Om de schijndemocratie van de Europese Unie een beetje smoel te geven heeft Brussel 2013 uitgeroepen tot ‘The year of the citizen’, het jaar van de burger. Die mededeling pronkt nu al een week op de ‘Newsroom’-website van de Europese Unie. Kijkend naar het programma van maandelijkse ‘Town Hall meetings’ roept de vraag op wie zij met deze aanpak meer beledigen; zichzelf of ons burgers? President Barroso, van oorsprong een communist, gaf een paar jaar geleden zelf toe dat hij de Europese Unie vergelijkt met de vrijwillige creatie van een keizerrijk. Dinsdag komt hij naar Nederland. Onbegrijpelijk is dat hij het sociale gezicht van Europa niet een keer invult door een spontaan bezoek aan ‘gewone’ burgers op de Dam. Gewoon handen schudden of op een zeepkist. Of kunnen wij een wonder verwachten?
De regelrechte miskleun van het referendum van 2005 over de Europese Grondwet, afgewezen door Nederland en Frankrijk, lijkt in Brussel nog niet goed verwerkt. Misschien het afgrijzen over de mislukking, maar intellectueel en emotioneel is de analyse totaal onvolledig. De harten van de Europese mensen werd toen gezocht door ons ‘burgers’ als klap in het gezicht de hele conceptgrondwet op te sturen. Eurocommissaris Vivian Reding heeft in 2013 als belangrijke doelstelling in het ‘Jaar van de Burger’ onze rechten ‘beter uit te leggen’. Met wetten en regels. Er wordt over burgers gesproken zoals militairen plachten te doen over burgerpersoneel, de onoverbrugbare distantie zit in het woordgebruik ingesloten. De propagandamachine van de EU heeft voor 2013 een brochure gemaakt en een neppaspoort (pdf).
Of het nu om Prins Willem Alexander en prinses Maxima gaat, hossend bij de Olympische Spelen. Of President Rutte een keer in de week lesgevend aan een schoolklas, Diederik Samsom als straatcoach in Amsterdam. De Chinese secretaris Xi Jinping op bezoek bij een armste families in de provincie Hebei in China, de Amerikaanse president Obama die zijn portomonnee nog even checkt voor hij 10 biertjes koopt voor mensen in Iowa. Ze doen menselijke dingen. En dat laten ze zien. Probeer maar eens een foto te vinden van president Barroso of Herman van Rompuy anders dan op een staatsieportret met regeringsleiders of iets officieels. Iets waaruit een gewone burger mag opmaken dat ze iets hebben met een doorsnee Europeaan. Het gebrek daaraan is schrikbarend en tekenend voor hun blik op onze wereld.
Onze koningin Beatrix is niet populair geworden omdat ze zo goed wetten kon tekenen en iedereen de monarchie de beste staatsvorm vindt. Mensen houden van haar omdat ze zich kunnen spiegelen aan haar blijdschap en verdriet op menselijke maat. Zij ging op bezoek bij de mensen als er een ramp was en toonde betrokkenheid. Hoe kan het dan in de Europese vredesnaam dat niemand van de technocraten in de EU snapt dat je de EU niet meer acceptabel maakt door het beter uit te leggen? Een referendum? Of meer rechten? Met nog meer wetten?
Ok, ik geef het toe. Op de eigen website van President Barosso staat één foto van hem tussen burgers. Op het Tahirplein in Cairo, tijdens de Egyptische revolutie. Hij kijkt wat verdwaasd voor zich uit. Jung Chang beschrijft in de biografie over Mao Zedong beeldend hoe die zich tijdens de lange mars naar de Chinese revolutie in 1934 op draagbedden, gedragen door het voetvolk verplaatste. Deelnemers herinnerden zich: ‘Als ze in de bergen moesten klimmen konden de dragers van de bedden zich soms alleen maar op hun knieën voortbewegen en waren de huid en het vlees op hun knieën rauw geschaafd nog voordat ze de top hadden bereikt.’ Zelf las Mao dan boeken.
Zover is het in Europa nog niet. Maar Barosso en Van Rompuy hoeven toch niet te wachten op een revolutie voor ze een keer de misère van de Griekse en Spaanse bevolking erkennen? Zoek ze een keer op. Of bezoek een gewone PVV-er bezoek die geen bal snapt waarom de EU doet wat het moet doen om de Unie te redden. Ik kan op nieuwjaarsdag al tientallen jaren kijken naar de Europese uitzending van het Wiener Philharmonisch orkest en de skiafdaling van Garmisch Parten Kirchen. Zijn de goedbetaalde PR mensen van de EU zo zwak dat ze geen toespraak in een transnationale uitzending van de president kunnen organiseren?
Helft van EU landen ex communistisch
Het zou een beetje flauw zijn alle schuld op president Barosso te schuiven. Ik ben opgegroeid met de blijdschap van het historische moment dat de Berlijnse muur viel in 1989. De val van het schrikbewind van de Roemeense communistische dictator Nicolae Ceauṣescu, op 2e Kerstdag 1989 geëxecuteerd samen met zijn vrouw. Barosso studeerde tijdens de Portugese anjerrevolutie van 1974 onder een autocratisch bewind. Wij bewonderden Lech Walesa, Pools vakbondsleider die opkwam voor de rechten van de havenarbeiders in communistisch Polen. Francisco Franco regeerde als dictator van 1936 tot 1975 over Spanje en tekende voor tienduizenden executies. Dat zijn nu allemaal landen van de Europese Unie.
Nederland hobbelt graag van de ene veertiendaagse hype naar de andere. Wat gister gebeurd is telt niet meer. Op ondemocratische Oost Europese regeringen was destijds forse kritiek vanuit hier. In dat verband is het een tragische toestand dat wij nu geen aandacht meer hebben voor die erfenis. Roemenië is vijf jaar geleden toegetreden tot de Unie. Wie heeft hier in de krant kennis kunnen nemen van de Roemeense verkiezingen van afgelopen december? Het ontslag van het hoofd van de Poolse geheime dienst omdat zijn denkwijze niet in deze tijd past? Het is niet iedereen gegeven je in iemand anders in te leven. Een collega verraste mij regelmatig met de uitspraak ‘ik ben blij voor jou’. Dat is in het licht van de geschiedenis een mooie gedachte voor iedereen die het moeilijk vindt solidair te zijn met andere Europeanen.
Misschien ligt het allemaal veel simpeler. Europa is nog geen federatie. Het kan best zijn dat Barosso wel burgers wil ontmoeten, maar gevangen zit in Eurotoppen. Waar nationale leiders hem op de onder onsjes zeggen ‘onze burgers zijn daar nog niet aan toe’ als hij praat over een rechtstreekse ontmoeting. En zo de barrière tussen burgers en Europa in stand houden. Daarna willen ze wel graag allemaal met elkaar op de foto. Xi Jinping zei afgelopen maand ‘How important the people are in the minds of an official will determine how important officials are in the minds of the people’. Wij zijn geen communistisch bolwerk. Barroso heeft nog ruim een jaar voor zijn termijn in 2014 afloopt. Hij kan een statement maken door dinsdag op de Dam uit zijn draagstoel te komen en een keer te praten met het volk. Het is het jaar van de Europese burger. Geen beter begin dan in het centrum van Amsterdam, de stad van vrijheid.
Reacties? Mail de schrijver [email protected]
