De hype over sociale media duurt alweer enige tijd, maar raast nog steeds door. We blijven steeds weer horen over de potentie die sociale media zouden hebben om burgers te informeren, met hen te interacteren en hen te mobiliseren. Onderzoek laat zien dat gebruik van sociale media op politiek terrein vrijwel uitsluitend voorkomt onder politiek geïnteresseerde burgers, maar toch blijft het enthousiasme groot. Zo groot dat de Europese Commissie in Nederland er een speciale sessie over organiseerde. De vraag was: kunnen sociale media burgers bij Europa betrekken?
Bij deze discussies is het goed op zoek te gaan naar hele andere voorbeelden die ons doen nadenken over de relatie tussen burgers, politiek en sociale media. Bij de sessie van de Europese Commissie presenteerden Paul Shotton van de Haagse Hogeschool en Adam Chalmers van de Universiteit Leiden hun eerste onderzoeksresultaten naar het sociale mediagebruik van lobbyisten. De resultaten zijn interessant.
Lobbyisten kunnen afkomstig zijn van NGO’s of andere belangengroepen. Zij geven politici informatie in de hoop daarmee politieke beslissingen te beïnvloeden. Sociale media zouden een manier kunnen zijn om hun informatie naar politici te zenden en hen zo te beïnvloeden. Maar wat blijkt? Gewone gesprekken zijn volgens lobbyisten veel effectiever. Een representatieve steekproef uit het transparantieregister van de Europese Unie leverde 360 door lobbyisten ingevulde vragenlijsten op.
Meer dan de helft van de belangengroepen vindt sociale media onbelangrijk of zelfs heel onbelangrijk om te lobbyen in Brussel. Het direct voeren van gesprekken met politici wordt door 80% van hen belangrijk gevonden, het gebruiken van nieuwsmedia door de helft, en sociale media staan helemaal onderaan de lijst. 70% van de belangengroepen gebruikt sociale media wel voor een beter imago bij het grote publiek. De helft gebruikt sociale media vooral omdat anderen ze ook gebruiken.
Lobbyisten weten goed welke wegen ze in Brussel moeten bewandelen om de politiek te beïnvloeden en hebben daar dus geen sociale media voor nodig. Directe gesprekken zijn veel effectiever en dat ligt voor de hand: men kan dan immers ingaan op de argumenten van de tegenpartij, een relatie bouwen en onderling begrip ontwikkelen. Ook kan men gedetailleerde informatie over beleidsdossiers uitwisselen. Al deze zaken zijn lastig en soms zelfs onmogelijk via sociale media. En dus doen lobbyisten om PR-redenen mee aan de sociale mediahype, maar deze media spelen voor hun eigenlijke werk een minimale rol.
Bij de hoge verwachtingen over sociale media wordt vaak gesuggereerd dat als burgers online iets zeggen zij invloed kunnen uitoefenen op politieke besluiten. Er is regelmatig veel verbazing als dat niet zo werkt. Lobbyisten begrijpen dat echter wel: het gaat bij het beïnvloeden van politici om veel meer dan alleen een standpunt naar voren brengen.
Dit is precies de les die pleitbezorgers van sociale media negeren. Burgers moeten niet gestimuleerd worden om met politici te twitteren om er vervolgens achter te komen dat er niet wordt geluisterd. Burgers moet geleerd worden dat er veel meer persoonlijke tijd en aandacht nodig is om politici tot andere standpunten te bewegen.
Chris Aalberts schreef samen met Maurits Kreijveld Veel gekwetter, weinig wol: de inzet van sociale media door overheden, politici en burgers. Beeld: Dennis70 (detail)
