Een oude bekende Friese spreuk luidt: ‘It is de boer al like folle, oft de ko skyt oft de bolle’. Dat betekent vrij vertaald dat het de boer niets uit maakt of de koe poept of de stier. Met die gedachte leven ook veel Friezen als zij de zoveelste maatregel uit ‘De Randstad’ over zich uitgestrooid krijgen van een gelegenheidscoalitie. Uit het regeerakkoord blijkt dat het kabinet Rutte dacht een strategische slag te slaan door in de schaalvergroting van provincies eerst te beginnen met een samenvoeging van de provincies die het minst aan de provinciale identiteit gehecht zijn.
En later pas Fryslân en de rest. Limburg, Zeeland. De Friese dichter en dissident Cornelis van der Wal heeft op zijn weblog al aangekondigd dat dit voorstel wat hem betreft oorlog betekent. Letterlijk. Betekent dit de opmaat naar het definitieve einde van Nederland in zijn huidige vorm binnen de Europese Unie? Is het niet verstandiger dat Rutte en Samsom de positie van Fryslân direct consolideren om verdere onrust te voorkomen?
Valse bommelding
De Volkskrant meldde op woensdag direct dat het Friese College van Gedeputeerde Staten in een reactie op de kabinetsplannen zei onverkort vast te houden aan haar zelfstandigheid. Dit leidde op de website Geenstijl tot hilarische commentaren dat de Friezen ‘met hooivorken’ klaar zouden staan om de provincie te verdedigen. Minder meewarig was de reactie van de talloze genodigden in de Grote Kerk in Leeuwarden in 1998 toen er een bommelding kwam tijdens ‘Friesland 500’.
De kerk werd ontruimd. Tijdens een door de provincie georganiseerd ‘feest’ protesteerde de dichter Cornelis van der Wal op zijn manier tegen in zijn ogen het verlies van onafhankelijkheid van Fryslân. Talloze andere Friese intellectuelen deden dat in een andere vorm. In het dorp Beetgum hing een zwarte vlag aan de kerktoren. Blijft het daar deze keer bij? Europese afscheidingsbewegingen in Schotland, Catalonië en Vlaanderen vormen een discussie. Dit debat zal alleen
maar erger worden als de crisis die nu al meer dan vier jaar duurt door de nationale regeringsleiders niet wordt opgelost. Worden de sentimenten in Friesland nu niet onderschat?
Minderheden niet tegen Europa
Nationalistische, anti-Europese gevoelens die in Nederland meer dan tien jaar de politieke stabiliteit hebben ondermijnd worden vaak niet gedeeld door dit soort groeperingen. Onder deze druk is in Nederland het Europese netwerk van organisaties die bevolkingsgroepen als Friezen, mensen uit Wales en Bretagne vertegenwoordigen vaak onder de radar van de oppervlakte gebleven. Veel Nederlanders hebben zich druk gemaakt over de instroom van invloeden van buiten Europa, maar weten niet dat er in heel Europa zeventig inheemse talen zijn. Het Europese Kaderverdrag inzake bescherming van nationale minderheden geeft deze volken bescherming. Dat verdrag is door Nederland in 2005 geratificeerd.
Groot-Friesland?
Het Koninkrijk der Nederlanden van nu bestaat sinds de afscheiding van Vlaanderen na de revolutie in 1830. Dat is het sprookje wat hier in Nederland leeft. Wij zijn allemaal Nederlanders. Friezen ook. Het gaat te ver om hier in te gaan op het verdrag van Londen uit 1839. En de positie van Luxemburg tot 1890 binnen ons Koninkrijk. Toch is het van belang voor met name fervente PVV aanhangers en andere rechtse krachten om zich te realiseren dat Friesland al zeker 2000 jaar bestaat. Met alle grensverschuivingen. En dus Friezen alle recht hebben om zich druk te maken over de grenzen van hun huidige, ingeperkte provincie.
Militante Friezen herdenken elk jaar nog de ‘slach by Warns’ in het jaar 1345. Nu Nederland na tien jaar eindelijk weer een stabiel kabinet lijkt te hebben is het goed dat het kabinet zich realiseert dat het perspectief van eventueel opheffen van Friesland kan leiden tot gedachten van meer Friese bewoners tot hoever haar landsgrenzen zich vroeger uitstrekte.
Europese schaalvergroting
Afgelopen week reisde het Friese lid van Gedeputeerde Staten Sybren Posthumus van de FNP (Frysk Nasjonale partij) af naar Italië. Om zich in te zetten voor de Sloveense minderheden daar. De Italiaanse regering heeft besloten dat alle provincies met minder dan 350.000 inwoners of 2500 vierkante kilometer moeten verdwijnen. Voor inheemse, blanke Nederlanders een onbegrijpelijke discussie. In Amsterdam wonen 180 nationaliteiten. Ooit lanceerde toenmalig minister mevrouw Verdonk het onzalige plan dat wij allemaal op straat of op het werk Nederlands zouden moeten spreken. Dat ging natuurlijk niet door.
Maar nu? Friezen zijn Nederlanders. Dus kan Friesland wel verdwijnen? Is het niet zo dat Nederlanders ooit wilden dat ‘wij allemaal Engels moeten spreken’? Nederland ging toch op in de wereld? Elke buitenlander die geen Engels sprak was niet van deze tijd. Waarom moesten die stugge Friezen zo dwarsliggen? Zij moesten zich aanpassen. Hoe misplaatst deze gedachte is? Hieronder een passage uit het door Klaas Bruinsma met een prijs bekroonde vertaalde achttiende gezang uit
de Griekse Odusseia:
“Fergje my net al te slim op boksen, want oars wurd ik nidich
En ek al bin ik âld, ‘k soe dy ’t bloed slaan út boarst en út lippen.
Dan soe ik moarn de dei foarwis noch folle mear rêst ha.
Want ik tink, datst perfoarst gjin twadde kear dan it weagest
En kom wer yn it hûs fan Odusseus, de soan fan Laërtes!”
Het is niet nodig de exacte vertaling te geven, dat laat ik in het debat graag aan anderen over die Fryslân niet verschillend vinden van de rest van Nederland. Kunnen wij dan ook de Groningers horen die wel graag op willen gaan in een nieuwe grote provincie met de naam Fryslân? Net zoals vroeger? Wie begint?
