In Seoul, de rijke hoofdstad van Zuid Korea wonen zo’n 11 miljoen mensen. De afstand van de Noord Koreaanse stad Kaesong naar Seoul is 58 kilometer. Vrijdag oefende het Noord Koreaanse leger met ballistische raketten met een bereik van 120 kilometer. Dat de Amerikaanse minister Chuck Hagel kiest mee te gaan in de dagelijkse oorlogsretoriek van de Noord Koreaanse leider Kim Jung Un lijkt er op te wijzen dat de VS versneld toe wil naar het klassieke patroon van de kern van Amerikaanse buitenlandpolitiek: regimechange. Geopolitieke overwegingen zijn daarin doorgaans belangrijker dan buitenlandse mensenlevens. Is het vreemd dat de Chinese president Xi Jinping dit zonder groot publiek protest op zijn beloop laat? Misschien niet als je kijkt hoe China het afgelopen decennium talloze grensconflicten heeft beslecht.
De militaire defensiekracht van de EU als Unie is bijzonder klein. In het devies van zo traag mogelijke integratie wat de meeste lidstaten hanteren kan het nog decennia duren voor de Buitenlandse Vertegenwoordiger meer kan zijn dan een postduifkoerier. Of zachte kracht het daarbij wint van de back up van eventuele consequenties is in een harde wereld geen garantie. Nederland neemt daarbij op de koop toe dat landen als Groot Brittannië en Frankrijk militair volledig hun eigen gang gaan.
Commissaris voor Buitenlandse Zaken Catherine Ashton vertelde dinsdag in het Europees Parlement dat zij volgende maand zou proberen China te overreden meer druk uit te oefenen op Noord Korea de sancties na te leven. Het valt te betwijfelen of er zoveel tijd over is voor de eerste gewapende collisies tussen de beide Korea’s plaatsvinden.
Merkwaardig in de dreigingsanalyse van Ashton is dat zij de situatie kennelijk inschat als dat Noord Korea op zijn knieën zal gaan door meer druk. Dat is niet uit te sluiten, maar helemaal niet zeker. Kim Jung Un is niet ouder dan een jaar of dertig, het leger lijkt zijn favoriete speeltje en hij heeft zich ook tegen buurland China geen betrouwbaar iemand getoond. En daarmee is de aanname van mevrouw Ashton een gevaarlijke gedachte tegenover een arm land met een leger van meer dan 1 miljoen soldaten in de huidige omstandigheden.
Om in een oplopend conflict escalatie te vermijden is het in een gespannen situatie bij een gevaarlijk iemand niet altijd de meest veilige optie hem te bedreigen. Nu is het zover dat de Chinese regeringskrant Global Times zondag stelde dat een militair conflict onvermijdelijk is.
Het kan zijn dat ze blind vertrouwt op John Kerry, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Na hun eerste ontmoeting noemde Kerry haar in een persconferentie al liefkozend ‘Cathy’. Chuck Hegel, defensieminister, zag er vrijdag geen been aan te kondigen dat de VS extra raketten in Alaska en de westkust van de VS op te stellen als antwoord op de dreiging uit Noord Korea. Het is niet verplicht elke militaire beweging via megafoondiplomatie wereldkundig te maken.
Het commentaar in de Global Times wijst er terecht op dat Zuid Korea en de VS verschillende belangen hebben als het aankomt op het nastreven van vrede op het schiereiland. Het is te simpel om onder de bedreiging van Noord Korea als enige antwoord te zien dat je hem moet verslaan of via nog groffere bedreiging klein moet krijgen.
De Chinese pers stond weken in het teken van het Volkscongres, en de uitwerking van president Xi Jinping van de ‘Chinese droom’. Echte bezorgdheid over Noord Korea kreeg in verhouding beperkte aandacht, anders dan bij de Daioyu/Senkaku eilanden. Twee andere belangrijke benoemingen zijn Wang Ji, minister van Buitenlandse Zaken en Yang Yiechi als state councilor de hoogste buitenlandvertegenwoordiger. Wang Yi was ambassadeur in Japan en is betrokken geweest bij het zes partijenoverleg over Noord Korea. Maar speelt ook een belangrijke rol in de verbeterde betrekkingen met Taiwan, wat door China nog steeds als een afvallige provincie wordt beschouwd en als het even kan in de toekomst weer opgenomen wordt in het moederland. En de inzet van Chinese politiek is doorgaans die verandering te bereiken, anders dan Amerika, via peaceful development. En dialoog. Dat gaat langzaam, maar is ook succesvol.
