Er zijn mensen die zich ergeren aan taalfouten, slordig taalgebruik en lelijke neologismen. Sinds jaar en dag roept jan en alleman dat een en ander allemaal niet uitmaakt zolang maar duidelijk is wat de spreker bedoelt – het onderwijs is er ook steeds vaker naar. Ofschoon ik in de late jaren ‘80 ben schoolgegaan en dus ook al onderwijs van likmevestje heb gehad, reken ik mezelf ook tot deze puristen.
Een merkwaardig geval van Godwin wil echter dat taalpuristen op het internet wel met ‘taalnazi’s’ worden aangeduid. Er zijn zelfs mensen die zichzelf zo betitelen. De benaming lijkt weinig specifiek; is deze of gene taalnazi een taal-SSer, zit hij bij de taalArbeitsdienst of zelfs de taalJugend? De consequenties van het taalnazischap zijn ook duister: willen taalnazi’s bijvoorbeeld ook taalconcentratiekampen?
Het gebruik van Duitse woorden met een echo van het twaalf jaar durende duizendjarige Reich mag zich verheugen in een algemene populariteit. Zo is er een StuKafest en een literatuurjugend. Een Stuka, mocht u het niet weten, was een Duitse duikbommenwerper: zo eentje die de bouw van de Koopgoot heeft mogelijk gemaakt door radicale stadsvernieuwing in te zetten in Rotterdam – het soort stadsvernieuwing waar Bashar Al-Assad ook een meester in is.
Als ik studenten deze herkomst van de benaming van hun feestje met Unterhaltungsmusik (overigens een keurig links woord) voorleg kijken ze mij meestal alleen glazig aan. Wellicht een reden om nog eens te memoreren wat een Nazi ook al weer was. Nazi staat voor National Socialist. De Nationaal Socialisten waren een Duitse politieke partij die tussen 1933 en 1945 een totalitaire samenleving vestigden in Duitsland en Oostenrijk. Ze hebben tientallen miljoenen doden op hun geweten heeft waaronder zes miljoen op industriële wijze vermoorde Joden. Wie zichzelf met de naam van deze mensen wil tooien geeft dus sowieso blijk van een wel heel pover historisch besef.
Nog interessanter is dat de Nazi’s ook een eigen taalpolitiek hadden, waar een rechtgeaarde taalpurist onpasselijk van wordt. De romanist Victor Klemperer schreef er het beroemde boek LTI over. Joden die vermoord werden kregen een Sonderbehandlung in kampen waar Jedem das Seine was toebedacht. ‘Eiskalt’ schijnt Hitlers favoriete woord te zijn geweest. Het bleef voor de Nazi’s niet bij de pervertering van op zich normale Duitse uitdrukkingen. Ze produceerden ook nieuwe woorden. Max Beckmann en Pablo Picasso maakten ‘Entartete Kunst’, kunstwerken die niet goed vielen in het gesundes Volksempfinden. De samenleving moest worden onderworpen aan ‘Gleichschaltung’: iedereen moest genazificeerd worden, handelen, denken en spreken als een Nazi.
De Duitse taal, het geliefde woonoord van dichters als Hölderlin, Heine en Rilke, filosofen als Mendelssohn, Hegel en Kant, heeft decennia lang geleden onder de tortuur die propaganda-minister Joseph Goebbels en de zijnen haar hebben aangedaan. 1984 met de “boot stamping forever on a human face” en de begeleidende newspeak is werkelijkheid geweest onder de Nazi’s. Het Derde Rijk was de samenleving die de geesten van de Duitsers murw beukte met een perverse semantische politiek. Goebbels was een echte taalnazi. Ik wil dat woord derhalve nooit meer zien.
Titelfoto: Speer, Doenitz en Jodl na hun arrestatie door de Britten
