De overheid doet aan achteruitdenken in plaats van innovatiegestuurde infrastructuurplanning. Hoogste tijd dat de overheid innovatie in haar planningsproces integreert. Grote investeringen moeten een oplossing bieden voor de realiteit van 2040, niet voor die van 1995.. Wanneer je oplossingen kopieert die nú elders succesvol lijken, is het alsof je de Charleston introduceert als dans op een houseparty.
Onlangs schreven John van Langeveld en Erik Segers over hun onderzoek naar de mogelijke effecten van snel en betrouwbaar mobiel internet. De kernvraag van hun onderzoek was “zou jij je op andere manieren met mensen verbinden als je altijd en overal een internetsnelheid hebt van 40 MB/s up en down met een betrouwbaarheid van 99,5 procent ?’
Uit dit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van ondervraagden denkt dat het aantal fysieke verplaatsingen met meer dan 10 procent gaat afnemen. Een bewering die gestaafd wordt door de huidige ontwikkelingen. Het verkeer is sinds 1995 met maar 1 procent per jaar gegroeid terwijl de overheid al die tijd, en nog steeds, blijft rekenen met een geprognosticeerde groei van 3 procent per jaar. Hierdoor is de capaciteit van onze infrastructuur op dit moment toereikend tot 2065…
En zo zijn er meer relevante ontwikkelingen te benoemen. Het autogebruik in de leeftijdsgroep 18-25 jaar neemt inmiddels af. Het aantal jongeren nam van 2012 op 2013 toe met 0,4 procent, het aantal geregistreerde personenauto’s in deze groep nam juist af met 4,5 procent. Daarbij heeft ook de economische crisis planologisch grote gevolgen. Nieuwe locaties voor bedrijven en kantoren concentreren zich rond (OV) verkeersknooppunten en inbreiding en sanering van bestaande locaties hebben de voorkeur boven het innemen van nieuwe ruimte.
Geen van deze ontwikkelingen lijkt van invloed op de manier waarop de overheid infrastructuur plant. Nederland innovatieland lijkt niet van toepassing op de overheid zelf. Toch lijkt de vraag meer dan gerechtvaardigd welke investeringen nu eigenlijk het meest rendabel zijn? Of liever nog: maatschappelijke meerwaarde hebben?
In mijn thuisstad Leiden, dat zichzelf de stad van ontdekkingen noemt, struikel je over de voorbeelden van achteruitdenken. Zo wil het stadsbestuur twee nieuwe parkeergarages bouwen voor 100 miljoen euro, met als argument dat andere steden die garages ook hebben. Dat niet één ondernemer de garages wil exploiteren heeft helaas nog geen twijfel doen rijzen…. De Rijnlandroute, 4 kilometer weg voor 1,2 miljard. Het is als bouwen voor leegstand.
Hoe integreer je dan innovatie in je planning? Schets je omgeving in 2040, of in jargon maak een grand design . Betrek innovatieve denkers en experts in trendwatching. En benoem welke meerwaarde je wilt creëren met elkaar ten opzichte van de uitgangssituatie. Het land, of de eerste stad, die dit aandurft wint de concurrentie glansrijk.
Pieter Kos is fractievoorzitter van GroenLinks in Leiden.
