Gisteravond besloot de rechtbank van Bordeaux om een gerechtelijk onderzoek in te stellen naar oud-president Nicolas Sarkozy.
Volgens getuigenverklaringen van het personeel van Liliane Bettencourt, zou Nicolas Sarkozy tijdens zijn verkiezingscampagne van 2007 meerdere keren op bezoek zijn geweest bij de hoogbejaarde miljardaire, erfgename van cosmetica concern L’Oréal. De accountant van Bettencourt zou vervolgens in meerdere transacties geld hebben overgedragen van de Zwitserse bankrekening van de miljardaire, naar de campagnekas van Sarkozy. De aanklacht tegen de oud-president is ‘misbruik van zwakte’, in goed Nederlands: financieel misbruik van de zwakte van een oude vrouw.
Sarkozy houdt vol Bettencourt alleen in februari te hebben bezocht en dat het daarbij om een beleefdheidsbezoek ging. Of Sarkozy, dan wel Bettencourt’s personeel gelijk heeft of niet, ten tijde van de vermeende bezoeken zou er twee keer 400 000 euro van de Zwitserse bankrekening van Bettencourt zijn afgeschreven. Eric Woerth, de penningmeester van Sarkozy’s partij UMP, zou van de boekhouder van Bettencourt zo’n 150 000 euro in contanten hebben ontvangen.
Dit bericht is op zich geen groot nieuws. Een onderzoek naar Sarkozy’s rol in de affaire hing al langer in de lucht. Naar Eric Woerth, die na Sarkozy’s verkiezingsoverwinning minister van Financiën werd, loopt al langer een gerechtelijk onderzoek, net als naar Bettencourt’s boekhouder. Gedurende het presidentschap van Sarkozy gonsde het onophoudelijk van de artikelen en onderzoeken die suggereerde dat Sarkozy misbruik had gemaakt van de vrouw die sinds de herfst van 2006 verschijnselen van dementie zou vertonen. De daadwerkelijke procedures tegen Sarkozy moesten nog even wachten omdat hij als president niet vervolgbaar was.
Als we Thierry Herzog, de advocaat van Sarkozy, moeten geloven dan zijn er alleen de getuigenverklaringen van het personeel van Bettencourt, en geen fysiek bewijs voor de ‘misbruik van zwakte’. In de agenda van André Bettencourt, de toerekeningsvatbare echtgenoot van Liliane Bettencourt die eind 2007 overleed, stond één afspraak met Sarkozy, in februari 2007. In de agenda van Liliane Bettencourt zou pas in 2008 een afspraak staan met Sarkozy, die toen al tot president was verkozen.
Als Nicolas Sarkozy schuldig wordt bevonden voor ‘abus de faiblesse’ riskeert hij een gevangenisstraf van drie jaar. Naast deze gevangenisstraf staat er in de Franse wet een schadevergoeding van 375 000 euro.
Aymeric Pontier, een populaire Franse blogger, verzuchtte vanochtend op Twitter: “Wat zou het mooi zijn om in een land te leven waar de voormalig presidenten niet voor de rechter zouden verschijnen.”
Deze verzuchting klinkt bij meer Fransen. Zij zijn moe van de onophoudelijke rij schandalen die Franse presidenten en politici omringen (lees dit artikel voor een greep uit deze schandalen). Het gerechtelijk onderzoek naar Sarkozy komt kort nadat er twee spraakmakende fraudeschandalen aan het rijtje zijn toegevoegd. Nog geen twee weken geleden bevestigde de rechtbank van Parijs in hoger beroep een jaar gevangenisstraf voor de burgemeester van het vijfde arrondissement van Parijs en zijn vrouw wegens verkiezingsfraude.
Deze week moest minister van Begroting, Jérôme Cahuzac, aftreden nadat de rechter een onderzoek instelde naar het bestaan van een Zwitserse bankrekening waarmee hij in de tijd voor zijn ministerschap de belastingen zou hebben ontdoken. Dit gerechtelijk onderzoek kwam na een journalistiek onderzoek van internetkrant Médiapart. Het is overigens nog steeds niet bewezen of Cahuzac schuldig is. En de inmiddels oud-minister blijft van een lastercampagne spreken.
Médiapart, dat eerder deze week sprak van de overwinning en het belang van de onderzoeksjournalistiek, kopte vandaag dat justitie eindelijk haar plek opeist in het democratisch bestel. Behalve dat de rechter, geheel in overeenstemming met haar rol in de trias politica, de wegen van de bekleders van het hoogste politieke ambt nagaat –zwengelt ze ook een publiek debat aan.
Jean-Christophe Cambadélis een socialistisch lid van de Assemblée Nationale, schrijft op zijn blog dat de vele rechtszaken tegen politici een woede van het publiek zullen veroorzaken. “Als de feiten waar zijn dan is het een ernstige zaak. (…) Maar ik kan het nog steeds niet geloven.” En: “We moeten oppassen een oordeel te hebben zolang we het dossier niet kennen.”
Brice Hortefeux, oud-minister van Sarkozy en voorzitter van de vereniging ‘Amis de Nicolas Sarkozy’ ziet een aanhoudende hetze tegen de oud-president. “Na aanhoudend gerechtelijk onderzoek en lange verhoren leek alles duidelijk te zijn (dat Sarkozy niet schuldig is, red.), zie hier een gerechtelijk onderzoek dat dit gegroeide vertrouwen ineens weer in twijfel trekt.” Schrijft Hortefeux op de website van de ‘Amis de Nicolas Sarkozy’.
Dit publieke debat neemt zowel de beroepsethiek van politieke leiders als de rol van de rechter onder de loep. En dat kan, tenzij in het geval van bewuste laster en politieke inmenging in rechtszaken, geen kwaad in een democratie.
@WillemVanEwijk is correspondent te Parijs voor De Nieuwe Pers en The Post Online. Dit stuk verscheen op de zojuist gelanceerde website van De Nieuwe Pers: DeNieuwePers.com
