Bij de laatste peiling van dit jaar herstelt de PvdA 3 zetels (naar 26) en daalt de VVD 1 verder naar 21 zetels, de laagste score sinds maart 2010. De PVV eindigt met +1 op 25, dezelfde score waarmee het jaar begonnen is.
Van de fractievoorzitters scoort Samsom het hoogst. Ondanks het feit dat de PvdA nu 12 zetels lager staat dan bij de verkiezingen doet Samsom het goed bij de PvdA kiezers, maar ook vrij goed bij de kiezers van andere partijen met uitzondering van PVV en SP. Het lijkt erop dat de keuze om in de Kamer te blijven voor hem goed uitpakt.
Top 10 ministers dicht bij elkaar, Rutte ongekend laag
Bij de scores van de ministers zien we dat de top-10 dicht bij elkaar staan (met maar 0.4 punten ertussen). Mark Rutte staat echter op een -voor hem ongekende- laatste plaats met 4.5. Bij de VVD-kiezers scoort hij met 5.5 heel laag, Normaliter haalde hij scores tussen 7.5 en 8.5 bij die groep. De ministers Dijsselbloem, Plasterk, Asscher en Timmermans scoren bij de VVD-kiezers nu vrijwel dezelfde score als Rutte. Een jaar geleden scoorde Mark Rutte 6.4 en stond hij op de eerste plaats bij de toenmalige ministers.
Nog nooit eerder hebben we een dergelijk lage score gezien voor een premier relatief kort na het aantreden van het kabinet. Wat nog opmerkelijker is: nooit eerder heb ik de eigen kiezers van de partij van de premier deze zo laag zien waarderen. In de afgelopen 10 jaar scoorde de premier altijd onder zijn eigen kiezers meer dan een 7. Zelfs toen Balkenende in mei 2010, na 8 jaar premierschap, ook maar een 4,5 scoorde onder alle Nederlanders, haalde hij bij de CDA-kiezers nog ruim een 7.
Volatiel
Het verslag van vandaag laat de grote schommelingen zien van dit jaar. De PvdA steeg in de paar weken voor de verkiezingen bijna 25 zetels en de SP daalde een vergelijkbaar aantal. De VVD steeg ook circa 10 zetels in de laatste weken naar de verkiezingen toe. Inmiddels is de VVD daar al weer 20 zetels van kwijt. Groen Links is het afgelopen jaar vrijwel van de kaart verdwenen en 50PLUS is inmiddels met een stabiele 8 zetels de 7e partij van het land.
Bezuinigingen en lastenverzwaringen
Ten aanzien van de verwachte economische krimp vindt 63 procent van de Nederlanders dat de regering meer had moeten doen om de economie te stimuleren, ook als dat betekent dat we de 3% grens niet zouden halen. 82 procent van de PvdA-kiezers vindt dat en 58 procent van de kiezers van de VVD. 78 procent van de kiezers is het met de stelling eens dat “men wel zegt dat men aan het hervormen is, maar het zijn alleen maar bezuinigingen en lastenverzwaringen”. Rond drie kwart van de kiezers van PvdA en VVD zijn het daar mee eens. In relatie met het geringe vertrouwen dat kiezers nog in Mark Rutte heeft en het vele dat nog staat te gebeuren, zou dat wel eens in het komende jaar een behoorlijk destabiliserende werking kunnen hebben.
De score van 41 procent dat Nederland een zakenkabinet nodig heeft is een score die nog niet eerder is vastgesteld. Bij kiezers van VVD, CDA en D66 vindt een meerderheid dat. Meer informatie vindt u in de bijlage. (pdf)
