Angst aanjagen, daar zijn ze bij het Algemeen Dagblad goed in. Daar hebben ze duidelijk plezier in. En dat is mooi: plezier hebben in je werk. Ook al vereist dat een loopje nemen met de waarheid. En bovendien, waarom zou alleen De Telegraaf recht hebben op all the fun?
Afgelopen maandag kon de redactie van deze krant zich weer helemaal uitleven met het nieuwtje dat Curavista (een internetbedrijf dat psychologische software verkoopt) haar internettherapie tegen depressies uit de verkoop heeft gehaald. Reden voor het AD om op 3 december de volgende kop te verzinnen:
‘Vrees voor suicide bij online depressiehulp’
En de intro opent met:
‘Online zelfhulp bij depressies kan fatale gevolgen hebben.’
Kortom, online hulp is mogelijk dodelijk. Hier wordt louter voor het lekkere effect enorm veel kapot gemaakt.
Mogelijk fatale gevolgen
Waarom stopt Curavista met die internettherapie? Simpelweg omdat depressiviteit voor dat bedrijf, met die aanpak, nèt een maatje te groot is. Curavista biedt allerlei profgramma’s aan, voor het ‘zelfmanagement’ van verschillende psychische kwalen, en dat in samenwerking met ziekenhuizen. De cliënt krijgt allerlei opdrachten en oefeningen, en als hij vastloopt, geen zin meer heeft, kan hij een beroep doen op een coach. Prima systeem – maar bij depressiviteit is deze aanpak tricky. Mensen met een zware depressie kunnen immers gemakkelijk suïcidale neigingen krijgen, en dan hebben die oefeningetjes geen zin, en komt de coach steevast te laat in actie – als de patiënt zijn coach überhaupt al benadert.
Mensen met depressieve klachten direct maar internettherapie aanbieden, is dan ook niet verstandig; het kan ertoe leiden dat ernstige gevallen niet of veel te laat worden gesignaleerd. Met mogelijk fatale gevolgen. En wat maakte het AD daarvan? Tot twee maal toe de vette waarschuwing dat online hulp bij depressie suicide kan veroorzaken. Dat het de (internet)therapie zélf is die suicidaal maakt.
Internettherapie is een aanpak die de afgelopen jaren zijn waarde meer dan bewezen heeft. En dat tegen alle beter weten in. Vroeger dachten psychotherapeuten dat een behandeling pas effectief kon zijn als er aan twee voorwaarden was voldaan: de psycholoog moest inzicht hebben in de diepere oorzaak van de klachten, en daarna moesten hij en de patiënt door middel van een goed persoonlijk contact (face-to-face) werken aan de oplossing. Dat klonk allemaal heel aannemelijk, en het was uiteraard zeer strelend voor de psycholoog om te weten dat hij zo onmisbaar was.
Maar het blijkt allebei niet nodig. Je hoeft helemaal niets te weten over het ‘verdrongen’ verleden van de cliënt, over wat zijn moeder of zijn vader ooit gedaan zouden hebben, om psychische klachten effectief aan te kunnen pakken met behulp van cognitieve gedragstherapie (CGT). En de uitvoering van CGT (dat leren herkennen, observeren en dan beheersen van je gedrag en klachten) kan ook heel goed geschieden zonder dat de therapeut erbij is. Gewoon door middel van oefeningen die de cliënt via internet aangereikt krijgt. Helaas, compleet afschaffen van de therapeut is niet echt mogelijk, zo weten deskundigen al jaren (zie bijvoorbeeld hier). Huiswerk maken is nu eenmaal vervelend, en het moet gecontroleerd, anders verliest ieder mens zijn motivatie. De therapeut is en blijft onmisbaar als motivator en ‘stok achter de deur’. Zonder coach daalt de effectiviteit van internettherapie al snel.
Schandaal
Het grote voordeel van internettherapie is en blijft natuurlijk dat die therapeut veel minder werk per cliënt hoeft te verrichten, en dus veel meer cliënten onder zijn hEenoede kan nemen. Dat maakt psychotherapie stukken goedkoper en sneller bereikbaar. Terwijl het uiteraard veel laagdrempeliger is dan de klassieke aanpak. En vooral die laatste twee voordelen zijn van groot belang.
Internettherapie is, kortom, een ware uitkomst. Een zegen. Hoe meer mensen met psychische klachten daar voor kiezen, hoe beter. Ook mensen met depressieve klachten – maar dan eerst een intake face-to-face. Want bij zware depressies zijn de risico’s te groot. Wanneer de cliënt zijn motivatie totaal verliest en zich op een gegeven moment niet meer meldt, komt de therapeut al snel te laat. En dat het AD die uitzondering dan misbruikt, en met koppen komt waarin de indruk wordt gewekt dat internettherapie tot zelfmoordneigingen lijdt is, zachtjes uitgedrukt, een schandaal. Dat is valse, schreeuwerige journalistiek die, om in stijl te blijven, fatale gevolgen kan hebben.
