In een zeer emotionele vergadering besloten PvdA-leden afgelopen zondag massaal dat illegaliteit in Nederland niet strafbaar mocht worden. Aangevoerd door het Haagse lid Sander Terphuis (van oorsprong Iraniër met een aangenomen Nederlandse naam) wilde in de uitverkochte WTC-hal dat partijleider Diederik Samsom terug zou gaan naar de onderhandelingstafel om de passage uit het regeerakkoord te schrappen.
In zijn slotbetoog liet de PvdA-leider weten hier niets voor te voelen. Hij legde motie 41, die unaniem was aangenomen door alle ruim 2.000 aanwezige leden, naast zich neer tot grote onvrede van de leden.
Eerder op de dag had voorzitter Hans Spekman nog luidkeels geroepen dat het congres het hoogste orgaan binnen de partij was. Maar de partijleiding besloot op het eind van de dag de oproep van datzelfde congres te negeren.
Missie van de Telegraaf geslaagd; rechts Nederland blij. Links Nederland diep ongelukkig. Hoe kon dit zo ver komen?
De afspraak om illegaliteit in Nederland strafbaar te maken is duidelijk een idee van de VVD. In ruil voor belastingverhogingen voor de allerrijksten wilde de VVD deze symbolische afspraak in het regeerakkoord. Simpelweg omdat de VVD niet was vergeten waardoor ze op 12 september 2012 aan die monsteroverwinning was gekomen: dat kwam namelijk door de ontevreden PVV-kiezer.
Die PVV-kiezer was weer ontevreden over hoe Geert Wilders vrijwel onzichtbaar was als er beslissingen moesten worden genomen. Dan mochten partijen als PvdA, D66 en GroenLinks aanschuiven, waar Geert Wilders dan weer achteraf fel over ageerde.
Die tactiek bleek niet lang te werken; bij de laatste verkiezingen kelderde de PVV van 24 naar de huidige 15 zetels en dat einde lijkt nog niet in zicht. Het PVV-sprookje is afgelopen, maar kan zó weer beginnen als de VVD ze in deze regeerperiode niet geruststelt.
Het principiële standpunt van de linkse kerk dat illegaliteit nooit strafbaar mag worden botste met het principiële standpunt van de rechtse kerk, dat illegaliteit wel degelijk strafbaar moest worden.
Maar zoals alles bij de PVV is deze maatregel niet veel meer dan symboolpolitiek. Illegaliteit is in Nederland namelijk al sinds 2002 strafbaar. Strafbaar via een wet die nota bene nog is geschreven door degene die nu mee protesteert tegen de strafbaarstelling van illegaliteit, oud-PvdA leider Job Cohen. Die liet zich gisteren overigens niet zien.
In die wet staat gewoon dat iedereen in Nederland verplicht een paspoort of ander identiteitsbewijs moet kunnen tonen, op verzoek van de politie. Dat geldt voor allochtonen net zo goed als voor autochtonen. Het niet kunnen tonen van een identiteitsbewijs komt je op een boete van 150 euro te staan. Het staat alleen niet expliciet in de wet omschreven dat illegaliteit strafbaar is en dat gaat nu wel gebeuren, dankzij de steun van de PvdA.
Samsom liet de leden weten dat als hij terug gaat naar de onderhandelingstafel om deze passage te schrappen, de VVD hiervoor een prijs wil hebben. De VVD wilde destijds de inkomensafhankelijke zorgpremie van tafel en kocht die af met hogere belastingen voor topinkomens. Ook kwam er 600 miljoen euro vrij voor de lagere inkomens. Die werd namelijk betaald met die hogere belastingen op de topinkomens. De topinkomens in de publieke sector zijn aan banden gelegd.
Het protest van de Telegraaf en hun rechtse achterban werd gehoord, maar ze verloren wel omdat de belastingen omhoog gingen.
Samsom heeft de passage om illegaliteit in Nederland strafbaar te stellen cadeau gedaan aan de VVD, omdat hij daarvoor heel veel terug kreeg. De onlangs gesloten akkoorden met vakbonden, werkgevers en andere maatschappelijke organisaties is een wens van de PvdA, die de VVD tandenknarsend heeft geaccepteerd.
We kennen inmiddels het woonakkoord, zorgakkoord en sociaal akkoord. Ook realiseerde de PvdA het kinderpardon, waardoor 500 illegale kinderen alsnog hun verblijfstatus kregen. En er komen nog legio akkoorden aan.
Zo is Jet Bussemaker nu aan het sleutelen aan het onderwijsakkoord en bemoeit Samsom zich hoogstpersoonlijk met de groene agenda in het energieakkoord. Al die akkoorden zullen eveneens tandenknarsend door de VVD-achterban worden geaccepteerd.
Ze zullen wel moeten, want breken met de PvdA is geen optie. SP en PVV liggen namelijk op de loer. De ontevreden PVV kiezer keert zonder problemen weer terug naar het oude nest. Dit is gewoon de prijs die de PvdA moet betalen aan de VVD.
De VVD, die een ongekende ruk naar links heeft gemaakt. Want, zoals een PvdA-lid gisteren in Leeuwarden al zei: het had allemaal nog vele malen erger kunnen uitpakken als CDA en PVV gewoon waren doorgegaan in een rechts kabinet. En vergeet niet dat Rutte binnen de VVD onder vuur ligt. Kopstukken als Nijpels, Bolkestein en – daar heb je hem weer! – Hans Wiegel begonnen drie weken geleden – nota bene tijdens de Paasdagen! – aan de stoelpoten van Rutte te zagen.
Het is niet ondenkbaar dat de VVD-leider binnen afzienbare tijd zal worden afgezet en plaats zal moeten maken voor een nieuwe, meer rechtse leider. Edith Schippers en Mark Verheijen zijn daarbij de beste kanshebbers. Rutte wordt weggepromoveerd naar Europa, zo lieten twee VVD-leden deze week aan me weten. Hij zal Neelie Kroes of misschien wel Herman van Rompuy gaan opvolgen.
Eén ding is zeker: de volgende Tweede Kamerverkiezingen doet Rutte niet meer mee. En daar zal de PvdA van profiteren. Lodewijk Asscher maakt in dat geval kans om minister-president te worden, omdat de VVD dan uiteen valt. De PVV-kiezers, die de VVD op 12 september 2012 zo groot hebben gemaakt, stappen straks massaal over naar protestpartijen als PVV, CDA of 50+. De PvdA maakt daardoor kans om voor de eerste keer in 20 jaar weer de grootste partij van Nederland te worden. Dit is een gelopen koers voor de VVD en Diederik Samsom weet dat als geen ander.
Eerder deze week steunde de PvdA de wankelende VVD-staatssecretaris Fred Teeven al, tot verbazing van vriend en vijand. Dat is gewoon de beste manier om de VVD in het gareel te houden. Af en toe geef je ze eens wat. Zo werkt het in de politiek. Dat weet Samsom als geen ander.
Samsom moet op meerdere borden tegelijk schaken en doet dit met verve. De PvdA-leden zijn daar alleen nog niet achter gekomen, zo bleek gisteren in Leeuwarden.
