Naast een line-up die balanceert tussen de bekendere namen, talenten en opkomende bandjes, biedt Festival deBeschaving ook een breed randprogramma met cultuur en wetenschap. Op de ruim 7 hectare van de Botanische Tuinen is er rondom de zes podia genoeg plaats voor andere activiteiten. De locatie en wetenschap in het randprogramma zijn het bitterzoete resultaat van een geschiedenis met pieken en vooral dalen.
deBeschaving vindt zijn oorsprong in 2003, toen nog in Vleuterweide. De visie? Mensen prikkelen en verrassen. Als het festival in 2008 de samenwerking aangaat met The Entertainment Group, gaat het mis. De groep gaat hetzelfde jaar nog failliet. Twee jaar lang is deBeschaving van de radar verdwenen. In 2011 komt er een samenwerking met onder andere de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en de Vrede van Utrecht.
Dit betekent voor deBeschaving niet dat het verder kan gaan waar het in 2008 gestopt is: de wetenschap krijgt een grote rol op het festival en de locatie verplaatst naar de Botanische Tuinen. Ook dan gaat het nog niet over rozen: voor de editie van 2011 worden veel te veel gratis kaarten weggegeven. Een jaar later is het nog steeds zoeken: de toegangsprijs gaat halverwege de verkoop van €37,50 naar €22,50.
Dit jaar lijkt deBeschaving een officiële comeback te hebben gemaakt: met 7000 bezoekers is deBeschaving nagenoeg uitverkocht. Een combinatie van het goede weer, een betoverende locatie, een prima line-up en een enorm randprogramma zorgen voor een bijzondere editie.
Wat wetenschap betreft is er een heel plein beschikbaar. Joost Zwagerman opent in wetenschapstent Cirque de la Science met een lezing over de stilte in kunst. Waar hij in De Wereld Draait Door nog net niet ‘Ik houd mijn spreekbeurt over…’ zegt voor hij begint, weet hij vandaag een rustig, helder en interessant college neer te zetten. Een mooie opening voor de wetenschapstent. Ondanks dat het snikheet is, zit de tent toch tijdens elke lezing vol. De gevarieerde, toegankelijke onderwerpen in combinatie met de vrijblijvendheid even binnen te lopen of weer weg te gaan, draagt hier zeker aan bij.
Wie graag over de liefde praat of advies wil inwinnen, kan naar de caravan van de Liefdesdokter naast Cirque de la Science. Geen gezapige All You Need Is Love-taferelen: wie langskomt wordt door de zusters gelijk aan een kruisverhoor onderworpen. Dat blijkt niet met een ongegronde reden: de dames zijn studentes toegepaste psychologie en hebben met hun docent de Liefdesdokter opgezet. De zusters weten cliënten op hun gemak te stellen en laten ze aan het eind van de sessie een kaartje naar zichzelf schrijven. Eentje met een boodschap naar jezelf die twee weken later op je mat zal vallen.
De Liefdesdokter staat naast de tipi van Campusdoc, hier worden documentaires van studenten van de School voor Journalistiek vertoond. Geen huis-en-tuin-docu’s: de studenten worden geselecteerd op cijfers en hun pitch. Pas daarna mogen ze aan de slag. Dat levert kwalitatieve documentaires op, zoals De Oorlog Lonkt.
In het midden van de tuinen bevindt zich het Fort. Hier is Huiskamer Universalis verstopt. Er is bellenblaas, spullen om te verven of tekenen en kan er geoefend worden met draaien met vinyl. Of gewoon rustig uitpuffen op de bank onder de parasol. Ideaal om je even aan de drukte te onttrekken.
