Afgelopen week schreven Geert Wilders en Joram van Klaveren een opiniestuk met als titel Het Marokkanenprobleem ettert voort. De PVV-Kamerleden stelden dat het tijd is voor de repressie van ‘Marokkaans tuig’. Het stuk sprak velen aan in zowel positieve als negatieve zin. Veel retweets zeiden dat het stuk fascistisch is. Maar instemming was er ook: problemen moeten benoemd worden, Nederland is te soft en anderen kijken alleen maar weg.
In het Marokkanendebat ontbreekt elke nuance. Wilders gaat vol op het orgel en veel opiniemakers zitten in de gordijnen. De ene na de andere vergelijking met de Tweede Wereldoorlog vliegt om je oren, en daarop reageren de fans van Wilders dan weer met verwijten aan al hun tegenstanders. Het probleem is niet dat er problemen met Marokkanen zijn, of dat Wilders hard uit de hoek komt, maar dat veel opiniemakers niet genuanceerd lijken te denken over deze kwestie. PVV-stemmers kunnen dat wel.
De tientallen PVV-stemmers die ik en mijn studenten voor mijn onderzoek spraken, waren helemaal niet ongenuanceerd en hard, ze konden juist prima de balans vinden tussen Wilders en zijn tegenstanders. Er was slechts een kleine groep aanhangers die alles wat Wilders beweert volmondig beaamt en die we nu op de fora over Wilders’ opiniestuk terug horen. De meerderheid is gematigd en uit zich nauwelijks publiekelijk over Marokkanen.
Deze gematigde aanhangers laten zien hoe je ook over ‘het Marokkanenprobleem’ kunt denken. Voor hen is de aantrekkingskracht van Wilders zijn realisme. Problemen met groepen Marokkanen bestaan echt. Is daar discussie over? Het lijkt er niet op. Zo kunnen we ons uitspraken van PvdA-leider Diederik Samsom herinneren over een Marokkaans ‘monopolie’ op overlast. Dit feit wordt in de zijlijn van het debat vaak wel genoemd, maar het verdwijnt tussen alle andere uitspraken over Wilders.
Zijn PVV-stemmers het zonder meer eens met alles wat Wilders zegt? Nee, zij willen burgers beoordelen op hun gedrag. Iedereen heeft dezelfde rechten en plichten. Marokkanen – die voor PVV-stemmers meestal onder de bredere noemer ‘buitenlanders’ vallen – behoren geen bijzondere behandeling te krijgen en geen voordelen te genieten, en moeten zich aan de normen, waarden, wetten en regels houden als ieder ander. En wat blijkt? PVV-stemmers denken dat te veel Marokkanen dat niet doen.
Zeggen PVV-stemmers dat alle Marokkanen of ‘buitenlanders’ niet deugen? Nee, en ze zeggen ook niet dat de islam de onderliggende oorzaak is. Dat laatste is het argument van een enkele fanatieke Wilders-fan. De meeste PVV-ers vinden de islam geen belangrijk thema en praten liever over concrete overlast. Daar gaat de Marokkanen-kwestie over. Zijn PVV-stemmers bang gemaakt voor ‘buitenlanders’? Dat element speelt ongetwijfeld mee, maar PVV-stemmers zouden Wilders niet steunen als zijn uitspraken niet aansloten bij hun eigen ervaringen.
Steunen PVV-stemmers de oplossingen van Wilders? Ook al niet, maar ze willen wel dat er aandacht komt voor problemen die daadwerkelijk bestaan. Ze willen niet dat die problemen naar de marge van het debat worden gedrukt. Dit is precies waarom Wilders’ betoog hen wel raakt: andere politici doen niets aan – al dan niet Marokkaanse – criminaliteit. Of dat verwijt aan andere partijen terecht is, is niet duidelijk. Maar PVV-stemmers horen andere politici er in ieder geval nooit over. Behalve Wilders lijkt niemand echt kwaad.
De oplossing van het ‘Marokkanenprobleem’ is: doe gematigde PVV-aanhangers na. Erken dat er problemen zijn en benoem die. Erken dat mensen een reden hebben om boos te zijn. Heb de intentie iedereen gelijk te behandelen. Vraag aandacht voor problemen, zonder te doen alsof alle Marokkanen crimineel zijn. Maak van dat laatste geen excuus om niets te hoeven doen omdat de problemen zo moeilijk zijn. Het is namelijk ook heel moeilijk om dagelijks met problemen in aanraking te komen en te blijven geloven dat het allemaal wel meevalt.
Chris Aalberts is auteur van: Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen.
