Morgen stemt het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over wie daar de komende twee jaar de scepter mag zwaaien. De voorzitter van die kamer van het Congres – de Speaker of the House of Representatives – is de machtigste man in Amerika na de president, zeker in een tijd dat verschillende partijen de macht hebben in het Witte Huis en het Congres. John Boehner, de zittende Speaker en leider van de Republikeinen, gaat op voor een tweede termijn en zou daarbij geen serieuze tegenstand mogen verwachten. Dat lijkt echter niet zeker. Een tot op het bot verdeelde Republikeinse Partij zou wel eens voor een interessant scenario kunnen zorgen.
In veel landen, waaronder Nederland, wordt de voorzitter van een parlement geacht onafhankelijk te zijn en neutraal te handelen. Zo niet in Amerika. De Speaker of the House is de machtigste man in het Huis van Afgevaardigden, en daarmee de leider van zijn partij. De Speaker bepaalt over welke voorstellen wel en niet gestemd en gesproken gaat worden, waarmee hij de politieke agenda van Amerika effectief controleert.
John Boehner is kandidaat voor een tweede termijn, maar is niet onomstreden in zijn eigen partij. In de onderhandelingen over de fiscal cliff stelde hij een zogenaamd ‘Plan B’ voor als compromis met de Democraten, maar werd hij door zijn eigen partij keihard terug gefloten. En toen het definitieve wetsvoorstel vannacht behandeld werd, stemde Boehner voor een compromis, terwijl zijn nummers twee en drie – Majority Leader Eric Cantor en Majority Whip Kevin McCarthy – tegen stemden. Dergelijke verdeeldheid binnen de leiding van de partij, over zo’n belangrijk onderwerp bovendien, is ongebruikelijk.
Als er morgen gestemd wordt over de nieuwe Speaker, moet één kandidaat een absolute meerderheid van de stemmen halen. Met 233 Republikeinen tegen 200 Democraten zou Boehner dus op een zetel moeten zitten, want de kans dat een Republikein straks op een Democraat stemt is nihil. Echter, niet uitgebrachte stemmen en onthoudingen tellen niet mee. Als een deel van de Republikeinen dus besluit klaar te zijn met de huidige Speaker en zich daarom van stemming onthoudt – liefst 151 Republikeinen stemden niet met Boehner mee over de fiscal cliff – kan de uitslag ineens heel anders uitpakken. En dat laat de kans nog in het midden dat conservatieve Republikeinen hun eigen kandidaat staande de vergadering naar voren schuiven.
Geruststellend voor Boehner is dat het gezicht van de fiscal conservatives binnen zijn partij, financieel expert en voormalig kandidaat voor het vice-presidentschap Paul Ryan, wel met hem mee stemde gister. Hij zal dus wellicht veel kunnen betekenen om de gelederen gesloten te houden. Hoe het zich ook zal ontwikkelen, in de afgelopen twee jaar is de positie van Boehner niet wankeler geweest dan op dit moment. En dat is geen prettig vooruitzicht aan de vooravond van herverkiezing.
Adriaan Andringa is chef-buitenland van ThePostOnline en was hoofdredacteur van de WarRoom waar de Amerikaanse verkiezingen namens DeJaap behandeld werden.
