Goede, objectieve en onafhankelijke journalistiek is nodig om een samenleving goed te laten functioneren maar dat kost geld, veel geld. In het noorden van Nederland maakt men zich druk over hoe het nu verder moet met de journalistiek en waarmee? De bezuinigingen raken iedereen, zo ook de media en publieke omroepen. Daarom organiseert de NPS een discussieavond in café De Sleutel in de binnenstad van Groningen. Een beetje een kloon van de discussieavond ‘Red de journalistiek’ die eind vorig jaar werd gehouden in De Balie in Amsterdam.
De insteek van de Noorder Pers Sociëteit voor deze avond was om duidelijk te krijgen wie eventueel de regie krijgt in het Noorden. Is dat de radio- en televisiezender RTV Noord die al 60 jaar lang het medialandschap domineert in het noordoosten van het land of wordt het de nieuwe studentikoze IRTV? Daar komt nog eens bij dat Peter de Graaf, initiatiefnemer van IRTV (stichting Internet Radio Televisie Groningen), beweert dat het allemaal veel efficiënter en zelfs goedkoper kan. In tijden van crisis klinkt dat politici natuurlijk als muziek in de oren.
Niet minder dan 140 prominenten uit de noordelijke mediawereld waren tijdens deze avond aanwezig en luisterden aandachtig naar de visies van diverse sprekers zoals Jan Dijkgraaf, oud-hoofdredacteur van HP de Tijd en Metro; Jeroen Smit, hoogleraar journalistiek aan de RUG en Bart Brouwers, hoofdredacteur van Dichtbij.nl. Allen werden bijgestaan in hun visies door sidekick en rechtbankverslaggever Chris Klomp, die, zoals snel bleek, ook wel het een en het ander te vertellen had over het onderwerp. De discussie verzandde uiteindelijk in twee verschillende onderwerpen. Ten eerste: wat is objectieve en kwalitatief hoogwaardige journalistiek anno 2013 en ten tweede: wat is de waarde ervan? Wordt de waarde van het nieuws bepaald door de lezers, door de journalist of door de opdrachtgever?
Het rommelt al jaren in de mediawereld. Kranten en tijdschriften kampen constant met verminderde oplages, minder abonnees, minder adverteerders en minder subsidie. Het digitale tijdperk zal voor een kaalslag gaan zorgen in medialand waaruit uiteindelijk nieuwe ideeën zullen worden geboren. Journalisten zullen zich moeten gaan onderscheiden door te zorgen voor een stukje toegevoegde waarde. Volgens hoogleraar Jeroen Smit zal binnen zeven jaar de papieren nieuwsvoorziening de laatste adem uitblazen en zal het interactieve en digitale nieuws de nieuwe standaard worden.
Journalistiek van het heden verschilt in zo verre met de journalistiek van het verleden dat het niet alleen meer is voorbehouden aan een selecte groep journalisten. Nieuws is van ons allemaal geworden door de komst van internet. Mede door de opkomst van burgerjournalisten en de vele nieuwssites die nieuws en persberichten simpelweg één op één overnemen is het voor de officiële pers moeilijker geworden om het hoofd boven water te houden.
Doordat de papieren media in de nabije toekomst nog meer onder druk zal komen te staan zal voor journalisten – zowel die in vaste dienst als de freelancer/ZZP-er – een nieuw verdienmodel moeten worden bedacht. Dat kan bijvoorbeeld worden gerealiseerd door een deel salaris in te leveren en zich te verdiepen en specialiseren in bepaalde nieuwsitems. De agendajournalist en de regiojournalist worden vervangen door de onderzoeksjournalist. Grote vraag blijft of de gevestigde (en nu soms gefrustreerde) journalist in vaste dienst behoefte heeft aan sociaal entrepreneurschap door zelf ook initiatieven te ontplooien en inkomsten te creëren.
Doordat we een publicatiemaatschappij zijn geworden zal dit offers eisen van de reguliere journalistiek. Uiteindelijk zullen zij die hard willen werken om de journalistiek op een volgende niveau te tillen overleven. Tijd dus voor een mindshift, bewijs jezelf als journalist en ga de straat op luidt het devies.
Aan het einde van de discussieavond bleek dat het er dus niet om gaat wie de regie krijgt in de regio, maar wie de regie neemt, zoals het ook hoort in een vrije markt. Innovatie en toegevoegde waarde zullen mede doorslaggevend zijn in de keuze van de politici. De Provincie Groningen beslist in juni van dit jaar wie de gelukkige eigenaar van de licentie wordt die gepaard gaat met een aanzienlijke som subsidie.
