Kan koningin Maxima beschermvrouw blijven van een goede doelenbank die meer rente vraagt aan klanten dan een commerciële bank? The Post Online dook dit voorjaar in de rentetarieven. ‘Ik zie dit niet goed gaan.’
Hij kijkt even naar de ingelijste krantenbericht boven zijn bureau. Maxima lacht hem toe vanaf het knipsel, zoals alleen onze kroonprinses dat kan. ‘Ze is hier een keer geweest, toen we openden in 2009’, zegt Elwin Groenevelt, directeur van Qredits in zijn sober ingerichte kamer in het hoofdkantoor in Almelo.
Bronnen
De bankbaas die microkredieten verstrekt aan ondernemers die bij andere banken zijn geweigerd, mag misschien weggestopt zitten in de provincie, hij is een van de belangrijkste bronnen voor microkrediet-voorvechter Máxima.
‘Ik ontmoet haar gemiddeld zes keer per jaar als we in Den Haag samenkomen voor bijeenkomsten over microfinanciering’, vertelt hij. ‘Máxima wil dan alles weten’.
Spreadsheets
Hij staart naar een spreadsheet vol getallen op tafel. ‘Cijfers vooral. Ze heeft vragen. Ze denkt als een bankier. En als een idealiste. Ze wil bijvoorbeeld weten waarom we slechts 30% vrouwen een krediet geven.’
Het pand van Qredits in Almelo aan de Wierdensestraat 27 oogt niet meteen als het glazen hoofdkantoor van Deutsche Bank in New York waar Máxima ooit werkte op de derivaten-afdeling. Hier geen marmeren vloeren, maar een blauw beetje uitgetrapt tapijt.
Financial Times
Geen televisie met beursberichten, maar een modaal LG-scherm dat op zwart staat. Geen Financial Times ook, maar folders over startende multi-culticulturele ondernemers.
Toch is dit het epicentrum van Máxima’s droom. Dit is de bank waarover Máxima zich graag laat bijpraten, en waar ze op 5 maart van 2012 nog een bijeenkomst voor opende voor de vrijwillige coaches die Qredits klanten bijstaan.
42 miljoen
Dit is de bank waarvan onze kroonprinses ambassadeur is en waar ondernemers met een vlekje, op financieel of persoonlijk gebied, een laatste kans krijgen om geld te kunnen lenen. Bijna 2.500 ondernemers inmiddels. Gemiddeld lenen ze voor 17.800 euro. Bijna 42 miljoen euro al in totaal.
Treedt binnen in het walhalla voor de vaderlandse microkredieten!
Directeur Elwin lacht om de beschrijving. ‘Nou, walhalla, walhalla’, grinnikt hij. ‘Wij zijn de enige die dit marktsegment bedienen, maar we moeten ook zien te overleven hoor.’
Winstmarge
Over 2011 maakt de bank een winstje van 2,3 ton op een kredietvolume van 30 miljoen euro. ‘Minder dan 1%’, zegt hij. ‘Da’s op langere termijn natuurlijk niet genoeg.’
De oud-Fortis bankier, die geen bonus krijgt, kent de zorgen van een echte krijtstreep (vandaag heeft hij er zelfs eentje aan). De leningen van 45 miljoen die nodig waren om de bank op te starten, zijn bijkans opgesoupeerd.
Rentetarieven
Groenevelt berekende midden vorig jaar dat hij 70 miljoen euro nodig heeft. ‘Anders kunnen we niet groeien, en zullen we deze commerciële rentetarieven moeten blijven berekenen’, zegt hij.
Het woord is gevallen. De Rentetarieven! Qredits is een stichting zonder winstoogmerk, maar vraagt wel rentepercentages die hoger of gelijk liggen aan de leenstandenbij commerciële grootbanken.
