Het is mensen eigen om iemand in eerste instantie op zijn uiterlijk te beoordelen, maar hier in Egypte heeft dat de laatste tijd extreme vormen aangenomen. Iedereen met een iets te volle baard is verdacht: dat zou wel eens een van die enorm foute Moslimbroeders kunnen zijn. Veel mannen scheren de laatste tijd hun baard af, zodat er geen twijfel kan bestaan over hun politieke voorkeur.
Daarnaast zijn er – vooral buiten Cairo – de laatste weken veel aanvallen geweest op Kopten en daarom is het voor hen op dit moment ook niet voordelig om duidelijk zichtbaar te zijn. Kopten zijn over het algemeen vrij gemakkelijk herkenbaar: ze hebben vaak een klein kruisje op hun pols getatoeëerd en hebben meestal Engels klinkende voornamen, zoals Mark, Peter (ook wel verarabiseerd naar Boutros) of Joseph.
Mijn vriend Amir is een geval apart. Om te beginnen heeft hij een baard waar een Moslimbroeder jaloers op zou zijn. Ten tweede is daar zijn naam. Amir is geen typisch Koptische naam. Zijn vader stond er bij zijn geboorte op dat zijn zoon een naam zou krijgen die niet gelijk zijn religieuze achtergrond prijs zou geven. Net als bij zijn broer, die heet Hany.
Hij wilde een naam die zowel in Islamitische als in Koptische kringen gebruikt wordt. ‘Voor het geval het ooit uit de hand zou lopen.’ Een oom kwam met Amir op de proppen. ‘En dat is maar goed ook, anders had ik nu vast een of andere debiele Koptische naam zoals Abanoud, Tadros of Bishoy gehad’, is Amir’s ongezouten mening daarover. Amir’s beste vrienden heten Joe (van Joseph), Ahmed en Mahmoud. Je mag zelf raden welk geloof ieder van hen aanhangt.
Het kruisje heeft Amir ook niet. Daar was zijn moeder tegen. De kenmerkende tatoeage wordt vaak heel jong gezet, over het algemeen niet door een ervaren (of goede) tatoeëerder, en ziet er daarom na een paar jaar meestal niet meer uit: vergroeid, verkleurd en slecht geheeld. ‘Mijn moeder is heel gelovig, maar haar kind verminken wilde ze niet’, legt Amir uit. ‘Daarnaast is haar hekel aan tatoeages groter dan haar liefde voor het geloof’, lacht hij.
Amir buit de constante verwarring over zijn achtergrond uit. ‘Bij demonstraties kan ik zowel bij de Islamisten als bij hun tegenstanders gaan staan. De baarden denken dat ik bij hen hoor vanwege mijn baard en aan de andere kant sta ik tussen mijn vrienden en die kennen mijn achtergrond. Dat is interessant, want dan weet ik ook eens hoe het er aan de andere kant aan toe gaat en wat ze daar allemaal over ons zeggen.’
Hij is het afgelopen jaar een paar keer in de problemen gekomen, dat mensen hem bijvoorbeeld in elkaar wilden slaan omdat ze dachten dat hij Moslimbroeder was. ‘Maar dan laat ik mijn identiteitsbewijs zien, en dan is het goed.’ In Egypte staat je religie op je identiteitsbewijs. Een keer wilde een buschauffeur hem niet meenemen omdat die dacht dat Amir vanwege zijn baard op weg was naar een Islamisten demonstratie. ‘Zodra hij mijn ID had gezien was het goed. En kon ik lekker met de bus naar dat protest, ha ha.’
Een paar weken geleden zag ik Amir voor het laatst. Hij had zijn baard afgeschoren, tot ieder’s grote verbazing. Maar niet uit angst om voor een Moslimbroeder aangezien te worden. Zijn visum voor de Verenigde Staten moest vernieuwd worden, dus hij moest nieuwe pasfoto’s laten maken. ‘En als ze in de VS op mijn pasfoto een baard zien, denken ze gelijk dat ik de nieuwe Osama Bin Laden ben.’
Journalist en fotografe Ester Meerman schrijft bericht uit Egypte voor De Buitenlandredactie en The Post Online. Over het laatste nieuws en haar belevenissen en werk in Caïro. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.
