Nee, het koningslied is totaal niet mijn smaak. Maar de reacties zijn zwaar overtrokken. Je mag iemand doodwensen als hij je kind verkracht, je moeder blijvend invalide slaat of een volk uitmoordt. Maar je kunt niet iemand doodwensen omdat hij een liedje maakt dat jou niet aanstaat. John Ewbank had aan de andere kant moeten weten dat hij voor een onmogelijke taak stond. Hij moest iedereen tevreden stellen met een nationaal lied dat de genaturaliseerde Iranese groenteboer vrolijk hand in hand kan meeblèren met de vrouw die al haar hele leven met manlief, een inmiddels gepensioneerde vrachtwagenchauffeur, in Rijnsburg woont. Dat is niet zomaar wat. Sterker nog: het kan niet.
Neem bijvoorbeeld de Giethoornse Jonnie Boer, chef-kok van de Librije in Zwolle. Vriend en vijand zijn het erover eens: de man kan een aardig hapje op tafel zetten. Op een dag wordt hij gebeld met de vraag of hij een feestmaal wil bereiden. Aan de tafel zitten om en nabij de zestien miljoen mensen, ofwel de gehele Nederlandse bevolking. En iedereen moet het kunnen eten. Liever nog moet iedereen het zich enorm laten smaken.
Dan komt er een fax binnen. Enkele opmerkingen vooraf. Bert houdt niet van spruiten, Joost kan geen aardappel verdragen en rijst? Nee, dat vindt Truus voor de allochtonen. Dat vreet ze niet. Ahmed heeft het grootste deel van zijn leven niet in Nederland gewoond en kan een groot deel van de normale Nederlandse ingrediënten begrijpelijkerwijs maar moeilijk weg krijgen. Terwijl Janine eigenlijk alleen echt tevreden is met de pasta bolognese zoals mamma het maakt: met tomatensaus en wat verdwaald gehakt. Als er maar in godsnaam geen ui of paprika in zit! De lijst met gasten en hun eisen houdt niet op.
Zo werkt het ook met de opdracht die Ewbank voor zijn neus kreeg, al zal hij geen lijst met voorkeuren hebben gezien. Waar de een geniet van klassiek, kan de ander er nauwelijks tegen. Hetzelfde geldt voor snerpende gitaren, stevige beats en de stem van deze of deze artiest. Ewbank moest het iedereen naar de zin maken. En wie sprak ook alweer de beroemde woorden: “By trying to please everyone, you end up pleasing no-one”? Ewbank heeft het aan den lijve ondervonden. Je kunt niet een lied voor iedereen maken.
Ewbank heeft het met zijn medeschrijvers toch geprobeerd en het resultaat is, verrassend genoeg, iets dat niet iedereen tevreden stelt. Hij kan niet van tevoren gedacht hebben dat het wel kon. Dat hij wel even het hele volk iets zou voorschotelen dat iedereen zonder tegenstribbelen zou verteren. Dan voel je je god. Dus had Ewbank kunnen weten dat hij de kots van de natie over zich heen zou krijgen. Toegegeven, tussen de reacties zit veel onterecht harde kritiek. Bovendien komen er verwensingen in die kritiek voor die bij wet strafbaar zouden moeten zijn om openlijk te uiten. Maar sorry, daar moet je mee om kunnen gaan als je jezelf het middelpunt van het land maakt.
Wie heeft er dan gelijk? Niemand. Leuk geprobeerd, zo’n koningslied. Maar in de hedendaagse, tot op het bot verwende maatschappij vol azijnpissers die denken op alles felle kritiek te mogen (of moeten?) hebben, gaat het niemand lukken om het veel beter te doen dan Ewbank. Dus laten we gewoon met zijn allen het Wilhelmus scanderen, al zingend de Spaanse koning eren en onszelf Duitser noemen. Gek genoeg loopt daar namelijk nooit iemand over te zeuren.