Gratis coach
En daar is nogal wat kritiek op, de laatste maanden. Groenevelt: ‘Ik vind het niet exceptioneel wat we vragen: 9,75%. Het is marktconform terwijl onze klanten veel persoonlijke aandacht en flexibiliteit krijgen. Onze bedrijfsadviseurs komt bij de ondernemer thuis langs. Daarnaast heeft 60% van de klanten een gratis coach!’
Qredits verstrekt leningen tot 150.000 euro aan ondernemers die een ‘ nee’ te horen hebben gekregen bij de grootbanken De oorzaak voor eerdere weigering liggen vaak in het verleden.
BKR
Ondernemers met een BKR-registratie komen bij reguliere banken bijvoorbeeld niet in aanmerking voor krediet, evenals herintreders zonder enige vorm van bezit. Oneerbiedig gezegd zijn dit de bancaire afdankertjes waar Rabo, ING en ABN Amro niets aan durven te lenen.
‘Ik vind het rentepercentage te hoog’, zegt Jannie van den Berg, teamleider van het zelfstandigen loket in Flevoland. Zij probeert jaarlijks ongeveer jaarlijks 1200 aspirant-ondernemers te verleiden een eigen bedrijf op te zetten.
Drempel
Soms – als de klant een uitkering heeft – met steun uit de overheidsruif, soms met behulp van Qredits. ‘Ik constateer dat er geregeld mensen schrikken als je vertelt dat ze bijna 10% rente moeten betalen. Dat is voor sommigen echt een drempel.’
Erik Friedeberg, directeur van Friedeberg Consultancy, een bedrijf dat startende ondernemers coacht, vreest dat de tarieven niet snel zullen dalen. ‘Qredits moet – net als de bakker op de hoek – zijn eigen broek ophouden. Het koopt bij grootbanken geld tegen lage rente in en moet dat daarna tegen hogere tarieven zien door te verkopen. Ik zie dat op den duur niet goed gaan.’
7 %
Friedeberg heeft enig recht van spreken. In 2011 geleden werd hij gehoord in een grootscheeps onderzoek naar het nut van microkredietverlening in Nederland en toonde zich kritisch over de ‘houdbaarheid van het businessmodel’ van de bank. Hij rekent voor. ‘Als je zeven procent rente krijgt over 40.000 euro hou je 2800 euro over. Dat is 28 uur aan beheer en advies, dat lukt dus nooit.’
Q-redits werkt met gratis coaches (een deel van de tak was afkomstig van Fortis waar Groenevelt werkte, aldus Friedeman), maar dat is niet voldoende om in de toekomst zelfstandig te kunnen voortbestaan.
Nadenken
‘Het feit dat de banken deze kredieten niet willen verstrekken, moet toch tot nadenken stemmen? Waarom steunen de banken zelf niet meer van deze ondernemers?’
Hij geeft zelf het antwoord: ‘Omdat Qredits voor de banken een mooi vehikel vormt om zonder risico mee te financieren.’De drie grootbanken ING, RABO en ABN Amro stopten gezamenlijk 15 miljoen in Qredits, wat Friedeberg doet uitroepen: ‘Op deze wijze wordt de markt verziekt’, zegt hij. ‘Dit maakt banken lui!’
Risico
Dat hij een puntje heeft blijkt uit de wervingsberichten voor Qredits op de bankensites. Op de Rabo website staat te lezen dat mensen die niet voldoen aan de bepaalde criteria of hun financiering niet rond krijgen’ , altijd nog bij Qredits terecht kunnen. ‘Zij durven het risico zelf niet aan.’
Friedeberg schetst de toekomst voor Qredits en komt met twee opties. ‘Of die rentes moeten nog verder omhoog of de overheid moet straks bijspringen?’ In 2010 leende deank Nederlandse Gemeente en het Ministerie van Economische Zaken samen al eens 30 miljoen euro aan de bank.
Afschrijven
Máxima stond toen – weer breedlachend natuurlijk – op de foto met Maria van der Hoeven, de toenmalige minister van Economische Zaken. ‘Als je straks moet afschrijven is het risico voor de staat’, zegt Friedeberg.
