Wat doe je als je een zwarte acteur bent die niet aan de bak komt in het Hollywood van de jaren 70? Je eigen film beweging beginnen genaamd Blaxploitation. Het is een samenvoeging van Black en Exploitation, een uniek en apart genre waarin de zwarte held het tegen witte slechterikken opneemt. Een genre dat prachtige soundtracks opleverde.
Black en Exploitation: want dat is wat er vooral gebeurde. Artiesten die niet aan werk kwamen waren meestal zwart, en als ze al een rolletje kregen werden ze ook nog uitgebuit aan alle kanten. Daarom ontstond in 1970 het film genre waarin de (zwarte) hoofdrolspeler meestal de held was en het opnam tegen de (witte) slechterik.
Mensen die wel eens een Blaxploitation film hebben gezien zullen niet onder de indruk zijn geweest van het acteerwerk, maar het grote succes van Blaxploitation films is te danken aan de soundtracks!
Als een van de eerste film genres was de soundtrack een belangrijk onderdeel van het totale plaatje. In plaats van een groot orkest werd er gekozen om de scènes te begeleiden door funk en soul artiesten. Het mooie was dat er niet gekozen werd voor de ”veilige” funk en soul die overal op de radio te horen was, maar voor complexe arrangementen, instrumenten die je niet vaak in funk hoorde en over de top elementen die de muziek groots maakten en de scènes naar een ander niveau trokken.
Volgens Variety is Sweet Sweetback’s Baadassssss Song de eerste Blaxploitation film die ooit uitgebracht is. De meningen zijn hierover echter verdeeld, want volgens anderen is Shaft de eerste Blaxploitation – die ook in 1971 uitkwam. Enige verschil is dat Shaft een Hollywood productie was, waardoor Sweet Sweetback’s Baadassssss meestal de de titel van eerste release krijgt.
http://www.youtube.com/watch?v=nFvRvSxsW-I
Zoals eerder genoemd was de setting meestal in een achterstandswijk, met de hoofdrolspeler en zijn bijbehorende problemen maar hoe groter het succes van de films werd, hoe meer sub-genres er ontstonden. Zo kwamen er sub-genre films zoals Blacula (Horror), Foxy Brown (actie/misdaad), Black Belt Jones (Martial Arts) en Uptown Saturday Night (Comedy).
Het allermooiste was vooral dat grote acteurs en artiesten meewerkten aan Blaxploitation films. Zo speelden Bill Cosby en Sidney Poitier samen in Uptown Saturday Night, was Isaac Hayes te zien in Truck Turner (naast dus de titelsong voor Shaft) en de ultieme sexbom van het genre: Pam Grier.
Het lijstje is echter nog wonderbaarlijker als je kijkt naar welke grootheden er mee hebben gewerkt aan de soundtracks! Zo deed Curtis Mayfield de sounds voor Super Fly en produceerde hij de soundtracks van Claudine (gezongen door Galdys Knight and the Pips) A Piece Of Action samen met Mavis Staples, en Sparkle (gezongen door Aretha Franklin).
Bobby Womack deed Across 110th Street en James Brown was verantwoordelijk voor de soundtracks van Black Ceasar, The Boss en Slaughter’s Big Rip Off.
http://www.youtube.com/watch?v=Iw18rTF5OIQ
Roy Ayers was betrokken bij Coffy en Herbie Hancock leverde dit pareltje af voor Fat Albert Rotunda.
http://www.youtube.com/watch?v=5mXcs16jMsY
Galt MacDermot scoorde goed met zijn werk voor Hair dat later omgetoverd werd in een (succesvolle) musical, maar eigenlijk van origine een Blaxploitation film is.
De lijst is bijna eindeloos met grote namen, zo heeft Quincy Jones meerdere films voor zijn rekening genomen en ook Barry White was van de partij voor Together Brothers.
Mocht je ooit in een platenzaak belanden en je ziet blaxploitation platen van Johnny Pate en Gene Page liggen, dan wil ik je zeker aanraden om ze mee te nemen. Deze mannen hebben ontzettend veel scores voor verschillende films geschreven en zijn zo grote namen in het Blaxploitation circuit geworden.
Ik zou jullie aan willen raden om vooral de album cuts van de verschillende films te luisteren. Mooie balads worden afgewisseld met knallende funk tracks. Ga lekker op youtube rondstruinen en verdiep je in de wereld van Blaxploitation, en als je er geen genoeg van kan krijgen kan je vanavond vrijdag 22 maart naar de Sugar Factory in Amsterdam komen, waar Mr Mendel en ik diep in de Blaxploitation en aanverwante muziek zullen duiken!
DJ D-Rok (Daan Koekelkoren) draait onder andere op Wicked Jazz Sounds, Lovebirds en Zwarte Koffie, schrijft en produceert eigen tracks, maar is ook niet te beroerd om ons te onderwijzen in zwarte muziek.
