Egyptenaren hebben zo hun eigen manier van jubilea herdenken. Liep een tijdje geleden de herdenking van de rellen op de Mohammed Mahmoud straat nog uit op nieuwe rellen, dit keer was de tweede verjaardag van het begin van de revolutie aanleiding voor meer oproer.
Een dag later, 26 januari, wordt uitspraak gedaan in het proces aangaande de ramp in het voetbalstadion van Port Said. Eenentwintig mannen worden ter dood veroordeeld voor hun aandeel in het drama. Maar het vonnis is verre van wat het lijkt. Er zitten mannen tussen de gedaagden die niet eens bij de voetbalwedstrijd aanwezig waren. De echte schuldigen, die met hoge posities binnen het politiecorps, lijken vrijuit te gaan.
Fans van voetbalclub Al-Ahly, die 72 fans verloor bij het drama, hebben zich met duizenden verzameld bij het stadion van de club, en na het horen van het vonnis breekt groot feest uit. Maar niet iedereen is tevreden met de uitspraak.
‘Dit is geen gerechtigheid voor de slachtoffers’, zegt een jonge Ahly-fan tegen me, terwijl hij bij de festiviteiten vandaan loopt. ‘We hebben er nu 21 martelaren bij. Hier moeten we niet om feesten, hier moeten we tegen protesteren.’
Een groepje jongens wordt boos als ik ze probeer uit te leggen dat de veroordeelden grotendeels onschuldig zijn, en dat wraak niet hetzelfde is als gerechtigheid.
‘Ik heb er vertrouwen in dat deze 21 mannen in hoger beroep vrijgesproken zullen worden’, laat eentje weten. ‘En dat de echte schuldigen hun straf zullen krijgen.’ ‘Vertrouwen?’, schampert een vriend van hem. ‘Hoe kun je nou vertrouwen hebben in deze fascistische staat?’
Een ander houdt het simpelweg op ‘voor mij is de zaak afgedaan. Het bloed van mijn vrienden is hiermee gewraakt.’ Als ik hem vraag of hij niet liever had dat degenen die echt verantwoordelijk zijn voor het bloedbad terechtgesteld worden, haalt hij zijn schouders op.
‘Degenen die nu in de gevangenis zitten zullen er toch wel iets mee te maken gehad hebben, voor mij is het goed zo.’ En dat gezegd hebbende draait hij zich om en duikt het feestgedruis terug in. Een omstander slingert me nog de dooddoener ‘jij bent geen Egyptenaar, dus bemoei er niet mee’, naar mijn hoofd.
Direct na het vonnis breken in Port Said rellen uit, waarbij zeker dertig mensen om het leven komen. Ook in Suez en Ismailia breken rellen uit en raken demonstranten slaags met de politie. De rellen in Cairo verspreiden zich over de binnenstad. Zodra de oproeppolitie de demonstranten op een plek met traangas weg heeft weten te jagen, wordt een nieuw doelwit gezocht, of verplaatst iedereen zich massaal naar een andere brandhaard.
In de steden Ismailia, Suez en Port Said wordt voor de komende dertig dagen een avondklok ingesteld, waar vrijwel niemand zich aan houdt. Ik spreek een bevriende journalist in Port Said, die me gniffelend vertelt dat het ‘s avonds na 9 uur zo ongeveer drukker is op straat dan overdag.
In de betreffende steden worden voetbaltoernooien georganiseerd, op de pleinen voor de parlementsgebouwen, die om, jawel, 9 uur ‘s avonds beginnen. Port Said heeft zich inmiddels ook onafhankelijk verklaard.
President Morsi heeft inmiddels via de staatstelevisie laten weten dat bestuurders van de diverse steden waar de avondklok geldt nu naar eigen inzicht mogen bepalen in hoeverre deze nodig is, en hoe strict de nieuwe regels toegepast moeten worden. Oftewel: ‘ik begrijp dat die avondklok niet werkt, zoeken jullie het dan zelf maar uit’.
Internationale media spreken inmiddels van ‘chaos’ en een ‘falende staat’ en ook de demonstranten die ik op straat spreek zijn unaniem negatief en pessimistisch over de huidige situatie.
‘Het land zakt langzaam weg in chaos’ vertelt een van de activisten bij de sit-in op het Tahrir-plein me. ‘De economie ligt op zijn gat, we zijn in gevecht met de politie, terwijl de Moslimbroederschap werkloos toekijkt en niemand heeft ook maar enig idee hoe we hier uit moeten komen’.
De Moslimbroederschap en de politie zijn duidelijk de controle over het land kwijt. De oppositie heeft opgeroepen tot een nationale dialoog, waarbij ook het leger aan tafel aan zal moeten schuiven. Het is maar de vraag of die daar zin in hebben. Nog geen half jaar geleden deed de Moslimbroederschap een effectieve poging het leger monddood te maken, door enkele sleutelfiguren met pensioen te sturen en die te vervangen door mensen die wat meer Broederschap gezind zijn.
Nu het land steeds verder weg zakt in chaos en de Moslimbroederschap het leger weer nodig heeft, levert dat een bijzonder goede onderhandelingspositie op. Zestig doden en honderden gewonden verder is een oplossing in ieder geval verder uit zicht dan ooit.
Terwijl ik dit stukje zit te tikken komt vanuit een nieuwe richting de geur van traangas mijn werkkamer binnen drijven. Dit keer is het voor het gerechtsgebouw te doen, waar leden van het illustere Black Bloc hun ongenoegen laten blijken, nadat de rechterlijke macht het advies heeft gegeven hen te arresteren. De rellen in de straten rond Tahrir gaan ondertussen onverminderd verder.
De komende tijd schrijft journalist en fotografe Ester Meerman vanuit Egypte voor De Buitenlandredactie en The Post Online. Over het laatste nieuws en haar belevenissen en werk in Caïro. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.
