Maurice de Hond is na de Tweede Kamerverkiezingen doorgegaan met zijn wekelijkse peilingen. Er is veel op die peilingen af te dingen. Zo kunnen we ons afvragen of het panel van De Hond representatief is voor de bevolking: hij zit er bij de verkiezingen regelmatig naast. Bovendien is het twijfelachtig of het zin heeft te weten op welke partij burgers zouden stemmen als er nu verkiezingen zouden zijn. Er zijn nu immers geen verkiezingen. Deze peilingen laten vooral reacties van burgers op de politieke actualiteit zien.
Het nieuwe kabinet bezuinigt flink en dus ligt het voor de hand dat burgers zeggen dat ze geen PvdA of VVD meer stemmen. Dit zegt weinig over hun stem bij de verkiezingen in 2017, maar voor nu geeft het wel een beeld van hoe ze denken. Dit geldt ook voor GroenLinks: de partij is duidelijk niet hersteld van de verpletterende nederlaag in september. Deze verklaringen liggen allemaal erg voor de hand. Wat is de meest voor de hand liggende verklaring dat de PVV zondag als eerste eindigde?
Niet-significante verschillen
Wetenschappers zullen zeggen: de PVV eindigt helemaal niet als eerste, want het verschil met de PvdA en VVD is dermate klein dat het verschil niet significant zal zijn. Of in gewone mensentaal: het is toeval dat de PVV de eerste is, het is waarschijnlijker dat de PvdA, VVD en PVV gelijk scoren. Hoewel deze verklaring klopt, blijft het onduidelijk waarom de PVV opeens weer in de kopgroep van politieke partijen staat, terwijl Wilders drie maanden geleden nog werd afgeschreven.
Waarom stemmen burgers op Geert Wilders? Dat doen ze om kwesties op de agenda te plaatsen. Er zijn weliswaar Wilders-stemmers die echt overtuigd zijn van de oplossingen van de PVV, maar deze vormen een minderheid. De meerderheid ziet veel nadelen, maar de partij weet hen op één punt positief te stemmen: de PVV maakt zich kwaad over allerlei kwesties die in de samenleving spelen en geeft daar aandacht aan. Andere partijen doen dat niet, of niet duidelijk genoeg.
Multiculturele samenleving
Het ligt niet voor de hand dat de tirade van de PVV over de afgetreden staatssecretaris Co Verdaas een enorm effect op de achterban heeft. Wie kende Co Verdaas? Ook is de kans niet groot dat het nieuwe geld voor Griekenland een verschil heeft gemaakt. Met Europa verloor Wilders de verkiezingen.
De verklaring voor de opmars van Wilders ligt natuurlijk in het thema waarvan velen in september nog dachten dat het verdwenen was: de multiculturele samenleving. In één week slaan drie jonge Marokkanen een grensrechter dood, wordt besloten dat illegale MBO-scholieren op stage mogen en komen uitgeprocedeerde asielzoekers die niet uitgezet lijken te worden in het nieuws. Al dit nieuws illustreert waar veel burgers zich nog steeds aan storen: immigratie die nooit stopt en integratie die maar niet wordt afgedwongen.
PVV-stemmers vinden het essentieel dat immigratie en integratie op de agenda blijven. In peilingen geven zij daarom graag steun aan Wilders omdat hij over al deze zaken stevige uitspraken doet. Zolang het beleid niet verandert, zullen ze dat – in ieder geval in de peilingen – nog lang blijven doen.
Chris Aalberts is auteur van: Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen.
