Oorlog voeren; daarbij valt onder meer te denken aan de tot de tanden gewapende oprukkende militairen, tanks en bemande vliegtuigen. Daar komt nog wat bij. De moderne technologie maakt het bestaan van de onbemande vliegtuigen mogelijk, de drones. Lekker handig, een vliegtuigje zonder piloot. Kan je doodeenvoudig mensen mee neerschieten tijdens een oorlog. Mensen? Ja. Wie dan, als je het nauwkeuriger uitdrukt? Onschuldige moeders en vaders volgens de onbedaarlijk huilende weeskinderen in onder andere Afghanistan en Jemen.
Obama zei de pijn te zullen verzachten door striktere regels aan te kondigen voor het gebruik van de op afstand bestuurde onbemande vliegtuigjes. Dat is ongetwijfeld een positieve verandering, maar het is jammer dat daarmee de drone-aanvallen gecontinueerd worden en gelegaliseerd zijn. De Amerikaanse president noemt het gebruik van drones legaal, dus het wordt niet gestopt, maar gaat door in een aangepaste vorm. Of het aantal burgerslachtoffers dankzij de aanpassingen in de desbetreffende regels daadwerkelijk zal verminderen is de vraag.
Volgens NRC Handelsblad van 24 mei zijn 3857 mensen gedood bij 434 drone-aanvallen in Pakistan, Jemen en Somalië. Dankzij het Londense instituut Bureau of Investigative Journalism is een rapport van de Pakistaanse overheid vrijgegeven dat informatie bevat over het aantal burgerdoden bij diverse drone-aanvallen.
De Verenigde Staten geven aan dat er in de negen jaar dat zij drone-aanvallen op Pakistan uitvoeren niet meer dan 60 burgerslachtoffers zijn gevallen. Het Pakistaanse rapport telt echter in minder dan drie jaar reeds 147 burgerdoden, onder wie 94 kinderen. Het Londens instituut schat dat aantal nog hoger.
In zijn rede tot de National Defense University verdedigde Obama de inzet van drones in onder meer Jemen, Somalië en Pakistan. Hij zei: “To begin with, our actions are effective.”
Okee, een aantal drone-aanvallen kunnen aan sommige terroristen het leven hebben gekost. Zo berichtte de NOS op 8 augustus: “Bij (…) drone-aanvallen in Jemen zijn zes vermoedelijke terroristen gedood.” Hier krijg je weer het woord ‘vermoedelijk’. De kans dat het telkens de burgers aangaat is niet te verwaarlozen, zeker gezien het vermelde aantal burgerdoden. Het betreft niet alleen een zeer beperkt aantal drone-aanvallen waarbij terroristen omkomen, maar in een dergelijk beperkt aantal aanvallen gaat het ook nog eens om ‘vermoedelijke’ terroristen.
Bovendien zijn er ook nog technische foutjes. Levensgevaarlijk. Onbemande vliegtuigen zijn automatische semiautonome wapens en ze zijn ontvankelijk voor de moeilijkheden die computers hebben. Zo ging het in oktober 2007 tijdens een schietoefening faliekant mis. Negen soldaten kwamen om het leven en veertien anderen raakten zwaar gewond. In een artikel van Wired Magazine over het ongeval staat: “Once in a while, though, these machines start firing mysteriously on their own.”
Het is nodeloos om te vermelden dat dit een veeg teken is.
Deze toestellen zijn niet alleen verre van perfect omdat technische storingen tot zeer vervelende gevolgen kunnen leiden, maar ze kunnen ook nog eens gehackt worden. Volgens een verslag van The Wall Street Journal zijn de militanten in Irak eens erin geslaagd belangrijke informatie te achterhalen over de Amerikaanse militaire operaties.
Hierbij gebruikten de militanten software ter waarde van slechts 26 dollar om de video-feed van een drone in handen te krijgen. Uiteindelijk waren ze op de hoogte waar de operatie plaats zou vinden en daar konden ze vanzelfsprekend snel vandaan vluchten. Wie zouden weer de dupe worden van de operatie? Alweer burgers, die geen vlieg kwaad hebben gedaan.
Men zou liegen als men beweert dat de inzet van drones uitsluitend negatief is voor de VS. Gezien de slechte financiële tijden houdt de Amerikaanse regering hand op de knip. In een dergelijke situatie kan de goedkope drone-inzet zeer goed van pas komen. Bovendien kunnen de piloten drones veilig op afstand besturen. Deze actie zet weliswaar weinig levens van de Amerikaanse soldaten op het spel, maar het betreft hier desondanks niet een volkomen geslaagde militaire actie.
Zo schrijft Trouw dat volgens de onderzoekers van de Amerikaanse universiteiten in Stanford en New York de drone-aanvallen in Pakistan beschadigend en contraproductief zijn voor de VS en traumatiserend voor de bewoners.
Volgens een reportage van de NOS van 5 juli beweert een piloot op een drone-basis in New Mexico: “Je moet op je instinct vertrouwen. Dat je elke keer als je wapens inzet, zeker weet wat je doet. En zeker weet dat die persoon op de grond kwade bedoelingen heeft.”
Het is een zeer zwak argument dat een piloot ergens in een veilige plek via vage zwart-wit beelden goed kan zien of het om een burger of een strijder gaat. Het betreft soms ook nog nachtbeelden. Een piloot is ook maar een mens. Anders geformuleerd, hij kan wel binnen een fractie van seconde op een knop drukken, maar in feite gaat het hier om leven en dood.
Kortom, de piloot is veilig. En het in veiligheid brengen van de onschuldige burgers? Helaas, dat kun je wel op je buik schrijven. Wordt het wel nog veilig in een land – waar het aanvankelijk onrustig was – als het aantal burgerslachtoffers gestaag groeit door de Amerikaanse hulp, de drones? Eén keer sorry. Het was zonder opzet? Twee keer, drie keer? Honderd keer? Hoeveel maal excuses aanbieden?
Dus, stop met de drone-aanvallen, zodat het aantal weeskinderen in de desbetreffende landen niet nog meer toeneemt. Zodat het niet afschuwelijker wordt voor dat deel van de bevolking dat psychische klachten heeft door de drones. Zodat kinderen niet weer naar hun moeders moeten rennen, omdat er weer een laag vliegend gevaarte boven hun huis raast.
