De uitspraak van President Rutte in de Süddeutsche Zeitung over een exitclausule voor EU landen veroorzaakte deze keer een wel heel erg korte rel. In de drang naar hijgerige journalistiek die Nederland kenmerkt bleef daarbij een veelzeggender statement onderbelicht. Rutte wil met het versterken van de Euro de hegemonie van de Amerikaanse dollar als wereldmunt aanvallen. Toe maar. Hij sprak zich uit tegen het ‘F’- woord, een Europese politieke Federatie. Dat laatste is niet onbegrijpelijk in een sentiment waarin de SP in reclamespotjes vanaf de Hollandse poldertribune het begrip ‘superstaat’ als loodzwaar begrip er nog maar eens tegen aan slingert. Nu zelfs de conservatieve Chinese regeringskrant ‘People’s Daily’ een artikel ‘Debt crisis handicaps EU foreign affairs’ plaatst is de vraag terecht of bouwen aan een Europese Federatie sexy voordelen heeft die nu over het hoofd worden gezien.
De EU een ‘Titanic’?
De belabberde koopmansgeest waarmee Europese politici de kracht van de EU naar de burger vertolken doet inderdaad vermoeden dat een Federatie als ‘vergezicht’ het perspectief biedt van een heel groot te bouwen passagierschip. Maar waarom zou een gemiddelde Nederlander daar op willen meevaren? Laat staan meebetalen.
Nu de huidige crisis het beeld versterkt dat Nederland nog maar met hangen en wurgen verder komt? Met de voornaamste schuld in het onverantwoordelijke zuiden van Europa. En het alternatief wat D66-fractieleider Pechtold biedt niets beters lijkt te zijn dan een prominente plaats op de voorplecht van de Titanic. Een onzinkbaar schip. Een leuke film om naar te kijken, niet zelf als hoofdrolspeler mee te maken.
Dim Sum bonds en de Yuan
De Euro is niet de enige munt die de strijd aangaat met de US dollar. President Rutte is in die zin niet uniek als visionaire dromer, die inziet dat een terugkeer naar de gulden gelijk staat aan het verlangen terug te keren naar de postkoets. De China Construction Bank is als eerste Chinese bank neergestreken in London om mee te doen in de markt van de zogenaamde ‘Dim Sum’ bonds. Een financieel instrument van de Chinese overheid om haar munteenheid als alternatief in de wereld te promoten. De omvang van deze markt is nu nog klein.
Maar de recente hoeveelheid optimistische artikelen in de Hong Kongse krant ‘South China Morning Post’ maakt duidelijk dat wij niet moeten schrikken als Li Keqiang, vice premier van China, de vrije verhandelbaarheid van haar munteenheid als hervorming in een nieuw vijfjarenplan bekend gaat maken. In de eigen regio van de ASEAN landen zien veel handelaren uit naar het uitschakelen van de dollar als kostbaar obstakel in de rechtstreekse handel met China.
Waarom is een federatie sexy?
Bij de introductie van de Euro is ons verteld dat wij er blij mee moeten zijn. Dat ‘moeten’ hebben veel Europeanen ook zo ervaren. Europa als Supermarkt, voor de ondernemers, niet voor de mensen. Bij het referendum over de Europese grondwet in 2005 is in de uiterst slechte communicatie vergeten dat wij niet in een Communistische heilstaat leven. Waarbij je hervormingen als zegen over het geleide volk uit kan strooien.
Simpel gezegd werd de keuze voorgesteld tussen plaatsnemen op de Titanic of terug naar het tijdperk van Europese oorlogen. Dat is geen vrijheid van keuze. Dat is het einde van democratie. Hoe kan het dan dat leiders als Pechtold een federatie voorstellen als een super aantrekkelijke vrouw, waarbij je wel gek moet zijn om haar af te wijzen?
EU mist externe vijand
Het zweet wat velen uitbreekt bij de omarming van een federatie is debet aan twee principes. Eerste is dat nu het EU debat wordt bepaald door nationale politici, waarbij als het misgaat in het afgelopen decennium de EU als abstractie de schuld kreeg. Vervolgens aan dezelfde politici de vraag voorleggen of een federatie voor de burger beter is staat gevoelsmatig synoniem aan het vragen of je niet beter af bent door met de vijand in bed te duiken.
Wat de EU mist is een externe vijand. Mensen die veel buiten de EU gereisd hebben zien wel dat de EU het beste alternatief is, maar dat geldt niet voor iedereen. Het klinkt paradoxaal de EU te vragen een externe ‘vijand’ te kiezen omdat vrede en democratie kernwaarden zijn. Met het kiezen voor de competitie met de dollar geeft Rutte een prima voorzet. In China wordt Irak als voorbeeld gesteld van Amerikaanse kookplaatdemocratie wat een mislukking is ten opzichte van de zelfgekozen democratie in Egypte.
De Federatie als gesluierde vrouw achter het gordijn
De PVV heeft dit electorale principe veel beter begrepen door Europa en ‘de Islam’ als kunstmatige opponent te kiezen. Het tweede principe is dat de federatie iets lijkt te zijn als kiezen voor het scheiden van je Nederlandse vrouw. Waar op zich niet zo veel mis mee lijkt te zijn. Denk aan de onlangs gepubliceerde index van beste landen om in geboren te worden in ‘The economist’ waar Nederland de 8e plaats in neemt.
Het hoogst van alle Eurolanden, acht plaatsen hoger dan de VS en 31 hoger dan China. En dan maar hopen dat er achter het Federatieve gordijn waarvan Pechtold zegt dat het open moet en Wilders dat het dicht moet blijven geen gesluierde vrouw staat. Want wat zit daaronder?
Nederlandse Staatsinrichting als rolmodel EU-federatie
Deze zinloze welles- nietes discussie kan prima opgelost worden wanneer Nederland, een van de grondleggers van Unie, zich actief bemoeit met de inrichting van de Federatie van de toekomst. Feitelijk hoeft daarvoor niet zoveel te veranderen. Trek die sluier af!
Het besturen van de Europese Unie is niet iets wat je er als nationale politici wel even bij kunt doen. Welk bewijs is nog meer nodig dan de huidige Griekse tragedie? Wij hebben een regering, een Tweede Kamer als parlement en via getrapte verkiezingen bij lokale Provinciale Staten wordt de Eerste Kamer gekozen. Een overzichtelijk systeem, in Europees verband ingevoerd een stuk eenvoudiger te begrijpen voor de gemiddelde burger dan het huidige model. Nationale politici kunnen hun rol als waakhond in de Eerste Kamer van Europa blijven vervullen.
Democratische EU versus de VS en China
Een geruststellend idee is de wetmatigheid dat de crisis van nu vroeg of laat weer van de voorpagina’s verdwijnt. De status quo is geen optie in de snel veranderende wereld. De opkomst van communistisch China betekent niet automatisch dat wij het hier slechter krijgen. Wel dat ze ons voorbij gaan lopen. Het zou beneden onze stand zijn geen actieve rol te spelen in een beter georganiseerd Europa.
De huidige constellatie van de EU lijkt meer gebouwd om de markt te dienen dan de burger. Met voldoende politieke slagkracht in een federatie biedt de EU een beter model voor de wereld dan het exporteren van oorlogsdemocratie van de VS. De houdbaarheidsdatum van de EU als Supermarkt is voor de burger ruimschoots overschreden.
