Wat is de overeenkomst tussen de volgende vragen? Is het democratisch dat je geen lid kunt worden van de PVV? Waarom beperkt Mark Rutte de hypotheekrenteaftrek terwijl hij iets anders heeft beloofd? Kun je de Stemwijzer vertrouwen? Hoe kun je op de kandidatenlijst voor de gemeenteraad terecht komen? Bij wie kun je klagen over de slechte service van UWV? Hoe kun je ervoor zorgen dat er een nieuw systeem voor orgaandonatie wordt ingevoerd? Waarom blijven sommige politici de problemen in de multiculturele samenleving ontkennen?
De overeenkomst is: politiek geïnteresseerden kunnen zich niet voorstellen dat sommige burgers deze vragen stellen. Op de ochtend van de Tweede Kamerverkiezingen zat ik bij Q-music om vragen van luisteraars te beantwoorden. De eerste vraag was: wat is het verschil tussen links en rechts? En zo kwamen er meer: vragen over hoe politiek werkt en hoe je als burger de politiek kunt beïnvloeden. Ik wist al langer dat veel burgers met dit soort vragen zitten: mijn trainingen over gemeentepolitiek zitten er vol mee.
Hoe kan het toch dat de media nauwelijks aandacht besteden aan dit soort vragen? Oppervlakkig gezien beantwoorden de media ze dagelijks: kranten staan vol politiek nieuws en er zijn talloze websites vol politieke duiding. Maar al die informatie is vooral geschikt voor burgers die al veel politieke kennis en interesse hebben en zich regelmatig met politiek bezig houden. Voor veel anderen is het informatieaanbod te groot, is het Nederlands te moeilijk en staan de onderwerpen te ver af van de alledaagse politieke keuzes die zij moeten maken.
Politieke informatie wordt verstrekt door journalisten, politici en andere experts die van de hoed en de rand weten, maar zich slecht kunnen inleven in het wereldbeeld van burgers die nauwelijks met politiek bezig zijn. Voor hen is politiek ingewikkeld, onoverzichtelijk en weinig transparant. Politieke informatie zou burgers in staat moeten stellen zich politiek te oriënteren en effectief politiek te handelen, maar in de praktijk kunnen veel burgers dat niet omdat ze veel basiskennis missen. Zijn die burgers gek? Nee, de media zijn gek.
Een vergelijking met andere thema’s kan verhelderend werken. Media spelen gretig in op de vraag van burgers om informatie die helpt een goed seksleven te hebben. Beatrijs Ritsema beantwoordt al jaren vragen over beschaafd gedrag. Media helpen bij het afvallen, bij vragen hoe je gelukkiger wordt en hoe je er beter uit kunt zien. Media helpen bij thema’s waar iedereen graag over leest of thema’s die gekoppeld kunnen worden aan de verkoop van producten. Media helpen al met al als er commercieel gezien kansen liggen en burgers duidelijk om informatie vragen.
Aan toegankelijke politieke informatie is wel veel behoefte, maar er is vaak geen actieve vraag van burgers. Zij lezen immers liever over andere zaken. Zo blijft toegankelijke politieke informatie commercieel oninteressant en kunnen burgers die wel meer te weten willen komen nauwelijks informatie vinden die aansluit bij hun vragen. Zij kunnen immers alleen terecht bij media die zich richten op politiek geïnteresseerden die wel veel achtergrondkennis hebben.
Hoog tijd dus voor een nieuwe vraag- en probleemrubriek: ‘Eerste hulp bij politiek’. Een rubriek voor ‘gewone burgers’ met vragen over politiek, politieke problemen, politieke beïnvloeding en de politieke actualiteit. Heeft u ook een vraag over een politieke kwestie die u op de een of andere manier bezighoudt? Stuur uw vraag en u krijgt antwoord.
Chris Aalberts beantwoordt vanaf nu wekelijks al uw vragen over politiek. Heeft u een vraag? Mail deze naar [email protected]