Vergelijk je dat met de fastfood-methode of hamburgerstrategie waarmee de VS in de laatste halve eeuw het ene na het andere regime, legaal of illegaal opslokken is het logisch dat het geweld van de VS meer in de spotlight heeft gestaan. Maar ten koste van welke prijs? Tien jaar geleden viel de VS Irak binnen. De Amerikaanse overheid telt in conflicten met name de Amerikaanse doden, in dit geval 4000 militairen.
Het Amerikaanse Watson instituut publiceerde een rapport en telde totaal voor het omverwerpen van het Saddam Hussein regime totaal 190.000 menselijke slachtoffers voor de prijs van 2200 miljard dollar voor de Amerikaanse belastingbetaler als direct gevolg. In de Nederlandse media is de aandacht voor excessen buitensporig, dus is bij het grote publiek nauwelijks bekend hoeveel grensconflicten China in het afgelopen decennium zonder bloedvergieten heeft beslecht. Het is daardoor steeds lastiger te begrijpen waarom de EU de VS als beste vriend beschouwt en alles in het werk stelt dat zo te houden.
Met Rusland bereikte China in 2008 een akkoord over een grensconflict wat 80 jaar had geduurd. Het akkoord met Tajikistan over een 130 jaar oud grensdispuut werd door dat parlement in oktober 2011 geratificeerd. De besprekingen met India lopen goed over een conflict rond de McMahon line wat stamt uit 1914 toen de Britse koloniale overheerser zonder instemming van China een grens vaststelde. Met Kyrgyzstan en Kazachstan sloten ze overeenkomsten in 1996 en 1998.
Het conflict met Japan over de Senkaku/Diaoyu eilanden veroorzaakte vorig jaar veel spanningen, toch kwam een afgezant van de Japanse president Abe recent met een onderdanige brief naar Beijing nadat een diplomatieke rondgang over de wereld niets had opgeleverd behalve retoriek van de VS. China verwacht nu binnen twee jaar tot een akkoord met Japan te komen. Een opvallend verschil in de dagelijkse persconferenties van China en de VS: op elke provocerende vraag antwoordde de buitenlandwoordvoerder van China steevast zonder al te veel emoties dat de oplossing moest worden gezocht in dialoog en de VS dreigde met gewapende steun aan bondgenoot Japan. Wat betekent dit Chinese beleid voor de Korea’s?
In een terughoudende analyse ontkwam ook de NRC er deze week niet aan vast te stellen dat de geest vermoedelijk uit de fles is. Strategisch heeft de VS China in een ideale positie gemanoeuvreerd. Oorlog is nog steeds niet onvermijdelijk, maar mocht het uit de hand lopen als Kim Jung Un zijn lot verder tart door een aanval in te zetten kan de VS zich militair lastig afzijdig houden.
Het International Institute for Strategic Studies vergelijkt de militaire kracht tussen de Korea’s. Noord Korea heeft meer dan 1 miljoen militairen, Zuid Korea 650.000. In een rationele afweging zou Noord Korea er niet op gokken dat de VS zich niet aan nog een militair avontuur waagt. Maar geldt dat ook na de dagelijks over en weer geuite bedreigingen? Een vreedzame hereniging als bij Oost en West Duitsland is ver weg.
Bij het inleven in het gedrag van de tegenstander is het goed te beseffen dat de politiek leiders van de dictatuur niet veel geven om de eigen bevolking. Dus waarom wel om dat van een ander volk? In een bedreigde situatie? Wanneer de VS dan toch hun belofte inlossen en gewapend te ‘hulp’ schieten staat niet vast of de Zuid Koreanen met veel burgerslachtoffers hen daar achteraf dankbaar voor zijn. China kan dan in de bemiddelende rol schieten en zijn rol in de regio versterken. Na oorlog komt altijd politieke dialoog. Het ligt voor de hand dat China dan de kaart gaat spelen dat de VS militair zich terug moet trekken.
Reacties: mail naar [email protected].
