Festival Over het IJ kiest steeds meer voor locatietheater. De Warme Winkel heeft dat goed begrepen en maakte in een lege Zaandamse fabriekshal een prachtige voorstelling over een verloren Russische straatbokser.
Als ‘lieveling van het lot’ zelfmoord plegen op je 26ste. ‘Waarom niet?’, vraagt een groot spandoek in een Zaandamse verlaten fabriekshal. Het is duidelijk, de hoofdpersoon van het stuk Poëten en Bandieten gaat het eind van de avond niet halen. De dichter-jager-straatbokser Boris Ryzhy heeft echt bestaan en pleegde in 2001 zelfmoord, ondanks zijn literaire successen. Een getormenteerde geest, die depressies onnavolgbaar met sublieme gedichten en rauwe gevechten afwisselde.
Theatergroep De Warme Winkel probeert zijn universum te recreëren. Niet door zijn biografie op de planken te zetten. Nee, dat zou veel te simpel zijn. De vier acteurs van de jonge groep hebben een chaotisch geheel gemaakt, waar de toeschouwer zelf maar zijn conclusies uit moet trekken. Je moet Poëten en Bandieten ondergaan. Niet voor niets wordt het opgevoerd in een vervallen fabriekshal. Niet voor niets wordt je eerst een half uur met een veerboot vanaf het festivalterrein in Amsterdam-Noord vervoerd. Je maakt een reis naar het eind van een leven.
Bij het Over het IJ festival kiezen ze steeds meer voor dit soort locatietheater. De NSM-werven zijn te klein geworden: ook een lege ruimte onder het Centraal Station, zelfs de oude grachten worden dit jaar gebruikt door het festival. Het gaat om de experience. Dus moeten we blauwbekken met een glaasje wodka op een veerboot, om vervolgens op een doodgewone tribune in die fabriekshal te zitten. Toegegeven, een normaal theater zal niet blij zijn met een zaal vol kunstsneeuw, of acteurs die met wilgen lopen rond te sleuren. Maar is die fabriekshal geen overbodige franje om te benadrukken dat De Warme Winkel grensverleggend bezig is en dat Boris Ryzhy een product was van de criminele Straalschrootwijk? In theater Bellevue had dit stuk dezelfde impact gehad.
Los van de (onnodige) locatie zorgt De Warme Winkel voor een unieke avond, waarin men willekeurige Zaandammers opbelt en gedichten voorleest, waar een Russisch combo droevige liederen zingt en waar de fijne kneepjes van een poëzievertaling briljant worden uitgelegd. Daarbij is Boris Ryzhy wel de spil, maar niet de held van de avond. De hufter die graag passanten in elkaar sloeg, de waardeloze vader, het komt allemaal voorbij. Mooi is de droge mededeling dat van Boris’ 800 gedichten er 50 in het Nederlands zijn vertaald: alleen de pastorale liefdesgedichten. Het gewelddadige werk van Ryzhy is hier onbekend gebleven. Tot De Warme Winkel ermee aan de slag ging. Het grootste compliment: na afloop wil je dolgraag het werk van deze obscure zelfmoordenaar lezen.
www.dewarmewinkel.nl, overhetij.nl, t/m 14 juli. Let op: boot vertrekt om 20 uur, ruim voor die tijd kaartjes kopen
– Dantons dood – in een ruimte onder het Centraal, die nog niet in gebruik is. Felle strijd tussen de twee kopstukken van de Franse Revolutie, Georges Danton en Maximilien Robespierre. Hoe kunnen we nog idealisten zijn in 2013?
– Home sweet home – was al een hit op Oeral. Over de terugkeer na een oorlog
– Een bebop verhaal – het collectief Lars Oberman bewerkte het leven van Chet Baker tot een muzikale dooltocht
Beeld: Sofie Knijff
