Dat de EU regeringsleiders bezig zijn haar verleden af te breken zonder de toekomst van de Europese burgers van de Unie op te bouwen blijkt het sterkst in defensie en veiligheidsbeleid. De annonce van minister van Buitenlandse Zaken Timmermans dat Nederland zal streven naar een zetel in de Veiligheidsraad van de VN in 2017 kan hooguit een kortstondig nationaal succesje opleveren. Maar leidt af van een bestendiger doel, namelijk een permanente EU zetel. De EU lidstaten kunnen nu nauwelijks zelfstandig grote militaire operaties uitvoeren zonder hulp van NAVO partner USA, zo bleek al in Libië en nu ook weer in Mali.
Een andere vraag is of de VS binnen de NAVO wel past bij de waarden die de EU zegt te beogen in haar defensiepolitiek. De in New York gevestigde Open Society Foundation publiceerde het rapport Globalizing Torture . In een gruwelijke opsomming wordt beschreven hoe de CIA na 9/11 54 landen meekreeg in een uitgebreid programma van rendition, geheime gevangenissen en martelingen. De hoorzitting donderdag van beoogd CIA directeur John Brennan over het droneprogramma toont aan dat internationaal recht ook in de toekomst geen grondslag is voor Amerikaans beleid. Is de VS daarmee nog een geloofwaardige NAVO-partner voor de EU? Of staan wij dolend in onze eigen crisis nauwelijks heimelijk toe dat zij de vuile karweitjes voor ons opknappen? Is dat een toekomstbestendig scenario?
Veel van de afschuwelijke details in het rapport van 214 pagina’s waren al bekend, 16 van de 27 huidige EU-lidstaten werkten direct of indirect aan mee aan de oproep van de CIA. Zoals G.W. Bush zei ‘You are with us or are against us’. Toch blijft het een gruwelijke waarheid. Waar moet je dan aan denken? Wat voor methoden pasten de CIA en partners toe op deze mensen? Slaapdeprivatie, bedreigingen met honden, blootstelling aan extreme hitte en koude, schoppen, slaan, opsluiting in The prison of Darkness in volledige verduistering voor maanden, het toedienen van elektrische schokken. Naakte opsluiting, omgekeerd opgehangen worden aan een plafond, verkrachting, het breken van botten, het toedienen van drugs, hete vloeistof over iemands penis gieten, waterboarding.
De zaak van gevangene Gul Rahman liep af in dood door bevriezing, hij werd naakt geketend op een betonnen vloer gelegd tot hij stierf. Deze laatste zaak werd onderzocht door het US Justice Department, er werd in 2012 besloten af te zien van vervolging. Bij deze, niet complete lijst van martelmethoden, is het goed dat u zich realiseert dat bij meerdere van de slachtoffers bleek dat zij totaal onschuldig zijn. Een verschil met de Europese Unie is dat hier inmiddels diverse processen worden gevoerd tegen de staten, terwijl de VS in nog geen enkele zaak verantwoordelijkheid hebben genomen. Op 13 december 2012 werd Macedonië veroordeeld door het Europese Hof voor de mensenrechten wegens marteling.
Het is de huidige president Obama nog steeds niet gelukt zijn verkiezingsbelofte na te komen Guantánamo Bay te sluiten, dat zal een taak zijn voor zijn opvolger. De verwachting dat voormalig minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton bij de volgende verkiezingen in 2016 een belangrijke rol gaat spelen zal in Europese media nog wel een tijdje geventileerd worden. Een serieuze kans om te winnen heeft ze niet. Als je het reduceert tot heldere concepten kon ze het in 2008 als populaire, talentvolle vrouw niet winnen van een jongere, zwarte kandidaat en een oudere blanke man, senator John McCain. In 2016 is ze zelf zeventig.
Veel waarschijnlijker is daarom dat een van de jongere Republikeinse senatoren Paul Rand of Marco Rubio het stokje over gaan nemen van Obama. Marco Rubio, van Cubaanse afkomst fileerde het Amerikaanse buitenlandbeleid onlangs in de hoorzitting van John Kerry. Kerry staat toch al niet bekend om zijn oorlogszuchtige houding. De roem van Rubio was al gestegen vanwege zijn oratorische talenten op de laatste Republikeinse Conventie. Paul Rand is nog niet de beste retoricus, inhoudelijk gaf hij deze week zijn visie op Amerikaans buitenlandbeleid in een veelbesproken toespraak bij de Heritage Foundation.
