‘Meneer Thévenoud, rekent u alles nog maar even goed uit’, kopte fastfoodketen McDonalds afgelopen dinsdag in een paginagrote advertentie in vijf grote Franse dagbladen. McDonalds probeerde hiermee de bewering van het Franse socialistische parlementslid Thomas Thévenoud te weerleggen, dat de fastfoodketen voor 19 miljoen euro zou hebben geprofiteerd van de verlaging van het Btw-tarief in de Franse horeca. Daartegenover stelt de fastfoodketen juist zo’n dertig miljoen euro te hebben verloren, door de voor de Btw-verlaging afgesproken investeringen in werkgelegenheid en uitgaven om milieuvervuiling tegen te gaan.
Btw-verlaging
‘Ik ben benieuwd hoeveel banen McDonalds had kunnen creëren met het geld dat ze voor deze advertentie heeft betaald’, antwoordt een sluwe Thévenoud. Het parlementslid presenteerde afgelopen dinsdag zijn rapport over de gevolgen van de Btw-verlaging voor Franse restaurateurs.
In 2009, toen de economische crisis in Frankrijk net was losgebarsten, besloot de regering Sarkozy de BTW voor restaurateurs te verlagen van 19,6 naar 5,5 procent, het tarief dat staat voor eerste levensbehoeften. Begin dit jaar ging het tarief al iets omhoog, naar zeven procent.
Het was de bedoeling dat de menuprijzen door de Btw-verlaging met negen procent zouden dalen. Per jaar zouden er bovendien zo’n twintig duizend obers en koks moeten worden aangenomen.
Maar Thévenoud heeft berekend dat de prijzen maar met 2,5 procent zijn gedaald, en dat er in totaal, na drie jaar, maar zo’n vijftienduizend banen zijn bijgekomen. Het belastingvoordeel voor de restaurants kost de Franse schatkist drie miljard euro per jaar, en dat kan beter aan andere werkgelegenheidsprojecten worden besteed, vindt Thévenoud.
Iedere dag een restaurant
De discussie gaat veel verder dan het beschermen van de werkgelegenheid alleen. Het debat raakt het hart van de Franse cultuur. De Franse bistro en het café op de hoek zijn de spil in het Franse sociale leven.
In totaal besteden de Fransen zo’n 33 miljard per jaar aan restaurants. In plaats van snel even wat boterhammen voor de computer te eten, of wat mosterd op hun kroket te smeren in de bedrijfskantine, trekken ze zo’n anderhalf uur uit om ’s middags rustig in een restaurant te eten.
Een Fransman eet een kwart van zijn maaltijden in een restaurant. Een Parisien eet zelfs één van de drie maaltijden buiten de deur.
Het recht op restaurants is zelfs vastgelegd in de Franse arbeidscontracten. Veel werknemers krijgen van hun baas dagelijks een ticket restaurant, waarvan zo’n zes euro door de baas wordt betaald, en drie euro van het loon wordt ingehouden. Deze bedragen worden niet belast door de fiscus.
Nu Thévenoud voorstelt om het Btw-tarief te verhogen naar twaalf procent, vrezen werkgevers en werknemers dat een golf van faillissementen zal volgen en zo’n honderdduizend banen verloren zullen gaan. Dat zou kunnen, maar niet als gevolg van minder restaurantbezoek zo blijkt uit een rondvraag van DeJaap door de Parijse bistro’s. De lunchers zullen eerder bezuinigen op de extraatjes, als koffie en wijn. Maar het bistrobezoek, laten ze zich niet afpakken.
Kleine restaurants vs. McDonalds
Hiermee toont de discussie over de Btw-verlaging hoe verknocht veel Fransen zijn aan de traditionele bistro. Er is veel verontwaardiging dat het belastingvoordeel alleen de grote fastfoodketens als McDonalds zou helpen. Een jaar na de Btw-verlaging, bleek uit cijfers van onderzoeksinstituut NPD dat de fastfoodketens ongeveer één procent meer omzet draaiden, terwijl de traditionele restaurants zo’n vijf procent aan omzet verloren.
Het lijkt nu dus aan de Fransen socialisten, om als een culinaire Robin Hood het geld bij de fastfoodketens weg te halen, en terug te geven aan de traditionele Franse keuken.
‘Ik ken ze goed de restauranthouders uit mijn buurt in de Loire vallei’, zei Thévenoud afgelopen dinsdag in het Franse Parlement. ‘Ze bieden hoofdgerechten aan voor twaalf euro, inclusief koffie en een kwart liter wijn. Die restaurateurs moeten we helpen, en niet onderwerpen aan de wil van de grote fastfoodketens.’
De bescherming van de Franse restaurants klinkt als muziek in de oren van Arnaud Montebourg, de minister van Herindustrialisering van president Hollande. Een soort minister van protectionisme. De man die zijn hand er niet voor omdraait om grote industriëlen voor oplichters en afpersers uit te maken dankte Thévenoud woensdag in het Franse parlement voor de ‘moed’ die hij toonde tegen de ‘ongerechtvaardigde lastercampagne van McDonalds’.
Jérôme Cahuzac, de Franse minister van Begroting, wil zich nog niet uitspreken over het voorstel van Thévenoud.
Willem van Ewijk woont in Parijs. Bij het schrijven wisselt hij zijn oude Oost-Duitse typemachine af met een Macbook. Hij is vaak te vinden in de restaurants in het Parijse China-town. Volg hem op twitter: @WillemVanEwijk
