De mistige oorlog in Syrië wordt aangevuld met mist rond de op handen zijnde Amerikaanse ‘strafexpeditie’. Hier bovenop komen de nevelige gaswolken, waar mogelijk Saoedische lijnen in lopen, wat het Assad-regime vrijpleit. Dat u ook van dit schimmige op de hoogte bent. TPO probeert enige helderheid te verschaffen. Althans, met de juiste namen voor de opstomende oorlogsspullen.
‘Het eerste slachtoffer van oorlog is de waarheid’ (zelf een spreuk met meerdere waarheden). Om de waarheid overeind te houden helpt het een correcte terminologie te hanteren voor oorlogsinstrumenten. Bij het NRC vaart men bijvoorbeeld met een anti-onderzeeërschip en een projectielkruiser, wat een beetje rammelt. De NOS stoomt ouderwets door in het museum met torpedobootjagers. Ook dat kan beter. Onderstaand een lijstje begrippen van wat op- of boven zeeniveau mogelijk iets gaat betekenen voor Syrië.
LHD-5 USS Bataan (foto: US Navy)
Vliegdekschepen
Vliegkampschepen schijnt ook goed Nederlands te zijn. De VS streeft ernaar om er 11 in dienst te houden (momenteel 10). Allen met kernaandrijving en 75-90 vliegtuigen en helikopters aan boord in een mix voor luchtverdediging, aanval, verkenning, elektronische oorlogvoering en onderzeebootbestrijding. Naast de VS heeft alleen Frankrijk een dergelijk vliegdekschip in dienst, zij het met ongeveer de helft aan vliegtuigen en helikopters (tot circa 40), en zonder de ‘elektrieke’ capaciteiten van de US Navy’s EA-6B Prowler/EA-18G Growler. Ook de Russen hebben een echte, al noemen ze het zelf iets van vliegtuigdragende geleidewapenkruiser. Aan boord van deze Admiral Kuznetsov tot circa 52 vliegtuigen en helikopters, waaronder Su-33 jets. Vanwege een gebrek aan Airborne Early Warning, zoals de E-2Cs aan boord bij de VS en Frankrijk, en zonder Growler/Prowler equivalent, wel een graadje minder. Dankzij een forse batterij aan (raket)bewapening tegen lucht- en zeedoelen, een all-round gevaarlijk schip.
Meerdere landen (China, India) werken aan ‘volle’ vliegdekschepen, maar alleen Italië en India hebben vliegdekschepen (ski-jump) in dienst met een bruikbare gevechtscapaciteit in de vorm van AV-8B Harriers. Harriers opereren eveneens aan boord van LHA/LHD (Landing Helicopter Dock) schepen voor amfibische operaties. Met een vliegdek over de volle lengte lijken deze schepen sterk op vliegdekschepen. Naast de VS opereert Spanje met Harriers vanaf haar (ski-jump) LHD Juan Carlos. De Britten hebben de Harriers afgestoten, wat HMS Illustrious effectief een ex-vliegdekschip maakt.
Slagschepen
Lang de grootste en gevaarlijkste. Inmiddels uitgestorven. Of de VS moet haar vier Iowa-klasse slagschepen (BB) reactiveren uit hun huidige museumstatus.
Onderzeeërs
Zelfs de grote worden nooit een schip, en blijven ‘boten’. Naast de ‘boomers’, de kernaangedreven Ballistic Missile Submarines (internationale symbool: SSBNs) uitgerust met MIRVs om MAD te zijn, zijn er kernaangedreven ‘attack submarines’ (SSN), zeg maar vlootonderzeeërs. Het talrijkste zijn de onderzeeërs met diesel-elektrische voortstuwing (SSK). In veel gevallen kunnen moderne boten antischip raketten lanceren en soms ook kruisvluchtwapens zoals de UGM-109 Tomahawk. Vier Amerikaanse SSBNs zijn speciaal voor dit doel omgebouwd, wat ze een SSGN maakt, waarbij ‘G’ voor ‘guided missile’ staat.
Geleidewapenkruiser Moskva
Kruisers
Na een verwarrende periode van pantserkruisers, slagkruisers, lichte- en zware kruisers nu inmiddels vrijwel allemaal geleidewapenkruisers. De klassen van helikopterkruisers zijn uit dienst gesteld. De Britse Invincible-klasse ski-jump carriers werden oorspronkelijk ‘through-deck cruisers’ genoemd, maar van deze klasse is alleen HMS Illustrious nog in dienst. Daarnaast blijft ‘onze’ oude ‘7’ fier varen, de laatste kruiser met dikke kanons in dubbeltorens. Ze schiet voor Peru in diverse Bofors-dialecten en kan Otomat antischip raketten lanceren.
Geleidewapenjagers
In internationale mil-praat: destroyer. Destroyer is de afkorting van ‘torpedo boat destroyer’. Een scheepsklasse uit de 1890’s. In ‘oud’ Nederlands: torpedobootjager, ‘aan dek’ meestal afgekort tot jager. Het scheepstype ontwikkelde zich breder en werd zelf een torpedoboot, met in WOII 6-14 lanceerbuizen om de soortnaam in ere te houden. Na WOII werden de torpedo’s en het geschut gaandeweg grotendeels vervangen door geleide wapens tegen zee- en luchtdoelen, en werden er helikopters ingescheept.