Wie had opgelet, had geweten dat deze financiële liefdadigheid natuurlijk niet gratis was. Het Rotterdamse onderzoekskantoor Ecorys constateert in april 2011 in opdracht van het ministerie van Economische Zaken al dat in de stad Den Haag geld lenen via het commerciële Qredits ‘minder gunstig’ is dan wanneer een starter aanklopt bij een gemeentelijk loket.
Ongunstig
‘Het rentepercentage bij Qredits ligt wat hoger en ook de provisie is hoger’, noteren de onderzoekers droogjes. Hoe mínder gunstig precies? Jannie van den Berg, teamleider zelfstandig loket in Flevoland, constateert een gat van 1,5 procentpunt.
Bij Flevoland zijn er financiële kredietlijnen beschikbaar, zoals de door overheid gegarandeerde BBZ-regeling, waar niet meer dan 8% wordt gerekend, zegt ze. ‘Ik snap wel dat er een risicoprofiel op zit. Ik snap ook dat het moeilijke business is, want veel van deze ondernemers vallen tussen tafellaken en servet, maar het is véél.’
Hoge tarieven
Hoe schadelijk zijn de hoge tarieven? Behoorlijk, menen de Rotterdamse onderzoekers. Ecorys legt nadrukkelijk een relatie tussen hoge rentepercentages en dure afsluitprovisies enerzijds en overlevingskansen van een onderneming anderzijds.
‘Elk procentpunt meer of minder marge leidt tot een verhoging of verlaging van het acceptabele defaultpercentage (kans op een faillissement, red) met een procentpunt’, waarschuwen de Rotterdamse geldmeters.
Vals model
Ook hoge afsluitprovisies zullen gepaard gaan met meer economisch onheil ‘Voor elk procentpunt extra provisie kan een 0,4 procent hogere default worden geaccepteerd’, beweren ze.
Ondernemer Jacob Gelt Dekker, criticus van micro-kredieten, veert op als hij deze feiten hoort: ‘Ik heb hier geen goed woord voor over. Het is een vals model’, spreekt hij vanuit Florida waar hij herstelt van een zesvoudige botbreuk in zijn been.
‘Schijnheilig’
‘Een schijnheilige vertoning is het, onder het mom van woekerrentes. En niemand grijpt in. De Nederlandsche bank niet, de Raad van State niet. Je vraagt om ellende, want Maxima wordt straks de deurwaarder.’
Dit klinkt bijna naar Scheringa-praktijken, waarbij kredieten werden verstrekt aan stakkerds die het juist niet konden terugbetalen. ‘Ja, in dat opzicht is Máxima de Scheringa van de Oranjes. Dit is niet vol te houden.’
Scheringa
Friedeberg: ‘Zo ver wil ik niet gaan, want Maxima heeft goede bedoelingen. Als beschermvrouw is het heel moeilijk dat ze de waarheid te horen krijgt. Mensen zullen niet snel kritisch zijn tegen de prinses en hardop zeggen dat continuïteit van het project op de duur gevaar loopt. Dat is best ernstig.’
Een medewerker van Q-credits die de Prinses onlangs ontmoette op een werkbezoek denkt dat ze zelf ook wel weet dat ze balanceert tussen charitas en graaizucht: ‘Ze is idealistisch en een commercieel tegelijk.’
Goede bedoelingen
Afgelopen decemberafspraken op een kantoor in Amersfoort. ‘Ze bedoelt het goed. Natuurlijk is het in de praktijk minder rooskleurig dan op papier. Maar je moet niet vergeten: bij andere banken betaal je ook deze rentetarieven.’