Om het fort heen is de rest van het veldprogramma te vinden. De bezoeker kan zijn handen laten wassen door De Wasman, die met een schaal rondloopt om smerige handen te verfrissen. Handig voor degenen die ouderwets Twister hebben gespeeld op het veld naast deBekroning of bloemen hebben geplukt nadat ze zich lieten koppelen bij Darwin’s Datingburo. Daar wordt de bezoeker gematcht met zijn of haar ideale plant. Een beter passende locatie dan de Botanische is niet denkbaar. Bloemen worden er trouwens niet geplukt: het is wonderbaarlijk hoe respectvol het publiek met de prachtige tuinen omgaat.
Voor een goede lunch of uitgebreid avondeten is er aanbod genoeg. De meeste eettentjes zijn biologisch: van frietjes tot gyros en van vegetarisch tot verse sushi. Al het eten wordt vers geprepareerd, waardoor je kwalitatief en smaakvol eten krijgt. Verse gesneden sushi, thee die je zelf nog moet knippen, sinaasappelsap die nog niet geperst is of vegetarische gerechten waar een carnivoor blij van wordt.
Wat mist is vers fruit of salade. De smaak van het eten is goed, maar een gezond alternatief voor tussendoortjes is er niet. Waar een appel voor de dorst, letterlijk, op z’n plek was geweest, eindigt de bezoeker toch met een frietje of een tosti. Wat warmte betreft wordt er ook een misser gemaakt als het om water gaat: voor een klein plasic bekertje water wordt €1,25 gevraagd. Zo duurzaam als het eten is, zo milieuonvriendelijk en daarmee duur is het water uit plastic flessen. Het is wellicht een goed plan om volgend jaar eens te kijken naar een samenwerking met Join the Pipe. Dat plastic bekertje wordt overigens wel meteen opgeruimd door de vrijwilligers die de hele dag het terrein schoonhouden.
Het Vrede van Utrecht-podium is een schoot in de roos: hier is een vrij alternatieve programmering, zoals toneelgroep Als de Beren Komen, Het Literatuurhuis, Pierre Wind en een luchtgitaarwedstrijd. Luchtgitaarkampioen Jamie ‘The Beast’ Lowe is volledig geschminkt als tijger en geeft een luchtgitaaroptreden.
Daarna is het de beurt van het publiek: iedereen kan zich opgeven. Verlegen is het publiek vandaag niet en al snel vormt zich een rij. De eerste kandidaat haalt gekke capriolen uit en maakt zijn fans aan het lachen. Hij heeft het spits goed afgebeten: de volgende kandidaten zijn net zo maf en kleden zich soms zelfs uit.
De toegankelijkheid van het podium, het betreft slechts een carousel op een grasveld, trekt steeds veel bezoekers. Vooral als Arjen Lubach voorleest, zit het veld vol. Er staan zelfs rijen te luisteren op het pad. Met zijn verhalen en de humor waarmee hij ze aan elkaar praat, had hij wat het publiek betreft nog wel een half uurtje langer voor mogen lezen.
De afsluiter Filles de Minuit, een betere afsluiter had niemand kunnen bedenken. Het gezelschap bestaat uit vier dames: drie danseressen en een DJ. George, een stem op vinyl, begeleidt de meisjes die het publiek op jaren ’40 muziek een dansje in dezelfde stijl leren. Stug is het publiek vandaag niet, maar het einde had niemand kunnen dromen. Als het dansje is aangeleerd, is het tijd om deze samen uit te voeren. Binnen een paar minuten staan er minstens 50 mensen fanatiek te dansen op de jaren ’40-platen van de DJ. Het eindfeest is begonnen. Een betere afsluiter dan alle uitbundig dansende mensen bestaat niet.
En dat is nog lang niet alles: talloze kleine projecten, zoals een warm bad in jaren ’20 badkleding, een robot of flessenpost, bewegen zich constant over het veld of zijn verstopt tussen de planten van de tuinen. Mocht deBeschaving volgend jaar weer een succes zijn, dan kan er gerust overwogen worden een meerdaags festival te worden. De bezoeker zal zich in ieder geval geen moment vervelen.
Helaas zijn alle gemaakte foto’s verloren gegaan door een telefooncrash vlak na het festival.
