Hoe heeft het kunnen gebeuren dat het Fyra-project zo ongelooflijk hard gefaald heeft? ThePostOnline vroeg het aan de man met een modeltrein in zijn achtertuin die volledig volgens dienstregeling rijdt: Erik de Zwart.
Volgens hem is het gefaalde Fyra-project het resultaat van ons stroperige Hollandse poldermodel: “Niemand heeft overzicht, alle verantwoordelijken vegen alleen hun eigen straatje schoon, het resultaat is een gedrocht van een trein. Het ding lijkt nog het meest op een moedereend die over het spoor waggelt.”
Laten we beginnen bij het begin: de aanschaf van die trein. Hadden we toen al kunnen zien aankomen dat het niets zou worden?
“Dat hadden we zeker kunnen zien aankomen, behalve dat het de verantwoordelijken niet kon schelen. Weet je waarom? Omdat ze binnen budget zijn gebleven, en daar werden ze op afgerekend, hun opvolgers krijgennu kritiek omdat ze extra kosten maken. Het is net als bij de Betuwelijn ooit, daar zijn ze in eerste instantie ook binnen budget gebleven, maar dat spoor werd uiteindelijk opgeleverd zonder bovenleiding. Dan zadel je de opvolger natuurlijk met een probleem op.”
Bert Meerstadt, president-directeur van de NS, krijgt nu de meeste kritiek.
“Volledig onterecht, er was voor hem geen redden meer aan. Meerstadt is een geschikte vent, hij rijdt nog elke week mee met machinisten om te kijken of er nog iets verbeterd kan worden. Hij heeft zelf ook echt de papieren om een trein te besturen.”
Dus vanaf het begin af aan was het project gedoemd te mislukken?
“Het is het resultaat van ons oer-Hollandse poldermodel, die eeuwige overlegcultuur. Een aaneenschakeling van ellende. Niemand heeft de hoofdverantwoordelijkheid en iedereen veegt zijn eigen straatje schoon. Het resultaat is een misbaksel van een compromis.”
Maar wisten de kopers dan helemaal niets van treinen?
“Die Belgen zijn een paar keer op zoek geweest bij die Italianen van AnsaldoBreda, maar dat waren management-types, geen technici. Ze wilden weten of de stoelen wel comfortabel zaten en of er ruimte was om een koffiejuffrouw door de wagon te laten lopen. Die Italianen hebben ons gewoon een opgevoerde Vespa verkocht en niemand had het door.”
Is de Fyra eigenlijk esthetisch gezien een mooie trein? Is het jammer voor de treinfetisjisten dat de Fyra van onze sporen verdwijnt?
“Absoluut niet. Het is een verschrikkelijk lelijke trein! De neus is helemaal plat, de locomotief straalt totaal geen snelheid uit, zoals de ICE dat bijvoorbeeld wel doet. De Fyra lijkt nog steeds het meest op een moedereend die over het spoor waggelt.”
En nu staan de treinstellen weg te roesten in Watergraafsmeer, wat moeten we met die dingen?
“Ik hoef er in elk geval geen. Ik denk dat ze verkocht worden aan landen in Oost-Europa, Bulgarije of Polen of zo, daar doen ze niet zo hysterisch over veiligheid als hier.”
Hysterisch? Was de kritiek op de veiligheid van de Fyra dan overdreven?
“Die Italianen hebben het vast heel bont gemaakt, maar we zijn in Nederland wel een beetje doorgeslagen. Niemand wil verantwoordelijk zijn voor een ongelukje, laatst hebben honderden mensen hun vliegtuig gemist omdat iemand dacht dat hij rook zag in de tunnel, er bleek niets aan de hand te zijn.”
Dus we kunnen best wat meer risico nemen?
“We moeten niet denken dat we alles 100 procent veilig kunnen maken. Dat is onmogelijk. Toen ik presentator was bij de opening van de Hanzelijn, mocht in eerste instantie de Koninklijke Trein niet het eerste ritje rijden omdat het sneeuwde. Uiteindelijk werd dat keihard overruled en verliep alles probleemloos. Die treindienstleider die het niet zag zitten was gewoon doodsbenauwd dat hij de schuld zou krijgen als er ook maar het minste of geringste mis was gegaan.”
De mislukking van de Fyra is niet de enige reden waarom we klagen op de NS, is het aanhoudende geklaag op onze spoorwegen terecht?
“Nederlanders zijn altijd maar aan het klagen. Altijd maar zeuren op de NS en op het weer. Maar grosso modo mogen we helemaal niet ontevreden zijn over onze spoorwegen. We hebben een extreem geavanceerd spoornetwerk en er kan altijd iets misgaan. Vandaag rijdt de hogesnelheidslijn vanuit Amsterdam ook niet verder dan Hannover, omdat het water te hoog staat, daar kun je niets aan doen. Maar niemand heeft door dat je in Nederland comfortabeler in de trein zit dan thuis op de bank.”
Rijd je nog wel eens met je eigen trein over de Nederlandse spoorwegen?
“Jazeker. Met een paar vrienden huren we weleens trajecttijd in en dan rijden we als het rustig is op het spoor met wat oudere klassieke treinen door Nederland heen. Geweldig.”
Klopt het dat jullie met die nachtelijke treinritten ook vertraging overdag voorkomen?
“Zoveel eer wil ik niet opstrijken, het is in eerste instantie gewoon een hobby, maar dat is inderdaad mogelijk. Omdat die oude treinen weerstand gestuurde motoren hebben warmen ze de bovenleiding alvast op, dat is bij die moderne treintypes veel minder. Wat wij doen is niet bepaald goed voor het milieu, maar heel handig als het vriest, dan is de kans dat het overdag misgaat net wat kleiner.”
Laatste vraag: rijdt de modeltrein in je tuin echt altijd op tijd?
“Ik heb met mijn treinen dezelfde problemen als de NS zoals bladeren op de rails, vooral vorst en sneeuw zijn een crime. Maar dankzij de vloerverwarming onder het traject bevriezen de wissels nu gelukkig niet snel meer.”
