Wat waren ze blij, Premier Rutte en minister Dijsselbloem. Nederland had doortastend onderhandeld in Brussel over de Europese meerjarenbegroting en de premier kon met een mooi resultaat thuiskomen. Belangrijkste winst is dat de Europese begroting niet verder stijgt en dat Nederland meer geld terugkrijgt uit de Brusselse potten. Ondertussen maakte ons land een nietszeggend nummertje van de salarissen van Europese ambtenaren.
Pechtold en Kroes hebben gelijk. Nederland speelde op het verkeerde schaakbord. Deze uitkomst is slecht voor Europa en slecht voor Nederland. Bovendien zal dit akkoord door het Europees Parlement naar de prullenmand worden verwezen. Verblind door electoraal opportunisme en kruideniers denken, krijgt men wel de kruimels, maar niet de taart.
Europa verkeert in de zwaarste crisis ooit. De economie is dringend aan hervorming toe, met nieuwe uitdagingen op het gebied van demografie, innovatie, ondernemerschap en ecologie. De begroting bood hiervoor veel kansen voor de komende zeven jaar. Of die nu 960 miljard of 1000 miljard euro telt, is niet zo relevant. Het gaat erom wat je met dat geld doet. Als het zou worden gebruikt om Europa uit het slop te trekken en de economische vernieuwingsslag te maken, is zelfs 2000 miljard een schijntje. Niets is minder waar.
Deze zwaarbevochten begroting is er een van stilstaan en achteruit hollen. Van de 960 miljard euro, slechts 1 procent van het EU-BNP, gaat 39 procent naar landbouw, 34 procent wordt rondgepompt naar arme regio’s binnen de EU en 6 procent naar arme landen buiten de EU. Slechts 13 procent (!) is bestemd voor – zeg maar – de nieuwe economie. Een schamele 6 procent gaat naar personeelskosten, onze nationale obsessie. Dit lijkt mij geen bewijs van vernieuwing noch nuttig besteed geld. Terwijl Nederland vastgeplakt zat achter de kassa, heeft Europa alle kansen op vooruitgang gemist. Dit is zeker niet in ons belang.
Daar komt bij dat het Europees Parlement de begroting nog kan afwijzen. De vier grootste fracties hebben al gezegd dit te gaan doen. Daarmee is de zure vrucht van jarenlang onderhandelen in een klap van tafel. Als Nederlander zou ik mij bijna afvragen wat dit geintje de belastingbetaler heeft gekost. Met uiteindelijk nul resultaat. Maar in plaats van zich blind te staren op dit soort kruimels, biedt dat wellicht zicht op een betere taart. Waarbij niet de hoogte van de begroting centraal staat of we want our money back, maar juist een Europa dat werkt; een Europa dus dat echt waar biedt voor ons geld.
Overigens is de vraag of het Europees Parlement niet zal bezwijken onder de druk van haar ‘politieke bazen’ in de 27 hoofdsteden. Met verkiezingen op komst in 2014, moet men vrezen voor de bekende slappe knieën. Het voorstel om de stemming over de EU begroting geheim te verklaren, zodat de regeringsleiders ‘afwijkend’ stemgedrag niet kunnen registreren, getuigt van een lafheid die een democratie onwaardig is.
Juist nu heeft Europa behoefte aan leiderschap. Niet aan kruideniers of slappe knieën, maar aan een krachtige visie op de toekomst. Voor een dynamisch en duurzaam Europa. Met maximale meerwaarde en een begroting die daarbij past. Waarbij men zich niet langer blind staart op de vraag wat Europa kost, maar uitgaat van wat Europa ons kan opleveren.
Wytze Russchen was politiek adviseur van wijlen Minister van Staat Willy De Clercq (VLD). Hij is 24 jaar politiek actief binnen de VVD en Open Vld in Nederland en België.
