De Franse topuniversiteit Sciences Po heeft een nieuwe directeur. Een jaar nadat zijn voorganger dood werd gevonden in een hotelkamer in New York.
Het lichaam van Richard Descoings werd vorig jaar april gevonden in een hotelkamer in New York. Dit keer geen filmster overleden aan een overdosis drugs, maar de directeur van een van de meest prestigieuze Franse universiteiten overleden ‘aan een hartaanval’. De dood van Descoings kwam een paar maanden nadat schandaalkrant Mediapart onthullingen deed over de exorbitante beloningen die de directie van de school zich zou toekennen. Sciences Po, nog voor het merendeel uit overheidsgeld gefinancierd, betaalde zo’n 500.000 euro per jaar aan Descoings.
Toen vlak na de dood van Descoings de Franse rekenkamer besloot een onderzoek in te stellen naar het bestuur van de school, vond ze dat de snelle hervormingen binnen Sciences Po gepaard ging met managementfouten, financiële onregelmatigheden en een ingewikkelde en ontransparante organisatie met directieleden die wel erg lang op hun plaats bleven zitten (sinds de Tweede-Wereldoorlog waren er maar vijf directeuren geweest). De rekenkamer begon hierop een procedure bij het financieel hof van discipline.
De benoemingsprocedure van een nieuwe directeur verliep tumultueus. Bij Sciences Po is het aan het bestuur van de onderzoeksafdeling om een directeur voor te dragen. Dit gebeurt gewoonlijk door coöptatie door vertrekkend directeur en altijd achter gesloten deuren. Vervolgens moeten de directieraad en de minister van Onderwijs de benoeming bevestigen. Professoren van Parijse universiteiten schreven op opiniepagina’s van Franse kranten dat het onderzoekscomité een directeur met een universitair profiel zou moeten benoemen –in plaats van de topambtenaren die de universiteit de afgelopen decennia hadden geleid en Sciences Po hadden geopend voor donaties van het bedrijfsleven. Deze topambtenaren zouden meer oog hebben voor hun eigen belangen, netwerk en bedrijfsleven en voor wetenschap was al lang geen plaats meer bij Sciences Po.
Nadat Louis Vogel, oud-rector van de universiteit Paris-II-Assas en breed gezien als de enige overgebleven kandidaat uit de universitaire wereld zich terug had getrokken, verontwaardigd over de schimmige benoemingsprocedure, eisten de studentenvakbonden openbaarheid van de stemresultaten. Deze eis kwam deels voort uit het gevoel dat de besloten benoemingsprocedure, archaïsch en ondemocratisch zou zijn –en deels uit het vermoeden dat door openbaarheid van stemmen het bestuur van de universiteit beter zou worden en wanbeleid zou worden voorkomen.
De protesten van studenten ten spijt, de benoeming verliep achter gesloten deuren. Na witte rook bleek Frédéric Mion de man die Sciences Po de komende jaren gaat leiden. Hij is een man van het volk die het als enige van vijf kinderen van een gezin uit het Zuid-Franse Montpellier lukte om in Parijs te studeren. In een portret dat avondkrant Le Monde afgelopen weekend van hem schreef wordt gezegd dat hij nooit Le Siècle bezoekt -de club waar leden van de elite uit politiek, economie, financiële wereld en media elkaar ontmoeten. Hij laat zelfs zijn gezicht niet zien op alumnibijeenkomsen van Sciences Po.
Tegelijkertijd is Mion een typisch product van de Franse elite die op een beperkt aantal grandes écoles wordt opgeleid en waar iedereen na een strenge selectie op talent en persoonlijkheid mag studeren. Mion studeerde aan het Ecole Normale Superieure, de grand école waar de Franse Nobelprijswinnaars worden opgeleid. Vervolgens studeerde hij aan Sciences Po en het Ecole Nationale d’Administration (ENA) –een school die Charles de Gaulle oprichtte als postdoctorale opleiding voor de ambtenarij van het land. Zijn typisch ambtelijke loopbaan monde uit in een commerciële baan als hoofd van de Franse betaalzender Canal +.
Frédéric Mion verenigd de eigenschappen van de Franse elite die moeiteloos tussen functies in ambtenarij, politiek, advocatuur en bedrijfsleven schippert. Mion was even docent aan Sciences Po en werkte korte tijd als advocaat bij Allen & Overy (de zo als academisch geprofileerde oud-rector Louis Vogel is oprichter van advocatenkantoor Vogel & Vogel). Mion is de man die een wetenschappelijk- en ambtelijk profiel, met een commercieel profiel combineert –en daardoor de hervorming belichaamt die voorganger Descoings begonnen was.
Descoings wilde Sciences Po openen voor kansarme jongeren met een sociale studiebeurs door positieve discriminatie tijdens de selectieprocedure. Ook probeerde Descoigns de in Parijs geconcentreerde elite open te breken door faculteiten te openen in zes provinciesteden en door meer buitenlandse studenten toe te laten. Bovendien moesten academici een betere aansluiting zoeken bij het bedrijfsleven. Zo zou de school voor politieke wetenschappen meer een business school moeten worden en meer door de private sector worden gefinancierd. Richard Descoings begon bij zijn aantreden als directeur van de universiteit in 1997 met het aantrekken van investeerders uit het bedrijfsleven. Tot nog toe bestaan de inkomsten van Sciences Po voor dertig procent uit privaat geld.
Sciences Po heeft inmiddels 4000 buitenlandse studenten, dat is veertig procent van het totaal. Door positieve discriminatie bestaat de studentenpopulatie voor zesentwintig procent uit studenten met een sociale studiebeurs. Het democratiseren van de elite lijkt hierdoor weer een stukje te zijn opgeschoten –ondanks de vriendjespolitiek en zelfverrijking waarmee dit proces gepaard zou zijn gegaan. Mion wil de hervormingen van Descoings doorzetten. Door bezuinigingen van de Franse overheid zouden giften en donaties uit de private sector meer nodig zijn dan ooit.
Willem van Ewijk is correspondent te Parijs voor De Nieuwe Pers en ThePostOnline. Dit stuk verscheen eerder op De Nieuwe Pers. Volg op twitter: @WillemVanEwijk
