief minder warm was, maar nog steeds dus net zo warm als ten tijde van de El Niño van 1997. Dat is, inderdaad, opvallend warm.
It’s the long term, stupid
Belangrijker dan de losse cijfers over de laatste vijftien jaar, is de ontwikkeling van de temperatuur over langere termijn – gemeten over meerdere jaren. Sargasso, bijvoorbeeld, gebruikt al tijden een gemiddelde over 132 maanden – overigens goeddeels gebaseerd op dezelfde cijfers die de Telegraaf nu gebruikt.
De laatste 132-maands-grafiek van eind september liegt er niet om: de trend naar boven is glashelder. Sinds 1985 is de temperatuur met 0.3 graden gestegen, en de huidige trend duidt op een stijging van 1.6 graad per eeuw. Dat is overigens meer dan de trend van een jaar geleden: de opwarming zwakt vooralsnog dus allerminst af. Heb ik het ondertussen nog even niet over de trend over de laatste 160 jaar.
Doelbewust misleiden
Het is het goed recht van de Daily Mail en de Telegraaf om hun lezers doelbewust te misleiden met uit context gehaalde desinformatie, en om hen te doen geloven dat er momenteel geen sprake is van opwarming: twijfel zaaien op basis van selectief winkelen in de feiten is immers onderdeel van een vrij debat, of we dat nu leuk vinden of niet.
Het kan alleen niet zo zijn dat misleiding onweersproken blijft: los van wat de impact van de opwarming is, en wat we er eventueel aan zouden moeten doen, blijkt uit de cijfers die Daily Mail en Telegraaf zelf gebruiken dat er over lange termijn bekeken onmiskenbaar sprake is van opwarming (zie ook deze grafiek). Er is weinig reden tot euforie, en al helemaal geen reden om te doen of er niets aan de hand is. Thermometers wereldwijd suggereren iets anders dan ‘business as usual’.
De Telegraaf naait de eigen lezers een oor aan
De vraag is natuurlijk, tot slot, waarom De Telegraaf het nodig vindt dit totaal ongefundeerde bericht van de Daily Mail over te nemen en prominent op de eigen website te plaatsen. Natuurlijk, de vraag stellen is hem deels beantwoorden, maar toch: in hoeverre waakt de wakkere pers over haar lezers, en in hoeverre naait zij hen een oor aan?
Waarom mogen die twee miljoen lezers van de Telegraaf de feiten niet kennen over de opwarming van de aarde? Waarom moeten zij twijfelen aan de basale, onontkenbare feiten, terwijl we allemaal twijfelen aan wat we met die feiten aan moeten? Het debat moet gaan over de impact van opwarming, en over wat je er al dan niet aan moet doen – niet over wat meetbaar is en voor iedereen zichtbaar zou moeten zijn. Dat zou ook aan de Basisweg best eens door mogen dringen.
