Sinds mijn emigratie naar Griekenland zo’n 4 jaar geleden, roep ik regelmatig gekscherend tegen vrienden -als ze me vragen hoe ik tegen de Griekse cultuur aankijk- dat ik in een bananenrepubliek woon. Mijn dramatisch aangezette uitlatingen over mijn bevindingen komen dezer dagen steeds dichter bij de werkelijkheid.
Een van de dingen waarover ik me blijf verbazen, en waardoor mijn lachstuipen keer op keer geprikkeld worden, is de Griekse media, met name de kwaliteit van de televisiezenders. Net als Nederland kent Griekenland publieke en commerciële zenders. Die laatste zijn in handen van mediabazen die bouwbedrijven, olieraffinaderijen of verzekeringsmaatschappijen bezitten en nauwe banden met politici hebben, in ruil voor lucratieve contracten.
Schreeuwtv
Al het nieuws dat via deze kanalen naar buiten wordt gebracht is in het belang van deze machtige elite. Geen objectieve (lees: kritische) journalist krijgt hier een baan. Talkshows worden gevuld met door elkaar schreeuwende politici en ook journalisten schromen niet hun eigen opinie met de vuist op tafel slaand en stemverheffend duidelijk te maken.
De elite en de politici maken de dienst uit in Griekenland en ondanks dat de regering onder grote internationale druk staat om de corruptie aan te pakken laat het meer dan ooit zien deze machtsverhouding krampachtig in stand te willen houden. De regering probeert haar eigen fouten onder het tapijt te moffelen en ruimt iedereen uit de weg die de buitenwereld probeert te informeren of die commentaar op het ongelijke systeem heeft.
Censuur
De macht van de politici tast de persvrijheid meer dan ooit aan en doet Griekenland steeds meer in een censuurstaat veranderen. Afgelopen maandag schorste de publieke tv zender ERT twee journalisten omdat ze zich kritisch uitlieten over de minister van burgerbescherming Nikolaos Dendias. Betogers die een aantal weken tegen de Gouden Dageraad demonstreerden en door de politie werden opgepakt beweren door de agenten te zijn gemolesteerd. Minister Dendias verkondigde in het parlement dat het om leugens gaat en nam het op voor de politie, maar ondertussen blijkt uit medische rapporten dat de betogers wel degelijk gefolterd zijn met onder andere stroomstootapparaten.
De twee journalisten van een ochtendprogramma hadden zo hun vraagtekens bij het verhaal van de minister en vroegen zich hardop af of hij nu zou aftreden. Volgens de baas van de zender hebben ze de basisregels van de journalistiek geschonden en hadden ze niet zulke insinuaties mogen maken over de minister, maar hem zelf de mogelijkheid moeten geven te reageren. Dus werden ze op non-actief gezet.
De Griekse regering is in paniek. Het bezuinigingspakket van 13,5 miljard is nog steeds niet rond en de staatskas is half november leeg. Een zwaar bezuinigingspakket, waarbij de middenklasse het opnieuw moet ontgelden, hangt als een donderwolk boven Griekenland. Dan moet je voorkomen dat de aandacht op de elite, waar je als regering zo afhankelijk van bent, wordt gevestigd.
Shoot the messenger
Hoe ziek het Griekse systeem is en blijft, blijkt uit de arrestatie afgelopen zaterdag van de onderzoeksjournalist Costas Vaxevanis (Hij had eerder een programma, De doos van Pandora, op een publieke zender, maar dat beviel een aantal politici niet, dus werd zijn programma er af gehaald.) In zijn tijdschrift HotDoc publiceerde hij afgelopen weekend de lijst met ruim 2000 namen van Grieken die een rekening hebben op een Zwitserse bankrekening. Een lijst die Christine Lagarde toen ze nog minister van Financiën van Frankrijk was aan toenmalig minister van Financiën George Papaconstantinou had gegeven. Die lijst was goed voor 1,3 miljard euro. Potentiële belastingontduikers werden zomaar door mevrouw Lagarde op een presenteerblaadje aangereikt. Maar de Griekse regering heeft er sinds 2010 niets mee gedaan. Niemand kan uitleggen waarom er geen onderzoek is gedaan naar de zakenmannen, advocaten, doktoren, huisvrouwen en politici op deze lijst. Niemand weet ook waar de orginele lijst is gebleven. In plaats daarvan wordt de journalist die de lijst wel in handen wist te krijgen, en openbaar heeft gemaakt, gearresteerd.
Nog nooit werd iemand zo snel gearresteerd; parlementsleden van de ‘Gouden Dageraad’ die immigranten of collega parlementsleden op tv in elkaar slaan lopen nog steeds vrij rond. Volgens justitie heeft Vaxevanis de privacy van de mensen op de lijst geschonden.
Voor de meeste Grieken is het opnieuw duidelijk: de politiek probeert haar eigen banden met de elite te verhullen door achter de boodschapper aan te jagen en zal binnenkort opnieuw de middenklasse laten opdraaien voor de bezuinigingen. Terwijl de media monddood worden gemaakt kan de elite ondertussen lekker doorgaan met geld naar hun Zwitserse rekeningen doorsluizen.
Daphne Timmers is freelance journalist (oa. Eenvandaag en KRO Brandpunt) en schrijfster, maakt deel uit van de The Media Sisters, en werkt op Skopelos, Griekenland, als weddingplanner.