Directeur Groenevelt schiet bijna uit zijn stoel: ‘Scheringa? Hoezo? Wij verkopen helemaalgeen producten; wij behoeden zelfs de meeste aanvragers voor nieuwe schulden’. Hij wijst erop dat 70% van de totale aanvragen wordt afgewezen en er in slechts 2% van de gevallen sprake is van default. ‘We beoordelen nauwkeurig of iemands bedrijfsplan echt levensvatbaar is!’.
Testimonials
En hoe zit het met bedrijven die een lening ontvangen, maar waarvan de ondernemers deels in loondienst gaan werken? Op de website van Qredits staat een testimonial van Bold Fashion, een bedrijfje dat maatpakken levert voor confectieprijzen, maar waarvan de twee oprichters hun inkomen betrekken bij andere werkgevers.
Bold oprichter Ruben Kranenburg, die aldus zijn Linkedin account ook als sales manager werkt bij Swatch Group, wil niet veel kwijt over het nut van de lening. ‘Het is een moeilijke markt, nu’, zei hij eerder in Nieuwe Revu, die informeerde naar de bestemming van het krediet.
Anoniem‘
We werken met 2,5 man aan Bold: compagnon Tom, ik en iemand die bijspringt, maar het is nog geen bestendige business’, geeft hij toe. Over de besteding van de lening en het betaalde rentepercentage wil hij niks zeggen.
Een keer per jaar rapporteert hij aan Qredits. Wat die rapportages inhouden, vertelt hij niet. ‘Ik wil eigenlijk helemaal niet dat je me noemt.’ Directeur Groenevelt van Q-credits is clement voor de heren. ‘Ik kan ze dat niet verwijten. Ze zijn in de opstartfase.’
Krijtstreep
Hij klopt op zijn krijtstreep. ‘ Ik heb ook een pak bij hen besteld. Dat is toch mooi? Dat ik bij mijn klanten iets afneem?’ Is het wel zuiver dan? In Afrika, waar financiering via microkrediet een uitdijend fenomeen is, bevinden zich veel goudzoekers.
Rijkeluis
Jacob Gelt Dekker foetert vanuit Florida: ‘Dit is geprobeerd, in Afrika. Onder meer met het Deense MyC4. Dat was opgezet door een verwende rijkeluiszoon die zijn geld had verdiend met een auto-dealerschap in Oost-Afrika. Hij dacht dat hij langs die lijn geld kon verdienen, maar dat eindigde in ellende. Dat is nu kapot’, zegt hij. ‘Typisch die lui die met bloedend hart zoiets opzetten.’Zijn we te idealistisch?
Een beetje wel, meent oud-VVD kamerlid Arend-Jan Boekestijn. Hij schreef een kritisch boek over de besteding van ontwikkelingsgelden ‘De prijs van een slecht geweten’, waarin hij vrome bedoelingen van Westerse geldkaravanen naar Afrika relativeert.
Keuterboertjes
Ook de hoge rentes bij Qredits wekken argwaan bij hem. De historicus met de scherpe tong haalt een recente studie aan van Jan Luiten van Zanden, een hoogleraar economische geschiedenis. ‘Die toonde aan dat de rentestand in Edam in de vijftiende eeuw niet hoger lag dan 6%. Dat zorgt voor groei. Wat opviel was dat als land in bezit kwam van keuterboertjes en ze dat als onderpand konden belenen bij een bank er ineens investeringen volgden. Je moet wel bezittingen hebben.
Groenevelt noemt de kritiek ‘flauw.’ ‘De feiten wijzen wel degelijk in een andere richting Qredits heeft een haalbaar business-model. Juist in een tijd waarin kredietverlening voor starters schaars is.’
Flauw
Heeft hij Maxima ooit gesproken over de rentetarieven? ‘Nee, de Prinses is niet verantwoordelijk voor onze tarieven.’
Op de vraag of Maxima beschermvrouw blijft van qcredits, laat de RVD weten dat de kroonprinses ‘in beginsel’ geen afstand doet van haar nevenfuncties als ze wordt gekroond tot koningin,
