Deftig dat presentator Wilfried de Jong bij de aanvang van Zomergasten stilstond bij de dood van Rita Reys. Gast Hans Teeuwen had haar nooit ontmoet maar onthulde ‘Pim Jacobs heel goed gekend’ te hebben. Na de fragmenten van de tapdansende Gene Kelly, de wartaal sprekende Herman van Veen – ‘Ik ben als de poema die de antilopen beschouwt’, aldus de troubadour over de verhouding tot zijn publiek – en Buster Keaton, kwam het gesprek op stoom. Kernvraag: is zangeres ¥o-Landi Vi$$er van Die Antwoord nou wel of niet een lekker wijf?
Na het fragment van de film TRASH HUMPERS – Gumbahh-achtige bejaarden die zich overgeven aan onoirbaar gedrag – zag de kijker een tegenstelling. De Jong zei na het bekijken van de film ‘nergens meer zin in’ te hebben, Teeuwen had daarentegen ‘zin om allemaal dingen te maken’.
Het programma ging de diepte in toen Teeuwen feilloos het fragment van Nobelprijswinnaar Moeder Teresa – die met oneigenlijke middelen een oorlog voerde tegen abortus en anticonceptie – wist te paren aan 3FM DJ’s die een week vasten (“Dus nog meer honger in de wereld”) in het Glazen Huis: “Het is een misverstand dat lijden nobel is”, zei Teeuwen. Hij vond de actie vooral “Een gebrek aan ideeën compenseren met de drang om goed te doen.”
Pat Condell moet een schok zijn geweest voor het vaste VPRO-publiek. De minutenlang durende tirade tegen de islam zal vermoedelijk leiden tot enige opzeggingen van het lidmaatschap van de omroep. De presentator voelde zich zichtbaar niet op zijn gemak. “Ik kan in sommige dingen mee en in sommige niet”, guldenmiddenwegde De Jong zich uit de discussie toen Teeuwen hem vroeg wat hij van het fragment vond. Teeuwen bleek op zijn beurt ontstemd over het gebruik van de term ‘Islamofobie’.
Islamofobie is een raar begrip. Ik denk niet dat het een ziekte is om weerzin te hebben tegen religie en in het bijzonder tegen de islam.
Daarnaast bleek Teeuwen het in grote lijnen eens met Condell maar hij zou niet hetzelfde durven zeggen op het toneel. Hij is bang voor geweld en dat zijn vriend Theo van Gogh was vermoord door een moslimterrorist hielp ook niet mee. Teeuwen is naar eigen zeggen niet angstig maar doet wel aan ‘zelfcensuur’.
Dat Teeuwen zijn pijlen niet louter richt op de islam werd overigens bevestigd door zijn vergelijking tussen een tierende Charles Manson en ‘de God van Abraham’.
Rond vijf minuten voor half elf geloofde Teeuwen het wel met de presentator, leek het. Hij begon wat te schuiven met zijn glas, ging klooien met de vragenkaartjes van De Jong en uiteindelijk wippen met zijn stoel. Wat restte was Frank Sinatra.
Het kritisch beoordelen van de Zomergasten-presentator behoort sinds de eerste aflevering in 1988 tot het Nationale Zomergasten-spel. Is het – voor de onwetende kijker volgt nu een verwijzing naar een onderdeel van De Jong’s programma Holland Sport – Petje Op of Petje Af voor de Rotterdamse presentator?
Geen van beiden.
Wilfried de Jong is namelijk een magistraal interviewer, mits hij de tijd heeft: 24 uur om precies te zijn. Het merendeel van de afleveringen van zijn interviewprogramma 24 uur met… zijn de diamanten in de kroon van de Nederlandse televisie. Al zeven seizoenen lang blijkt De Jong één van de beste interviewers die het land rijk is. Niks blijft onbesproken in die benauwde studio, geen onderwerp wordt geschuwd. Maar dit Zomergasten-gesprek kwam niet verder dan een ondervraging en de verdachte was niet voornemens het achterste van zijn tong te laten zien. Dat kan gebeuren. De Jong kan wellicht revanche nemen met een 24 uur met Hans Teeuwen. Belangrijker: De Jong heeft een historische aflevering van Zomergasten gemaakt en wel hierom.
In een door 812.000 mensen bekeken live-uitzending op de Nationale Televisie zei één van Nederlands bekendste cabaretiers dat hij aan zelfcensuur doet vanwege de islam.
Dat is zorgelijk en stemt tot nadenken.
U kunt alle recensies van Zomergasten 2012 hier teruglezen. Alle Zomergasten-recensies vanaf seizoen 2006 hier. Volgende week ontvangt Wilfried de Jong schrijfster Nelleke Noordervliet.
