December is duidelijk de maand van het pesten. Eerst waren het Australische DJ’s met een prank call die verkeerd uitpakte en misschien, impliciet, mede oorzaak is van een zelfmoord. En deze week de 15-jarige Fleur Bloemen die zich voor de ogen van haar klasgenoten voor een trein wierp. Naar verluid omdat ze het zat was om te worden gepest. Verschrikkelijke zaken waarover gansch den natie maar één ding wil zeggen: pesten moet stoppen en alles wat verkeerd gaat in Nederland is de schuld van het pesten.
De oorzaak van dat pesten wordt door wraakzuchtige slachtoffers van pesten, moralistische columnisten en journalisten die zich niet aan hun eigen ethische codes wensen te houden gezocht in alles wat ze toch al niet zint.
Het is de schuld van de media.
Het is de schuld van Geenstijl.nl.
Het is de schuld van social media.
Het is de schuld van een complete generatie.
Het is de schuld van de fatsoenskloof.
Het is zelfs, en dit is een beschuldiging die enorm populair is, de schuld van het neo-liberalisme, de graaiers, het kapitalisme, winst, en natuurlijk het korten op subsidies.
Pesten is, kortom, “echt iets van deze tijd”.
Vroeger, in de jaren zestig, gebeurde zoiets nooit. Pesten doen namelijk alleen hufters en andere onfatsoenlijke rechtse mensen. Opgejaagd door de verrechtsing en social media, zoiets.
Dream on.
Vara
Jack Spijkerman, nog altijd zelfverklaard socialist en jaren lang het unieke talent van de Vara, heeft zijn carrière gebouwd op het elke week telefonisch terroriseren van mensen. Exact hetzelfde als de Australische DJ’s deden dus, zij het dat geen van de Spijkerman-slachtoffers zelfmoord pleegden (voor zover bekend).
Erik van Muiswinkel, een bekende cabaretier- en programmamaker van de Vara, oogstte zijn grootste triomfen door Hans Janmaat te imiteren en hem daarmee te vernederen. Weg te pesten dus. Wat lukte. En hoe.
Paul de Leeuw, nog altijd het unieke talent van vandaag, introduceerde een geheel nieuwe soort van televisie: afzeiktelevisie. Paul de Leeuw shockeerde, vernederde, gedroeg zich als een hufter, kleineerde zijn gasten, schold ze uit en zette ze in een hoek. Toptelevisie was het. Tot op de dag van vandaag mogen de belastingbetalers voor het salaris van De Leeuw opdraaien.
Youp van ’t Hek, cabaretier, PvdA-lid en de bekendste ster uit de stal van Vara-cabaretiers, brak door met een oudejaarsconference waarin hij een biermerk afzeek. Dat biermerk ging daardoor failliet. Van de markt af gepest dus. Het publiek lachte zich kapot en klapte de handen blauw.
Jakhalzen
Nog voor de komst van Powned introduceerde het Vara-televisieprogramma De Wereld Draait Door een nieuwe vorm van televisieverslaggeving: De Jakhalzen. Nietsontziende jongens en meisjes die pesterige vragen stelden, met een ironische afzeiktoon. Zoiets was nog nooit vertoont: televisieverslaggevers waarvan men wist dat ze je konden maken of breken.
Giel Beelen, het grote radiotalent van de Vara, maakte het met zijn schockradio waarin mensen, ook per telefoon, werden afgezeken zo bont dat er uiteindelijk een speciale vermelding op de Vara-website kwam te staan: “Voor klachten over Giel Beelen kunt u dit speciale mailadres gebruiken”.
Exota
Nog verder terug in de tijd: Marcel van Dam, destijds Ombudsman, later PvdA-staatssecretaris en Vara-directeur, sloopte op oneerlijke wijze de frisdrankfabrikant Exota. Niet dat de glazen flessen van Exota gevaarlijk waren, maar Van Dam vond van wel dus suggereeerde hij maar in scène dat de flessen gevaarlijk waren. Weer een bedrijf van de markt af gepest.
Ook een progressief pareltje: In De Rooie Haan. Een radioprogramma waarin Vara-medewerkers iedereen afzeken en vernederden die niet aan hun wereldbeeld voldeden. Pure pestradio dus. Maarja, satire hè?
Vpro
En zo kunnen we nog wel even doorgaan. De Vara is geen uitzondering. Alle “progressieve” omroepen van weleer blonken in één ding uit: het stelselmatig vernederen, wegzetten, uitsluiten en pesten van iedereen die niet aan hun wereldbeeld voldeed. Zie daarvoor ook de geschiedenis van de Vpro. Of bekijk de geschiedenis van BNN, een omroep die nu gaat fuseren met de Vara. Zie ook de geschiedenis van het cabaret in Nederland. Zie ook de geschiedenis van satire in Nederland. De lijst in in principe oneindig: allemaal mensen die, uit naam van de juiste moraal, anderen pesten en probeerden kapot te maken, soms met succes.
Grappig
Is dat erg? Neen. Lang leve de satire! Lang leve de afzeikradio en televisie! Lang leve de vrije columnisten!
Is het erg dat unieke talenten geld krijgen van de belastingbetaler? Neen!
Was het soms niet grappig wat Spijkerman, Beelen, De Leeuw, Van ’t Hek en al die anderen flikten? Neen, ja, het was wél grappig. Ze deden wat ze moesten doen: DJ, cabaretier, columnist of journalist zijn.
Maar dan moeten ze niet nu ineens gaan zeuren dat anderen dan zij zelf ook weten wat pesten is een ook weten hoe je mensen, bedrijven of andere meningen kapot maakt.
Twee maten
De jongens ven meisjes van Powned en Geenstijl hebben het namelijk van de progressieve omroepen van weleer geleerd, dat huftergedrag. Dat bij dat huftergedrag soms slachtoffers vallen is diep tragisch. Maar dat mogen onze progressieve hufters van de Vara, de Vpro, BNN, Vrij Nederland, De Volkskrant en al die andere instituten die zo goed wisten welke maat waar moest worden genomen dan vooral zichzelf aanrekenen.
Goed voorbeeld doet goed volgen. Beschouw het als een compliment. En als dat even niet goed uitkomt, omdat het niet overeenkomstig de zelfbepaalde moraal is, is het misschien tijd aan zelfreflectie te doen.
Zaaien en oogsten begint bij de zaaier, niet bij de oogster. Die zaaier heet niet Powned of Geenstijl. Die zaaier heet: de progressieve zuil vanaf de jaren zestig.