Paul Rand gaf een voor Republikeinen opvallende richting aan. Hij erkende dat de radicale Islam voorlopig niet zal verdwijnen, maar in zijn analyse over de Amerikaanse rol zoekt hij voor de toekomst naar een middenweg. In de nasleep van de Arabische Lente zei hij:
‘While discussion of Iran dominates foreign affairs, I think more time should be allotted to whether we should continue to send aid and weapons to countries that are hostile to Israel and to the United States. I, for one, believe it is unwise to be sending more M1 tanks and F-16 fighters to Egypt’.
In zijn conclusie stelde senator Rand dat het tijd wordt voor Amerikanen, in het bijzonder conservatieven zichzelf de vraag te stellen: ‘Zou de taak van ons militair apparaat moeten zijn dit land te verdedigen of constant andere naties op te bouwen?’ Uiteraard zal de uitwerking van deze visie niet zonder gevolgen blijven voor de veiligheid van de Europese Unie. De Unie moet aan de slag om op zichzelf te passen.
Tijdens de hoorzitting donderdag van de senaatscommissie kreeg John Brennan, beoogd CIA directeur pittige vragen over de inzet van drones. Nog voor de zitting goed en wel was begonnen werd hij zodanig verstoord door demonstranten dat er werd geschorst. Een van hen toonde een lijst met de namen van honderden doden die met dit lugubere wapen zijn gemaakt. Onze vorige minister van BuZa Rosenthal zat zo op de schoot bij de VS dat hij het onwettig gebruik van het wapen niet eens aan de orde durfde te stellen.
In verschillende artikelen hebben Trouw, NRC Handelsblad en De Volkskrant afgelopen jaar verslag gedaan hoe potentiële kandidaten voor een drone aanval soms maandenlang vanuit de VS worden gevolgd alvorens afgeschoten te worden. Zogenaamd om Amerikaanse levens te redden. In hoeveel bochten Obama zich in de komende jaren ook gaat draaien: het gaat er bij mij niet in dat er sprake is van een acuut gevaar als een mens zonder vorm van proces op die manier wordt neergemaaid. In Pakistan vallen de meeste doden. De afstand tussen Washington en Islamabad is 11.441 kilometer, een geschatte vliegafstand veertien uur en 46 minuten. Via expedia.nl duurt de kortste te vlucht 21 uren en vijf minuten. Je kan een terrorist gevaarlijk, onsympathiek of verwerpelijk vinden, hij vliegt niet sneller dan een vliegtuig.
Nu was de VS voor 9/11 ook niet bepaald de Moeder Theresa van de wereld. De tijdsduur dat ze zoals vroeger voor de naïeve burger zaken geheim kon houden is met de moderne sociale media drastisch bekort. Het NAVO bondgenootschap werd opgericht in een tijd waarin West Europa in de Koude Oorlog bedreigd werd door de Sovjet Unie en haar vazalstaten. Het valt niet te ontkennen dat de dreiging toen totaal anders was. Die is sinds 1989 afgelopen.
Problematisch is dat de EU lidstaten met het ontwikkelen van de eigen buitenlandstrategie nog niet verder zijn gekomen dan de European External Action Service (EEAS) onder leiding van EU-commissaris Catherine Ashton. Ze heeft een budget van 500 miljoen Euro en drieduizend medewerkers. En dat zijn geen militairen. Wij vormen met iets meer dan 500 miljoen mensen de Europese Unie, in juli komen daar nog de 4 miljoen inwoners van Kroatië bij. Voor onze gemeenschappelijke veiligheid hebben de huidige EU leiders dus per inwoner minder dan een Euro per persoon over. Voor de rest doet iedereen het op eigen houtje op de oude manier. Zoals bij de oprichting van de NAVO bedacht is, de VS is onze redder. . Het is overigens voor een Europees burger zeker al maanden niet mogelijk daar via de website van de NAVO iets van te vinden, anders dan ze te volgen of leuk te vinden.
Mensen in het Midden Oosten hebben linksom of rechtsom ook toegang tot het rapport van de Open Society Foundation. Of ze kennen wel iemand uit de Arabische regio wiens familielid is gemarteld of doodgegaan door de ‘hulp’ van het Westen in het afgelopen decennium. Van radicale elementen in die maatschappijen is onwaarschijnlijk dat zij als nieuwe vriend ons gaan ‘liken’ op Facebook. Gegijzeld door machtsdenken van nationale leiders en angstvallig gekoesterde zorg over soevereiniteit valt historisch gezien niet te verwachten dat de EU regeringen werkelijk een andere koers in gaan zetten. Die noodzaak is er wel. De VS past zijn defensiebeleid aan, wat doet de EU?
Reacties? Mail naar [email protected]
