Commissaris en voormalig directeur van De Kuip Jos van der Vegt zei afgelopen week dat de discussie over een nieuw Feyenoord-stadion vooral moet gaan over geld, daarbij renovatie niet per definitie uitsluitend. Eerder had huidig stadiondirecteur van Jan van Merwijk al gezegd dat een nieuw stadion nu eenmaal onvermijdelijk én financieel goed is, en dat sentiment daarbij geen grote rol mag spelen. Maar waarom zou de discussie over de toekomst van De Kuip niet mogen gaan om emotie en sentiment?
Feyenoord is drie dingen: Het Legioen, De Kuip en de jeugdopleiding die tegenover het stadion op Varkenoord huist. De drie fundamenten zijn nauw met elkaar verbonden. Het Legioen kan De Kuip tot een onneembare vesting maken, en het uitzicht dat jeugdspelers vanaf de jeugdvelden ‘naar de overkant’ hebben heeft een grote psychologische waarde. ‘Ooit’ wil zo’n jeugdspelertje daar ook staan, daar op het veld waar grote namen als Coen Moulijn, Willem van Hanegem en Dirk Kuyt imponeerden. Wie op het hoofdveld van het jeugdcomplex speelt kijkt recht tegen de imposante lichtmasten van De Kuip aan en kan het gejuich vanuit het stadion luid en duidelijk horen. De Kuip heeft dan ook een grote emotionele betekenis voor het jeugdcomplex en het verlaten van dat stadion en verhuizing van het jeugdcomplex naar een andere locatie, een van de plannen, kan dan ook een fatale fout worden, als de jeugdspelers niet meer tegen De Kuip, maar tegen een bos aankijken.
Niet alleen voor jeugdspelers heeft De Kuip grote emotionele waarde, ook voor nieuwe spelers heeft De Kuip grote betekenis. Hoe vaak zeggen spelers niet enorm uit te kijken naar hun eerste wedstrijd in dat stadion? Niet zonder reden worden contractbesprekingen- en ondertekeningen vaak in kantoren gehouden met zicht op het speelveld van het stadion. Het vooruitzicht om daar te spelen, met vijftigduizend ogen op je gericht, was voor tal van spelers reden om naar de stadionclub (niet zomaar een bijnaam van Feyenoord) te verhuizen.
De ziel van Feyenoord ligt in De Kuip. Het Legioen, dat veelkoppige monster, beleefde er haar gloriedagen. Het kan spoken in De Kuip als dat monster ontwaakt. Zoals bij die Champions League-wedstrijd tegen Olympique Marseille, eind jaren negentig, toen Kees van Wonderen al na zes minuten met rood van het veld werd gestuurd. Het Legioen kwam los, Olympique raakte geïntimeerd en Feyenoord won de wedstrijd op wonderbaarlijke wijze met 3-0. Het is slechts één van de vele voorbeelden van legendarische wedstrijden waarin Het Legioen haar kracht liet zien in De Kuip. Het is dit soort sentiment dat Het legioen en De Kuip tot legendes maakt, tot het veelkoppige monster dat in binnen- en buitenland wordt gevreesd door tegenstanders die maar wat vaak met knikkende knieën naar De Kuip komen. De gang door de spelerstunnel terwijl Het Legioen brult en de oorverdovende muur van geluid als het veld betreden wordt – Het Legioen maakt De Kuip tot wat zij is, de ziel van Feyenoord. Die ziel verkoop je niet en verlaat je niet, nooit wat mij betreft.
Stadiondirecteur Jan Van Merwijk, die met zijn stuitende arrogantie zijn kruit in de gemeenteraad verschoten lijkt te hebben, wil de discussie over een nieuw stadion vooral op financiële argumenten voeren. Volgens hem moét Feyenoord over naar een nieuwe thuishaven om aan te blijven haken bij de Nederlandse top. In zo’n nieuw stadion zouden meer ‘rode stoeltjes’, de dure businessseats, veel geld opleveren. Maar nu al zijn die rode stoeltjes zelden uitverkocht. Welke garantie is er dat een verdubbeling van het aantal businessseats in een nieuw stadion wél profijt heeft voor de club?
Ook is af te vragen of Feyenoord überhaupt financieel en sportief vooruit gaat bij de bouw van een nieuw stadion. De eerste schattingen zijn dat de kosten van nieuwbouw zo’n driehonderd miljoen euro zijn (renovatie kost de helft), waarvan de club de ene helft op haar rekening neemt en de gemeente de andere honderdvijftig miljoen euro betaald, in tijden dat er buurthuizen, culturele centra en sociale voorzieningen door de gemeente worden wegbezuinigd.
Los van de vraag of de gemeenteraad zich nú voor zo’n groot bedrag aan de nieuwbouw bindt, moet Feyenoord zich afvragen of zij zich voor tientallen miljoenen euro’s in de schulden wil gaan steken om de financiering rond te krijgen, net nu het voor het eerst in een decennium weer financieel beter lijkt te gaan. Het enorme risico kan een grote financiële strop gaan vormen voor Feyenoord, met Arsenal als voorbeeld. Werd Highbury begin jaren dertig nog gebruikt als voorbeeld voor de toen nieuw te bouwen Kuip, nu is Arsenal een voorbeeld hoe het niet moet. Die club bouwde voor zo’n 400 miljoen euro het Emirates Stadium maar zit nu met grote financiële lasten door tegenvallende inkomsten door onder meer de economische crisis. Welke garantie heeft Feyenoord dat het niet in zo’n scenario vervalt? Het risico is enorm – de toekomst van de club staat op het spel.
De clubleiding en directie van het stadion wil weinig hebben van een discussie over sentiment en emotie. Onterecht. Feyenoord ís emotie. Het is in de zeikstralende regen met een koude kroket in je handen John Guidetti rood zien krijgen na het uittrekken van zijn shirt, het is elke keer even naar De Kuip kijken als je over de Van Brienenoordbrug rijdt , het is tien rijen naar voren springen en vallen na de 2-2 van Graziano Pelle vlak voor tijd tegen Ajax, het is de enorme kracht van Het Legioen die onlosmakelijk is verbonden met De
Kuip en waarvan het te betwijfelen is of die kracht in een nieuw stadion ook tot z’n recht komt.
De Kuip zit in de harten van honderdduizenden Feyenoorders verweven, is een symbool voor Rotterdam en samen met Het Legioen de ziel van de club. Elke discussie over een nieuw stadion is daarmee per definitie een discussie over emotie en sentiment. Dat kán je niet verwaarlozen en je kán niet simpel aannemen dat die beleving en ziel in een nieuw stadion zo maar terugkeert. Er moet daarom ook niet lichtvoetig gedaan worden over een vertrek uit De Kuip. Wie anders beweert en stelt dat het enkel over geld gaat, nodig ik uit volgend seizoen tijdens Feyenoord – Ajax op de fanatieke Noordzijde te komen staan. Die zal zien dat Feyenoord en De Kuip emotie zijn en een vertrek daarom wel eens een fatale fout kan zijn.
Mark Lievisse Adriaanse is fanatiek Feyenoord-supporter en is groot voorstander van het plan van Red De Kuip
