Onbekend met campagne voeren? Dan vraag je toch een Amerikaan om hulp. Dat moet miljardair Bidzina Ivanishvili gedacht hebben toen hij voor het eerst het politieke toneel in Georgië betrad.
2013 is een spannend jaar voor de nog jonge democratie in Georgië. Miljardair Ivanishvili won de verkiezingen vorig jaar en nu zal blijken hoe de machtswisseling verder gaat verlopen als het termijn van president Saakashvili afgelopen is. Maar hoe won Ivanishvili eigenlijk?
Ivanishvili huurde de Amerikaanse politiek adviseur Mitch Kates in en liet hem de grote lijnen van de campagne voor Dream Coalition bedenken. Kates kijkt terug op de campagne die een omkeer bracht in de Georgische politiek. Voor het eerst neemt een andere partij de macht over zonder revoluties of het omvallen van een regime, maar met eerlijke verkiezingen.
Ruim een jaar geleden kreeg Kates een telefoontje van een collega of hij naar Washington kan komen. Kates, niet vies van een onverwachte wending, stapt in het vliegtuig om in Washington overgehaald te worden om naar Georgië te gaan. Miljardair Ivanishvili heeft net zijn dream coalition gevormd en heeft dringend advies nodig over het voeren van campagne. En wie zijn er beter in campagne voeren dan de Amerikanen?
Kates voert al jaren lokale campagnes voor democratische leiders. “Maar dat was in Amerika. Ik wist niets over Georgië, mijn collega’s hebben mij in een razend tempo bijgespijkerd. Er was weinig tijd want binnen twee weken zat ik in Tbilisi.”
“Ik zou nooit campagne kunnen voeren voor idealen waar ik zelf niet achter sta”, vertelt Kates. Hij is wel eens gestopt met een campagne. “Ik kan niet mijn hart en ziel in iets stoppen waar ik niet in geloof. Als ik niet in Bidzina’s partij had geloofd, was ik snel weer terug geweest in de VS. Maar binnen twee weken werd ik er persoonlijk in opgezogen en heb ik me voor meer dan honderd procent ingezet om de droomcoalitie te laten zegevieren.”
Normaal gesproken voert Kates campagne voor één kandidaat. Nu ging het om een hele coalitie met een leider die geen politieke ervaring had. “Het partijprogramma moest toen ik aankwam nog gemaakt worden! Dat was nog een hele klus. Er zitten zes partijen in de coalitie plus een paar partijen van één persoon. In de zomer, zo’n drie maanden voor de verkiezingen, was het partijprogramma pas klaar.”
Toen begon de taak van de campagneleider pas echt. Hoe zorgde hij ervoor dat de burgers in Georgië wisten waar Ivanishvili voor stond, en hoe haalde hij hen vervolgens over om op de Georgian Dream te gaan stemmen? Kates organiseerde zogenoemde rally’s. Bijeenkomsten die naarmate de verkiezingen naderden steeds meer mensen zouden trekken. “De rally’s waren belangrijk, in het begin wisten veel mensen niet eens hoe Bidzina er uit zag. Sommige dachten dat hij een mythe was en helemaal niet bestond. Door deze bijeenkomsten konden ze hem zien en horen. En Bidzina was een natuurtalent, hij deed het fantastisch. Ik kan me herinneren hoe er in mei 20.000 mensen zijn naam schreeuwden. Bidzina schudde zijn hoofd, ‘Dat moeten jullie niet doen’ riep hij. Waarna hij hun leus veranderde in: overwinning voor Georgië.”
Radio en kranten zijn niet erg populair in Georgië, maar wel iedereen kijkt televisie. Iets waar Kates weinig aan had.
“Bijna alle, in ieder geval de populaire, tv-zenders zijn in handen van huidige president Mikheil Saakashvili. Als het ons lukte reclame te maken op TV dan werden onze spotjes op onmogelijke tijden uitgezonden, dinsdagnacht om half vier ‘s nachts bijvoorbeeld. We moesten andere manieren vinden. We kozen voor de persoonlijke aanpak. We hebben op iedere deur in Georgië minstens twee keer aangeklopt.”
“Ik heb gemerkt dat er angst heerste in het land. Mensen waren bang om met ons te praten en durfden zich niet uit te spreken over een voorkeur voor onze partij. Saakashvili bedreigde sommige mensen. Als ze Georgian Dream zouden stemmen konden ze hun baan kwijt raken. Hierdoor waren ook de polls niet betrouwbaar. Mensen moesten namelijk aan iemand persoonlijk vertellen op wie ze zouden gaan stemmen.” Kates begon daarom zijn eigen polls waarbij mensen anoniem konden stemmen. Hierdoor liep het percentage Dream-kiezers hard omhoog.
“We lagen voor in onze peilingen, maar de echte doorslag waren de prison videos.” Twee weken voor de verkiezingen kwamen deze schokkende filmpjes in de publiciteit. De video’s laten zien hoe bewakers van een Georgische gevangenis een gevangene mishandelen en verkrachten. Saakashvili probeerde zichzelf te redden door te zeggen dat Ivanishvilli het gebeuren had opgezet om de president in een kwaad daglicht te stellen. “Maar de mensen geloofden daar niet in. Georgië heeft in verhouding heel veel gevangenen. 538 mensen op elke 100,000 mensen zitten in de gevangenis, dus iedereen in Georgië kent wel iemand in de gevangenis. Daarom kwamen deze video’s extra hard aan.”
Mensen gingen massaal de straat op om te protesteren. De minister van binnenlandse zaken Bacho Akhalaia trad af, maar het vertrouwen in het regerende regime was geschaad. “Doordat er zoveel mensen de straat op gingen wist men dat ze er niet alleen voor stonden en dat verandering mogelijk was. Ik hielp ze er aan herinneren dat er gestemd moest worden. Dit moest niet eindigen in een revolutie maar in eerlijke verkiezingen.”
Meer mensen dan ooit gingen stemmen en de Georgian Dream won. “Ik had hier het gevoel dat het veel meer dan in Amerika uitmaakte wie er won. Bidzina moest winnen omdat er anders te veel mensen zouden lijden.”
Kates zijn tijd in Georgië zit er op. Met gemengde gevoelens vliegt hij straks terug naar Florida. Hij kijkt uit naar het weerzien met zijn gezin maar zal veel vrienden in Tbilisi gaan missen. “Je krijgt hele hechte emotionele banden met elkaar door zo’n verkiezing. Die vrienden keer je niet zomaar de rug toe.”
De campagneleider maakt zich klaar voor zijn laatste hardloopronde door Tbilisi. Hij rent zo de berg op die over Tbilisi uitkijkt. Hier staat het futuristische en enorme huis van Ivanishvilli met daarnaast een sportschool waar Mitch gebruik van mag maken. “Bidzina vroeg me altijd Georgisch te spreken. Als iemand vraagt hoe het gaat dan kan ik antwoorden met: I’m Cool, dus dat antwoord ik altijd. En Bidzina moet daar altijd vreselijk hard om lachen. Ik zal het wel op een rare manier uitspreken, of het betekent misschien niet wat ik denk dat het betekent…”
