Door steun van de PvdA kan Nederland eindelijk haar schaliegasvelden gaan ontginnen. Hierin sluiten we ons aan bij de Verenigde Staten, die door schaliegaswinning in 2020 vrijwel energieonafhankelijk zullen zijn. Schaliegas, dat opgeslagen ligt in een kleiachtig gesteente dat ‘schalie’ heet, komt volgens onderzoek van Advanced Resources International vrijwel overal in Nederland voor. De waarde van de Nederlandse schaliegasvoorraad ligt tussen de de 130 en 300 miljard euro.
De schaliegaswinning is een relatief jonge methode, en werd pas in de loop van de jaren negentig rendabel. Om na boring het gas uit het gesteente te laten vrijkomen worden onder hoge druk water, zand en chemicaliën het schalie ingespoten. Onder druk van de vloeistof en de ontstane trillingen breekt de steen, en vermengt het schaliegas zich met de vloeistof. Dit mengsel wordt weer opgepompt waarna het gas eruit kan worden gehaald. Een proces dat hydraulische fracturatie, ofwel ‘fracking’, heet.
Schaliegaswinning is een goede manier om de economie van een land een zetje te geven. Mede door schaliegaswinning zouden de Verenigde Staten tegen 2020 vrijwel energie onafhankelijk zijn. Doordat het land minder afhankelijk zou zijn van energievoorzieners als Rusland en het Midden-Oosten, zal het bovendien een een sterkere positie hebben op het geopolitieke toneel. In Canada heeft de schaliegaswinning inmiddels ook vorm gekregen en er liggen grote velden te wachten in Mexico, Argentinië, China, Zuid-Afrika en Polen. Ook in de ondergrond Frankrijk komt veel schaliegas voor.
Maar vanwege milieurisico’s is ‘fracking’ omstreden. Zo is gebleken dat hydraulische fracturatie voor aardbevingen kan zorgen. Recentelijk waren er bevingen in het Engelse Blackpool, en in de Amerikaanse staat Ohio. De trillingen ontstaan bij het uiteenvallen van het schaliegesteente als gevolg van het drillen en inspuiten van chemicaliën, water en zand. In de Verenigde Staten doken een paar jaar geleden beelden op van omwonenden van een schaliegaswinning die kraanwater dat besmet was met methaangas in brand staken. Namelijk, een deel van het chemische mengsel dat in het schaliegesteente wordt gepompt blijft ondergronds achter en vervuilt zo het grondwater. Bovendien moet de vloeistof die bij de winning weer bovengronds komt worden opgeslagen als chemisch afval. Vanwege de milieurisico’s is schaliegaswinning in de Amerikaanse staten New York en Pennsylvania verboden. Het Verenigd Koninkrijk heeft in december de ban op ‘fracking’ opgeheven.
In Frankrijk werd ‘fracking’ in 2011 verboden op initiatief van premier Fillon. Dit verbod kwam vlak voordat er voor het eerst naar schaliegas geboord zou worden en was het gevolg van maatschappelijke onrust na het vertonen van de documentaire ‘Gasland’ die de schadelijke gevolgen van de Amerikaanse schaliegasboringen beschreef.
(zie hier de trailer van ‘Gasland’)
De Franse president François Hollande zei afgelopen herfst nog dat het verbod op schaliegaswinning blijft bestaan zolang er geen andere technieken dan het vervuilende ‘fracking’ zijn. Maar zijn protectionistische minister van Productie, Arnaud Montebourg, houdt vol dat schaliegaswinning moet worden overwogen. Het is namellijk nog “altijd beter om energie in eigen land te winnen dan het te moeten importeren”.
Montebourg raakt een gevoelige snaar, want Frankrijk importeert 98% van zijn gasbenodigdheden. De Fransen halen hun gas vooral uit Rusland, Noorwegen en Algerije. In 2011 stond energie met een negatief saldo van 61 miljard euro op de handelsbalans, zo’n 88% van het het totale handelstekort. Door schaliegaswinning zou Frankrijk in vijfentwintig jaar bijna energie onafhankelijk kunnen zijn.
Michel Rocard, voormalig socialistisch premier van Frankrijk, ging zelfs zo ver om te zeggen dat Frankrijk “door de goden gezegend is als gevolg van zijn ondergrond”. Hij voorspelde dat Frankrijk “met schaliegas kan doen wat Qatar met olie doet”. Een vooruitzicht dat in een tijd dat het land moeite heeft de ene na de andere grote fabriek boven water te houden niet onaantrekkelijk is. Wie weet dat Hollande’s minister Montebourg, zodra Frankrijk verder in de economische crisis wegzakt, het land, net als Nederland, alsnog aan het schaliegas krijgt.
Willem van Ewijk is correspondent te Parijs voor De Nieuwe Pers. Neem een abonnement.
Beeld: Screenshot uit documentaire ‘Gasland’
