http://www.youtube.com/watch?v=fV0qfPuPKZ4
Het is toch maar mooi aan onze blonde God uit Venlo te danken, dat zelfs elke Tokkie Aases dood uit Peer Gynt-suite nr.1 van Edvard Grieg kent. Zonder het te weten, dat dan weer wel. Opperpopulistenbaas Geert Wilders meende deze muziek te moeten misbruiken, door die te monteren onder de beelden van de instortende Twin Towers op 9/11 in zijn flutfilmpje Fitna. De enige overeenkomst tussen dat cinematografisch dieptepunt dit muzikale hoogtepunt is dat het allebei deerniswekkend deprimerend van aard is. Net als het leven van Grieg zelf, overigens.
De twee Peer Gynt-suites bevatten melodieën die de betreurenswaardige Noorse componist in 1875 schreef bij het sprookjesachtige toneelstuk Peer Gynt van Henrik Ibsen. Het stuk handelt over een ogenschijnlijk sympathieke schavuit, die heimelijk een gewetenloze egoïst is. De droevige klanken van Aases dood zijn te horen als de moeder van Peer is gestorven.
Het land der fjorden en zalm heeft slechts één componist voortgebracht die thans nog enigszins roemrucht is. En laat deze Grieg nou een volstrekt vreemde snuiter zijn, want het is totaal niet duidelijk wat deze snorrenmans ertoe bewogen heeft om iets met muziek te gaan doen. Op zijn twaalfde nam hij, apetrots als hij was, zijn allereerste compositie, Variaties op een Duitse melodie voor piano, mee naar school en in plaats van liefdevol lof viel hem sarcastische hoon ten deel. Sterker nog: Grieg kreeg straf en de bladmuziek verdween in de schoolkachel.
Vroegtijdig verliet Grieg in 1862 het conservatorium in het Duitse Leipzig, omdat hij het een behoorlijke overbodige studie vond. Amper vijf jaar later stopte hij als dirigent van een orkest, omdat hij daar ook al geen flikker aan vond. De Muziekvereniging die hij in Oslo vervolgens oprichtte verliet hij ook al weer vrij snel, omdat hij daar zijn draai evenmin kon vinden. Eind jaren zeventig verkaste Grieg naar de heuvels, zogezegd om daar inspiratie op te doen. Maar na een paar jaar had hij alweer schoon genoeg van die omgeving, omdat hij er uiteindelijk geen noot meer op papier kreeg.
Vreugde lijkt Grieg, bij leven in elk geval, amper gekend te hebben. In zijn jeugdjaren veelvuldig gepest en het huwelijk met zijn nichtje Nina Hagerup stond vooral in het teken van de dood van hun enigst kind Alexandra in 1869, een jaar na de geboorte, en een miskraam in datzelfde jaar.
Verder vocht Grieg altijd tegen ziektes. Zo stopte hij al eens vroegtijdig met het conservatorium in 1860, omdat een van zijn twee longen het voorgoed begaf. Gevolg daarvan was, logischerwijs, dat de Noor immer last had van ademhalingsproblemen. Vanaf 1903, met name vanwege de perikelen met zijn gezondheid, verminderde Grieg zijn muzikale tripjes naar het buitenland. In 1907 overleed hij, in een ziekenhuis te Bergen, waar hij in erbarmelijke toestand terechtkwam, na een concertreis naar Engeland.
Het leven van Grieg was een aaneenschakeling van tegenslagen en het lijkt erop dat hij slechts één enkel hoogtepunt heeft mogen ervaren, namelijk: een ontmoeting met pianovirtuoos Franz Liszt in Rome ergens in 1870. Hij had de partituur van zijn zojuist gecomponeerde Pianoconcert op zak en Liszt zou tegen hem gezegd hebben, nadat hij die bladmuziek had ingezien: “Ga zo voort, je hebt talent. Laat je niet afschrikken.” Aan zijn ouders schreef Grieg dat het bezoek aan Liszt van een “oneindige betekenis” voor hem was en prompt droeg hij zijn muziekstuk Foran sydens kloster (Vooraan de kloosterpoort), voor vrouwenkoor en orkest, aan Liszt op.
Tot zijn bekendste werken behoren de twee Peer Gynt-suites, die met regelmaat op de mondiale concertpodia klinken. Niettemin was Grieg erg ontevreden over deze muziek.
Mocht er een Tokkie inspiratie putten uit dit artikel en besluiten om Fitna opnieuw te bekijken en ineens zich afvragen wat nou dat andere muziekstuk in die belabberde beeldprent is: dat is de Arabische Dans uit De Notenkraker van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski.
In Ken je klassiekers bespreekt Jochem Rietjens, muziekadept, wekelijks een markant werk uit de klassieke muziekgeschiedenis, waarbij hij probeert dit genre uit het elitaire slob te trekken.
