Het bedrijf van Yves ‘Miljonair Fair’ Gijrath is failliet. Hij was een ondernemer, hij nam risico’s en hij ging er aan ten onder. Jammer voor hem. De boedel is inmiddels geveild. Ik hoop dat hij van zijn kapitaal heeft kunnen genieten zo lang het duurde. Ik ken de beste man verder niet. Maar het Nederlandse volk verkneukeld zichzelf naar hartenlust over de val van weer een snelle jongen, zo veronderstelt televisiemaker Jort Kelder verongelijkt (nrc.next, donderdag 7 maart 2013).
De nieuwe rijken, de snelle jongens van de nieuwe economie, personifieerden de Amerikaanse Droom. Een erfenis uit de jaren negentig toen de bomen tot in de hemel reikten en het economische systeem niets dan welvaart leek te brengen. Zij wisten aan de grijze massa te ontsnappen door goede ideeën te hebben en door hier vervolgens schaamteloos geld mee te verdienen. Het leger aan loonslaven dat de Nederlandse kantoortorens bevolkt wilde stiekem ook wel zo’n snelle jongen zijn, of hoopte tenminste op een snelle val van een van hen. Nederlands calvinisme ten top, fulmineert Kelder. Het volk was jaloers.
Ik deed in december zelf verslag van de Masters of LXRY (zoals de Miljonairsfair tegenwoordig heet. Of eigenlijk heette. Of toch misschien toch weer heet, want Gijrath wil toch proberen een doorstart te maken). Ik wilde graag even een paar woorden wisselen met de jetset van Nederland die in overdreven stijlvolle limousines richting rode loper rolde om ondanks de bittere kou in avondjurken langs het gewone volk te paraderen. Er werd volop geglimlacht alsof er nergens een crisis te bekennen was. Nadat mijn blocnootje en ik een keer of drie pardoes waren omgelopen door voortsnellende snelle jongens in dure pakken, besloot ik even met mensen in rustiger vaarwater te gaan converseren.
Een ondertussen door en door verkleumde mevrouw van de Voedselbank probeerde aan de rand van de rode loper wat geld bij elkaar te sprokkelen voor mensen met wat minder financiële armslag dan de naar binnen snellende maatschappelijk geslaagden. De snelle jongens in pak zagen haar meestal niet staan, weggedoken in haar sjaal. Bijna sereen en zonder een spoor van haat of nijd constateerde de voedselbankmevrouw ontnuchterend dat een Miljonairsbeurs en een Voedselbank in een en hetzelfde land toch niet nodig zouden moeten zijn.
Ik weet dat de zaken niet zo ontzettend simpel liggen en dat niet iedereen die genoeg poen heeft om de Masters of LXRY te bezoeken een slecht mens is. Dat geen enkel individu persoonlijk schuld kan dragen voor de economische, politieke en al die andere crises waar we ons als collectief nu zorgen om moeten maken. Maar de arrogantie van het geld is af en toe moeilijk te ontkennen. Zeker als het gaat om dat deel van de snelle jongens die in de financiële of de vastgoedsector hun fortuin maakten. En laat die sectoren nou net de implosie van de reële economie met heel veel nare gevolgen en een belastingschuld van heb ik jou daar voor de minder snelle jongens hebben veroorzaakt. Volgens televisiemaker Kelder zijn die jongens misschien wel ‘volhouders’ of ‘slimme ondernemers’. Heel veel andere mensen in den lande denken daar inmiddels heel anders over.
Anderen zoals de thuiszorgmedewerker die net te horen heeft gekregen dat hij misschien wegbezuinigd gaat worden. Of de leraar die kan fluiten naar een behoorlijk salaris terwijl het werk er echt niet lichter op wordt. De generatie jongeren die dreigende werkloosheid moet ontvluchten door uitzendwerk of ander tijdelijk werk op een steeds krapper en flexibeler wordende arbeidsmarkt.
Groeiende werkloosheid en stijgende huren. Gebrek aan politieke daadkracht en een tot op het bot verdeelde samenleving. Ik weet ook niet hoe ik het op moet lossen. Ik ben immers geen econoom en ook geen politicus. Wat ik wel weet is dit. Soms is afgunst gewoon afgunst. Maar soms is het ook de constatering van onaanvaardbaar groot wordende verschillen binnen een en dezelfde maatschappij. Of wat daar in ieder geval nog voor zou moeten doorgaan. Als ik met de auto tussen de Gooische villa’s doorrij heb ik niet het idee dat de inwoners van Loosdrecht of Bussum weet hebben van wat er zich in de Amsterdamse Bijlmer of de Heerlense achterstandswijk Zeswegen precies afspeelt.
Dat is geen waardeoordeel, dat is een constatering van een heel erg kwalijke kloof die de maatschappij steeds verder in twee afgescheiden werelden dreigt te splijten. En mensen die heel megalomaan met de portemonnee gaan zwaaien tijden de Masters of LXRY kunnen dan heel erg makkelijk kwaad bloed zetten bij de rest die wel in toenemende mate op een houtje moet bijten. Als er één iemand in een steeds duurdere Ferrari rondrijdt tussen een groeiend aantal gammele fietsen, dan worden de fietsers uiteindelijk boos. Onvermijdelijk, maar wel met enig recht, wat mij betreft.
Calvinistisch? Niet zo zeer. Was het maar zo simpel.
