Halverwege het debat staat een vrouw op. Ze klaagt dat het debat wel erg Haags is. ‘Er zijn ook helemaal geen vrouwen aan het woord!’ roept ze uit. Debatleider Jan Schinkelshoek maakt even later een schamper grapje over haar.
Een tijdje later vertelt een man dat hij vroeger fanatiek voorstander van Europa was, maar hij is gaan twijfelen. Het was eigenlijk goed zoals het jaren geleden was, voordat alle uitbreidingen plaatsvonden. Waarom moest dat veranderen? Waarom moest Europa zo groot worden en was er geen tussenvorm mogelijk? Er komt geen antwoord.
Weer later vertelt een man dat Europa door Nederlandse politici niet belangrijk wordt gevonden. In de Duitse Bundestag is iedereen aanwezig bij een Europadebat, in de Tweede Kamer zijn alleen de woordvoerders er. Het komt hem op een reprimande te staan dat hij niet begrijpt hoe de Tweede Kamer debatteert. Een van de medeauteurs van het zojuist gepresenteerde boek trekt een vies gezicht.
Zie hier de wondere wereld waarin de burger bij Europa betrokken moet worden. Afgelopen donderdag werd in Den Haag het boek Verloren consensus gepresenteerd, waarin de geschiedenis van het politiek-parlementaire debat over Europa tussen 1945 en 2013 centraal staat. Volgens auteur Jan van der Harst is het boek een poging ‘om de meningsvorming over Europa te stimuleren’, maar het debat bij de boekpresentatie ademt een vrijwel tegengestelde sfeer.
In de zaal zijn veel oude bekenden bij elkaar en is er een vreemd soort consensus: Europa is belangrijk, niet alles in Europa gaat goed maar dat is geen reden om uit Europa te stappen of bevoegdheden terug te halen. Het is ook goed dat er meer debat over Europa is dan ooit, maar de uitkomst van dat debat moet wel zijn dat iedereen Europa positief blijft benaderen. Europa is namelijk de enige mogelijke toekomst. ‘Dat is het enige eerlijke verhaal’, klinkt het meerdere keren vanuit de zaal.
Burgers kun je in deze zaal meteen herkennen. Dit zijn de enige debatdeelnemers van wie de debatleider de naam niet kent. Zij klinken ook heel anders dan de rest: zij hebben kritiek op Europa en stellen scherpe vragen die de consensus tarten. Hun vragen worden steeds weer genegeerd of weersproken, en zij worden met fronsende wenkbrauwen bekeken. Deze bijeenkomst is bedoeld om het debat over Europa een zetje in de goede richting te geven, en dat is richting meer Europa. Dat kan alleen zolang burgers hun mond houden.
Na anderhalf uur zit het pro-Europese onderonsje dat door een handjevol burgers werd verstoord erop. Gerrit Voerman, directeur van het Groningse Documentatiecentrum voor Politieke Partijen sluit de bijeenkomst af met goed en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat er een prachtig boek is uitgekomen, maar het slechte nieuws is dat de Tweede Kamer debatteert over de subsidiestop voor twee instellingen die aan de wieg van dit boek staan: het Montesquieu Instituut en het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis.
Voerman noemt allerlei redenen waarom deze instellingen echt moeten blijven bestaan. Zo is het Montesquieu Instituut onmisbaar voor het debat over Europa. Gelukkig is het idee om de subsidie stop te zetten niet gebaseerd op directe observaties van dit debat. In dat geval was de subsidie al veel eerder stopgezet. De eurofiele Haagse elite begrijpt na Europa Transparant, het Europese referendum en de Europese PVV nog steeds niet dat burgers met fundamentele kritiek op Europa echt bij het Europadebat horen.
Chris Aalberts is auteur van Achter de PVV: waarom burgers op Geert Wilders stemmen. Hij ontdekt het publieke debat in Nederland. Uitnodigingen en tips kun je sturen naar [email protected]. Beeld: still uit het debat van YouTube.
