We kunnen het hebben over de cijfers, de aanpak, maar wat nu als de beeldvorming zelf een oorzaak is van het probleem? Het debat over het Marokkanenprobleem kan dan nog beschouwd worden als een prachtige vorm van democratie, het lost niets op, nee, het verergert zelfs de zaken. Alle schuldbetuigingen ten spijt.
Ga ik stilte betogen? Wil ik dat we met zijn allen gaan doen alsof we het niet wisten? Nee, dat niet. Het probleem moet onderkent worden, maar onderken dan ook meteen wat een probleem is: een dilemma, een vraagstuk, waar niet meteen een antwoord of een oplossing is.
Laten we het Marokkanenprobleem (nu al het woord van 2013) dus zo behandelen. Laten we het Marokkanenprobleem in zijn context plaatsen. Een context, die zo’n veertig jaar geleden begon. Nederland ging het economisch voor de wind (veertig jaar geleden kon dat nog) en er was een krappe arbeidsmarkt.
Zo’n situatie legitimeerde de komst van gastarbeiders (in 1969 werd met Marokko een wervingsakkoord afgesproken). De gastarbeiders uit Marokko waren vooral Berbers uit het Rifgebergte (dus eigenlijk zou het Berberprobleem een betere benaming zijn).
Ironisch genoeg kregen vele arbeidsmigranten in Nederland door de overheid voorlichting die vanuit het Nederlands vertaald was in het Arabisch en dus niet in hun moedertaal – een van de Berber-talen – waardoor de Nederlandse overheid (wellicht onbewust) meehelpt met de arabisering van de Berbers.
De gastarbeiders zouden weer verdwijnen, dus ook de gastarbeiders hadden niet de intentie om direct te integreren. Als blijkt dat ze blijven, is het al te laat om de taal te leren. Zeker als je bedenkt dat ze van een laag opleidingsniveau waren (welk mens gaat nou als HBO-student in een arm land de vuile klusjes opknappen…), is het begrijpelijk dat deze Berbers zich niet het Nederlands eigen konden maken.
Gevolg is dan dat de vrienden en kennissen die je maakt, ook gastarbeiders zijn, ook afkomstig uit het Rifgebergte, ook dealend met dezelfde problemen, wat nog eens versterkt dat de taal van het nieuwe land niet geleerd hoeft te worden. Deze Berbers zetten voor hun gemeenschap winkels op, waar de taal van het land niet gesproken hoeft te worden.
Bovendien, en dat is misschien wel de cruciale factor, halen ze hun bruid uit het land van herkomst. Ze spreken onze taal niet, dus hoe moeten ze dan ooit gaan communiceren met een Hollandse schone? Ze weten haar niet eens aan te spreken!
Logisch dat dan een bruid wordt gezocht uit de gemeenschap van het land van herkomst, maar dit heeft wel het effect versterkt dat de gastarbeiders de taal van dit land, ons land, niet leerden.
Deze gastarbeiders krijgen nakomelingen. Zonen en dochters geboren uit de gastarbeiders en hun importbruiden. De kinderen moeten naar school, de Nederlandse school. Zij leren wel Nederlands, zij maken wel Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes. Hun ouders niet. De kinderen kunnen hun eigen leven gaan leiden en ouders verliezen de grip op hun kinderen. Op ouderavonden kunnen ze zich immers niet verstaanbaar maken, de ouders van de autochtone vriendjes van hun kinderen begrijpen ze ook al niet en in de plaatselijke buurtsuper zullen ze alleen functioneel taalgebruik bezigen.
Kortom: de gastarbeider leeft geïsoleerd en de kinderen kunnen doen en laten wat ze willen, zonder dat de ouders kunnen ingrijpen. Deze kinderen zijn sneller vatbaarder voor de kleine criminaliteit, want de opvoeding is gebrekkig. Maar de kinderen kunnen hun eigen kinderen ook lastiger opvoeden, want ze hebben geen voorbeeld gehad. De zogenaamde derde generatie kan ook lastig binnen de lijntjes gehouden worden, één van de bepalende factors voor het Marokkanenprobleem is geboren.
Een andere factor is het lage opleidingsniveau. Uit de zo vaak aangehaalde cijfers blijkt dat Marokkanen doorgaans schoolverlaters zijn, en als ze hun school niet verlaten ze niet verder komen dan het middelbare beroepsonderwijs. Als je gaat kijken naar schoolverlaters in het algemeen, dan zal je zien dat criminaliteit daar meer voorkomt.
Bedenkt men dat over het algemeen de Berbers laag geschoold waren en dat hun kinderen dat dan ook zullen zijn (iets met genetisch bepaald), dan klinkt het ineens een stuk logischer dat zoveel Berbers in de fout gaan.
Twee factoren hebben dus een enorme invloed op de vorming van dit probleem: scholing en een sociaal isolement. Daar kwam de media de laatste paar jaren dan ook nog eens overheen. Met misschien wel als hoogtepunt de hetze tegen de Marokkaan in 2008 toen de Goudse Marokkaanse jeugd werd beschreven als een terroriserende groep. Over de berichtgeving uit die tijd heeft Argos een prachtige uitzending gemaakt, waaruit blijkt dat het probleem eigenlijk helemaal niet zo groot was.
Dit was een typisch gevalletje ‘van een mug een olifant maken’ en alle Nederlandse media namen het bericht over. Toen werd het pas echt een probleem. Toen liep het pas echt uit de hand. Hoe zou jij je immers voelen als je constant als het gevaar werd gezien? Wat als over jou constant wordt bericht dat je een gevaar voor het land bent? Je zat al in een sociaal isolement, had al een lage opleiding, en dan dit…
Als puber ga je je er dan toch naar gedragen? Als de media zegt dat jij een kleine crimineel bent die eigenlijk in tuigdorp thuishoort, dan ga je je toch ook zo gedragen? Zo wordt het Marokkanenprobleem een self-fulfilling prophecy.
Wat betreft oplossingen, die zijn er natuurlijk ook. Het zullen alleen niet de oplossingen zijn die wenselijk zijn, sociaal geaccepteerd. Men wil straffen, hard en pijnlijk, maar daar is nog nooit iemand beter van geworden. De sleutel tot de oplossing van dit probleem zit hem in educatie. Want, zoals beschreven, schoolverlaters hebben de grootste kans om in de criminaliteit te belanden. Verminder je de schoolverlaters, dan verminder je de criminaliteit.
In een studie van het CPB blijkt ook de samenhang tussen opleiding en vermindering van criminaliteit. Dat is de kern van de oplossing, maar zolang niet naar de kern van de oplossing wordt gekeken, zal het probleem alleen maar vergroot worden.
Ik doe daarom een oproep aan alle Nederlandse politici, alle kranten, televisiezenders, praatprogramma’s, noem het maar op, om hun gezond verstand nu eens een keer te gaan gebruiken, om die constante negatieve berichtenstroom over de Marokkaan te stoppen, om nu eindelijk eens het probleem bij de wortel aan te pakken.
Wilders kan roepen wat hij wil, hij kan roepen om te stoppen met theedrinken, maar uiteindelijk is hij zelf een van de factoren die de criminaliteit van Marokkanen vergroot (eigenlijk is hem niets kwalijk te nemen als politicus: hij vergroot zo zijn electoraat).
In plaats van bazuinen wat de slechte kanten zijn van onze kansarme Marokkaan, is het tijd om te kijken naar het positieve van de Marokkaan.
Nathanael Korfker is filosoof in opleiding, ook te vinden op twitter als @DeNater
