In de Volkskrant van 24 april stond op pagina vijf een mooi plaatje. Een imposant schema van kabinetsplannen: negen op een rijtje. Om te beginnen het met klaroengeschal aangekondige Catshuisakkoord van VVD en PvdA. Maart 2012. De euforie daarover was kort. Er brak haast een volkopstand uit tegen de inkomensafhankelijke zorgpremie. In rap tempo begon toen een akkoordendans.
Er kwam een Lenteakkoord, een Tussenregeerakkoord, een Regeeraccoord 1, een Regeerakkoord 2, een Woningakkoord, een Maartakkoord en een Zorgakkoord. In wording is nu ook een Sociaal Akkoord. We schrijven april 2013. We zijn een jaar verder. Allemaal akkoorden van het kabinet Rutte-Samsom over wisselende onderwerpen met wisselende partijcoalities. Nodig om de lastige Eerste Kamer mee te krijgen en om Brussel te paaien.
Het klinkt aardig: negen grote politieke akkoorden in een jaar tijd. Ik vind die akkoordentsunami echter vooral een brevet van onvermogen. Ik zie een wanhopig naar voren vluchtende coalitie die ook niet goed weet hoe het verder moet. En niets anders kan dan de eigen plannen op losse schroeven zetten en een deal met oppositiepartijen sluiten. Daar is dan zo eens in de zeven weken een akkoord uit voortgekomen. De oppositiepartijen hebben inmiddels wel door hoe het spel gespeeld wordt. Ze komen ongetwijfeld binnenkort voor de begroting 2014 met wensenlijstjes waarmee het tiende akkoord al weer aan de horizon opdoemt.
Het ellendige is dat al die akkoorden op gespannen voet staan met elkaar. Maatregelen uit het ene akkoord worden in het volgende akkoord net zo makkelijk weer naar de prullebak verwezen. En er vervolgens weer uitgehaald. De enige maatregelen die volgens plan zijn doorgevoerd zijn een paar belastingverhogingen. Andere maatregelen werden ingetrokken, naar de toekomst verschoven of technisch zo hopeloos ingewikkeld gemaakt dat zelfs de brave juristen van de Raad van State door de bomen het bos niet meer zien. En Dijsselbloem zit uiteindelijk met een onhaalbare 3%-doelstelling.
En de burger? Die is het spoor allang bijster. Hij houdt zijn hand op de knip. De aankoop van een nieuwe auto of wasmachine wordt toch maar even opgeschort. Het spaargeld gaat in de sok en niet op de bank. Rutte kan enthousiast roepen dat er huizen moeten worden gekocht, maar de woningmarkt blijft gewoon op slot. Bedrijven ontslaan werknemers in groten getale en durven niet te investeren. Banken doen moeilijk over leningen aan ondernemers en zijn als de dood dat Brussel de grote spaarders wegjaagt.
Het ergste vind ik nog dat de dames en heren politici blijven geloven in deze akkoordendans. Ze modderen voort van de ene schijnzekerheid naar de volgende. Ik word er nogal cynisch van. Het land red je niet met een plannenlawine. Gedoogafspraken hebben na het PVV-debacle aangetoond niet te werken. Wat er voor in de plaats is gekomen is per onderwerp een meerderheidje ronselen. En als dat met het parlement niet lukt, doe je het gewoon met de sociale partners.
Er is geen visie. De ideologie is allang verzopen in de drassige polder. Het landsbestuur wordt dezer dagen gedomineerd door liberale en sociaaldemocratische akkoordologen. Nederland is geëvolueerd tot een Akkoordocratie. En in de uitwerking geven die akkoorden weer te veel gedoe en blijft alles ruwweg zoals het was. Arbeidsmarkt, zorg en onderwijs worden niet hervormd en krijgen de zoveelste kaasschaaf-actie te verduren. Zo doen we dat tegenwoordig in Nederland. We gooien het gewoon op een akkoordje.
Asher Ben Avraham is Schrijver en publicist. Twitter: @benavra
