Het debat over segregatie is de afgelopen week weer opgelaaid naar aanleiding van een artikel in Trouw. Volgens dit dagblad is er sprake van een deel in de Schilderswijk waar de Nederlandse wet ondergeschikt is aan de sharia. Bewoners zouden worden aangesproken op hun gedrag.
Er zijn politici die dit wijten aan segregatie en pleiten voor meer gemengde wijken. Maar denkt u echt dat het mengen van wijken problemen doet verdwijnen? Is het niet te makkelijk segregatie de schuld te geven?
Volgens een aantal politici kunnen we maatschappelijke problemen oplossen door wijken te mengen. Gemengde wijken zouden leiden tot een afname van armoede, betere integratie en meer kansen op de arbeidsmarkt. Deze aannames zijn echter nergens op gebaseerd.
Het klopt inderdaad dat de meest succesvolle immigranten in gemengde middenklassewijken wonen. Maar zij zijn hier gaan wonen omdat ze succesvol zijn geworden en de mogelijkheid hebben gehad om te verhuizen. Zij zijn niet succesvol geworden doordát zij in die wijk wonen.
Dit is een cruciaal verschil en wordt ook wel het selectie mechanisme genoemd. Arme mensen komen in arme buurten terecht omdat zij arm zijn, niet andersom.
In de Nederlandse context blijkt de buurt waarin men opgroeit een zeer kleine belemmering te zijn voor de kansen op de arbeidsmarkt. Onderzoek toont aan dat arme jongeren in een sociaal economisch gemengde wijk en in een homogene wijk ongeveer evenveel kans hebben om succesvol te worden.
De kans dat jongeren gevangen zitten in hun wijk is in Nederland zeer klein. Dit is mede te danken aan onze uitgebreide publieke voorzieningen waar iedereen toegang tot heeft.
Het is dan ook gemakzucht om segregatie de schuld te geven voor allerlei problemen. Kan iemand geen Nederlands begrijpen omdat hij in de Schilderswijk woont? Nee, natuurlijk niet. Hij kan geen Nederlands omdat hij zelf niet de moeite neemt om het te gaan leren.
Maar dat hoeft hij ook niet te leren omdat hij omringd is door mensen van dezelfde etniciteit, hoor ik u zeggen. Dat klopt, maar denkt u werkelijk dat als hij in een gemengde buurt had gewoond hij wel de moeite had genomen om Nederlands te leren?
Ik denk het niet, hij had in die gemengde wijk gewoon weer zijn landgenoten opgezocht en de Nederlanders links laten liggen. De oorzaak ligt bij de persoon zelf en niet bij de buurt waarin hij woont.
Door segregatie als oorzaak van problemen aan te wijzen ontneem je mensen hun eigen verantwoorde-lijkheid. Tevens verplaats je de aandacht van het werkelijke debat.
In het bovenstaand voorbeeld is het echte probleem het gebrek aan motivatie om de taal te leren. Dit kan je bijvoorbeeld oplossen door iemand alleen toegang te geven tot sociale voorzieningen als hij de taal spreekt.
Hetzelfde geldt voor de ‘Sharia-driehoek’. Denkt u werkelijk dat de kern van het probleem de hoge concentratie moslims is?
Het probleem is in dit geval dat mensen hun religie aan andere proberen op te dringen en de Nederlandse wet niet respecteren. Laten we het hierover hebben.
Joris Zevenbergen is student Algemene Sociale Wetenschappen aan de UvA.
