De veertigers Rutte en Samsom wilden graag regeren. Met als gevolg een regeerakkoord dat zich laat zich samenvatten in één woord. Dat woord is: inleveren. Inleveren betekent voor Mark Rutte: het wegwuiven van beloften. “Ik was op campagne en probeerde wat stemmen weg te halen bij Geert”.
Inleveren betekent voor Diederik Samsom: macht als overheersend principe. Weg van een marginale rol in de getuigenisbankjes van de oppositie. Terug naar de PvdA als bestuurderspartij met vuile handjes.
Inleveren
Inleveren betekent voor de rest van Nederland: democratie als hoge hoed. Je denkt ergens voor te stemmen maar je krijgt willekeur en onvoorspelbaarheid. Het lijkt op een achternamiddag bij elkaar gesprokkeld en verzonnen.
En waarom Wouter Bos van stal gehaald? De man die wegliep voor zijn taken en verantwoordelijkheden zodra Barbara begon te morren. De man wiens grootste prestatie bestond uit het winnen van de prijs voor het lekkerste vegetarische recept. (Risotto met groenten uit de oven. Bron: Stichting Wakker Dier).
Goedmakertje
In de hoop dat uitdeelkampioen net zoiets is als stemmentrekker gaf Wouter Bos tachtig miljard uit om de pijn van de crisis te verzachten. Smeer wat make-up op een zieke en beweer met een gemene grijns: ‘je ziet er een stuk beter uit’. Nederland boet nog steeds voor het opportunisme en korte termijn-denken van Balkenende en Bos.
Uiteindelijk trok Diederik Samsom in een paar dagen tijd nog even twintig zetels weg bij CDA, GroenLinks en D66. De sociaal-democratie mag weer meeregeren. Voor heel even. We zullen het weten.
Recept voor een ramp
Rutte II is het kabinet van de weeffout. De afstand tussen VVD en PvdA is groot. Daar moet een brug tussen. Een brug tussen twee elkaar wezenloos aanstarende oevers. Die brug heeft pijlers nodig om te kunnen blijven liggen. Het CDA van van Haersma Buma had zo’n pijler kunnen zijn.
De Jager had kunnen blijven zitten op Financiën. Het kabinet had een meerderheid gehad in de hele Staten Generaal. En vooral: Buma had rust en bezinning gebracht in het overhaaste en overmoedige formatieproces.
Beter weten
Betweters als Rutte en Samsom kunnen alles zelf. Maar hun haast laat zich niet rijmen met het verlangen om jarenlang te regeren. Neem de tijd, maak vrienden, laat partners toe (D66 had ook gekund). Had Asscher nog even in Amsterdam gelaten, ook dat had meer continuïteit verschaft. Niet alleen in het hoofdstedelijk bestuur, maar ook op Sociale Zaken, waar Kamp had kunnen blijven zitten.
Misschien nog wel het belangrijkste argument: er is geen structurele meerderheid voor VVD met PvdA. De verkiezingsuitslag was een momentopname, een snapshot van een verward land waar de angst regeert en waar meninkjes gebaseerd zijn op eigenbelang.
Kabinet Soeboer
Kabinet Rutte II is het kabinet Soeboer. Soeboer is de naam van het Haagse restaurant waar Mark en Diederik bij een rijsttafeltje vriendschap sloten. Iedereen buiten spel, we regelen het zelf wel. Nederland heeft het geweten. De aanpak van Mark en Diederik was gebaseerd op een misvatting. Namelijk: we doen het zelf wel, we gaan het snel en pragmatisch aanpakken, we kunnen het beter.
Maar Mark is een lichtvaardige alfa met een blinde vlek voor cijfers en Diederik heeft geen weet van regeren. Nu het te laat is dringt het tot de heren door: we hebben een probleem en we hebben het zelf gemaakt.
Gemiste kans
De verrassende verkiezingsuitslag bood volop mogelijkheden om Nederland er een beetje bovenop te helpen. Niet alleen wat betreft economie en sociale cohesie. Er waren ook kansen om iets te herstellen van het imago van Nederland als verstandig en tolerant land. Rutte en Samsom zijn er in geslaagd om die kansen in no time om zeep te helpen.
De gretige veertigers zouden het wel even regelen. Het resultaat stemt mismoedig. Paars III komt vlekkerig en gekreukt aan de start. Het is te hopen dat de heren net zo snel kunnen leren als draaien.
