Wat heeft Wouter Bos zich toch achter de oren gekrabd toen hij kennisnam van de integratie-agenda van zijn partijgenoot Lodewijk Asscher. Daar waar Bos zich als PvdA leider sterk maakte voor de toekomst van Nederlanders, maakt Asscher zich zorgen om de afkomst van vele medelanders. De PvdA is eindelijk wakker en vicepremier Asscher toont eindelijk ballen, want afkomst of etniciteit speelt wel degelijk een rol in het stagneren van integratie. Asscher heeft geleerd van ome Geert, of toch niet?
Wat zijn het toch slechte tijden voor alle Fatimas, Mohammeds en Hassans. De Partij van de Arabier laat deze kiezers mooi in de steek. De PvdA knuffelt en aait niet meer, maar is nu een integratiebankier geworden, gewoon tekenen bij het kruisje en als je niet meedoet dan ben je niet welkom. Logisch toch? Nou nee, want de PvdA stond jarenlang voor een ander verhaal, waardoor ze de denigrerende bijnaam: de Partij van de Arabier kregen.
Dit verhaal problematiseerde niet de afkomst van mensen, maar keek naar de sociaaleconomische omstandigheden. Dat was ook het grote verschil tussen Bos en Wilders. Wilders claimde “islam” als oorzaak en Bos was in de ontkenning, Wilders zei “etniciteit” en Bos zei “nee, sociaaleconomische omstandigheden”.
http://www.youtube.com/watch?v=t80ShDaNxB8
Wat is dat toch anders met Asscher. Asscher pakt door en begrijpt het. Hij durft de problemen te benoemen en zegt impliciet in zijn integratiebrief dat de cultuur van migranten een probleem vormt. Dit wordt nog eens benadrukt door PvdA-Kamerlid Marcouch Hebben ze dan eindelijk geleerd van ome Geert? Zijn de ogen bij de PvdA eindelijk geopend?
Nou nee! Een participatiecontract voor alle migranten veronderstelt dat alle niet-Westerse culturen bij voorbaat voor problemen zorgen in de Nederlandse samenleving. Zo ver durft ome Geert zelfs niet te gaan. Ik quote:
“Natuurlijk heeft het te maken met de islamitische cultuur en met de islamitische ideologie. Het zijn geen Hindoes of Christenen die de straten van Nederland onveilig maken”
Ome Geert maakt dus een onderscheid tussen migranten en ziet wel degelijk verschillen. Daarnaast is de cultuur en identiteit van migranten niet bij voorbaat een probleem.
Neem een voorbeeld aan Hindoestanen, met 160.000 zijn zij na Turken en Marokkanen de derde etnische groep in Nederland. Het algemeen beeld is dat deze groep relatief beter scoort dan Turken, Marokkanen en Antilianen. Het stereotypebeeld is dat Hindoestanen hard werken, geen overlast veroorzaken en hierdoor goed participeren in de Nederlandse samenleving. Goed geïntegreerd toch? Nou, volgens Asscher dus helemaal niet. Want hoewel Hindoestanen goed participeren, is er weinig contact en interactie met andere groepen in Nederland. In cultureel opzicht zijn Hindoestanen en Chinezen helemaal niet geïntegreerd.
Volgens de logica van Asscher en consorten is dit zorgwekkend, want wie in Nederland woont moet meer doen dan zich aan de wet houden en de verplichtingen nakomen.
Het gaat om mentaliteit en hierin heeft Marcouch gelijk. In het integratiedebat wordt blindgestaard op sociaaleconomische factoren en recentelijk genen, maar een belangrijke verklaring die beide kampen over het hoofd zien is dat van ethos. In 2011 kaartte bijzonder hoogleraar Chan Choenni dit aan tijdens zijn oratie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Volgens hem is integratie – met behoud van eigen cultuur en identiteit – geen tegenstelling en laat de Hindoestaanse casus dit duidelijk zien.
Het werkethos – of groepskarakter van Hindoestanen – zorgt ervoor dat Hindoestanen hard werken en streven om sociaaleconomisch succesvol te zijn. Volgens Choenni dienen we dus niet alle culturen over één kam te scheren, maar te kijken welke ideeën en opvattingen binnen een groep verantwoordelijk zijn voor het haperen of slagen van integratie. Zo benoem je de problemen tot in de details, werk je gericht en wordt de oplossing ook tastbaar.
Met een contract kom je er dus niet, want Choenni stelt dat mentaliteit niet af te dwingen is, maar reeds geworteld is in de groep. Het is erg naïef van Marcouch en Asscher om te denken dat je door middel van een contract een mentaliteitsprobleem oplost. Alsof je middels een participatiecontract Gingerturk kunt dwingen Joodse mensen te accepteren. Daarnaast is het de vraag of participatie echt het probleem is. Want van Marokkanen kun je alles zeggen, maar dat ze niet participeren in onze samenleving, lijkt me sterk. Ze voetballen, rappen, tappen moppen, dichten, lezen het journaal en dansen op ijs. Wellicht is het probleem dat zij een beetje teveel participeren. Juist hierdoor komt conflict, spanning enzovoorts. Het ligt dus niet aan het gegeven of zij wel of niet participeren, maar hoe zij participeren en hoe dit in verband staat met hun ethos. Wellicht heeft ome Geert dus toch gelijk, het heeft te maken met de opvattingen en ideeën die migranten hebben, met hun verdomde ideologie.
Shashi Roopram zit ook op Twitter.