De taal evolueerde mee en de torpedo boat destroyer werd in mil-praat een ‘guided missile destroyer’, oftewel geleidewapenjager. Aan dek nog steeds een destroyer of jager. De US Navy geeft de toon aan in de classificatiesymbolen met ‘DDG’ . Een die meer marines gebruiken. Of het blijft simpelweg ‘D’. Moderne jagers hebben wel minder fut dan vroeger. Haalde een zichzelf respecterende WOII jager 36 knopen, na de oorlog werd 30 knopen* gaandeweg de topsnelheidnorm voor alle grote gevechtsschepen tot en met fregatten. Bevoorradingsschepen e.d. zijn ook (forse) oorlogsschepen, maar daar werd 20 knopen de norm voor.
Onderzeebootjagers
In het begin van WOII kregen oude torpedobootjagers vooral de taak om jacht te maken op onderzeeërs. De Amerikanen bouwden daarnaast grote aantallen kleinere en lichter bewapende schepen dan hun standaard jagers (DD), en noemden ze ‘destroyer escort’ (DE). Niet alleen werd de bewapening lichter, meer toegespitst op onderzeebootbestrijding, ook de snelheid ging eruit. De DE’s moesten het doen met 21-27 knopen. Dergelijke jager-escorte schepen met primair een onderzeebootbestrijdingstaak werden nadien een aparte klasse van onderzeebootjagers. De Nederlandse Friesland– en Holland-klasse waren er voorbeelden van. De snelheid van een ‘volle’ jager (32-36 knopen), met een beperkte bewapening, primair tegen onderzeeboten. Aan dek bleven het eveneens jagers heten. In het Westen is deze klasse eigenlijk uitgestorven en vervangen door fregatten.
Fregatten
Een scheepstype met een lange geschiedenis voor het in de 19e eeuw verdween. Het maakte in WOII een come-back als een iets kleiner scheepstype naast- en vergelijkbaar met de DE-klasse van jager-escorte schepen. Na WOII ontwikkelde het fregat zich parallel met de jagers waarbij de scheidingslijn tussen beide vervaagde, hoewel de geleide wapens tegen luchtdoelen van (kleinere) fregatten vaak een korter bereik (8-50 km) hebben. De kanons, voor zover nog aanwezig, zijn veelal een maatje kleiner dan op jagers. Typisch iets van Oto Melara in 76 mm. In Westerse ontwerpen althans.
Catamaran (met luchtkussen-effect) geleidewapenkorvet Samum van de Zwarte Zee-vloots 166th Novorossiysky Small Missile Ships Battalion (foto: flot.sevastopol.info)
Korvetten, Fast Attack Craft (FAC)
Voor deze scheepstypen bestaan talloze benamingen. Van vrijwel onbewapende, net 20 knopen lopende korvetten op fregat-formaat zoals de nieuwe Nederlandse OPVs, tot snelle Iwans op half OPV-formaat die desnoods met 34 knopen hun supersonische Moskit/Sunburn antischip wapens lanceren richting een Burke-klasse DDG. Fast Attack Craft zijn over het algemeen nog een maatje kleiner, en sneller, maar met geleide wapens niet zelden evenzeer een potentiële giant killer in de beste traditie van illustere voorgangers. Voorgangers als MAS-boten met Luigi Rizzo aan het roer. Deze Italiaanse marineofficier wist in 1918 met zijn twee kleine MAS-motortorpedoboten het Oostenrijk-Hongaarse slagschip Szent István te torpederen, dat binnen drie uur zonk.
Geleidewapenkorvet Shtil van de Zwarte Zee-vloots 166th Novorossiysky Small Missile Ships Battalion (foto: flot.sevastopol.info)
Kruisvluchtwapens
Hoewel deze wapens in Nederland nooit liefdevol zijn ingeburgerd, is de term kruisraket dit wel. De meeste doen het echter op een turbojet of turbofan motor, en zijn technisch gesproken dus geen raketten. Hetzelfde geldt voor antischip ‘raketten’. De jetaangedreven Harpoon is hier een voorbeeld van.
Als wiki het juist in het snotje heeft, moet Syrië potentieel met circa 3500 Tomahawks rekening houden, hoewel het onwaarschijnlijk is dat de VS dit hele arsenaal richting Syrië zal lanceren. Ze hebben echter meer kruisvluchtwapens. Bijvoorbeeld de ACM-86B/C familie van ALCMs (Air Launched Cruise Missiles). GPS/INS gestuurde, jetaangedreven projectielen met een conventionele lading tot circa 1200 kilo. Er kunnen er twintig door een B-52H worden gelanceerd. Het bereik is 1000+ kilometer.
Reken je korter reikende wapens mee, wordt de lijst aanzienlijk langer. Bijvoorbeeld met de AGM-158 JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile). Versies hiervan vliegen 350-900 kilometer ver en kunnen zelfs door een F-16 worden gelanceerd. Mocht Frankrijk blijk geven inderdaad Amerika’s hervonden oudste bondgenoot te zijn, kunnen haar Rafale jets aan boord van het vliegdekschip Charles de Gaulle twee SCALP EG kruisvluchtwapens lanceren. Deze reiken 500 kilometer ver, met een lading van 450 kilo. Afgaande op de NY Times moet Syrië serieus rekening houden met een ruim begrip van kruisvluchtwapens, zo niet alle wapens. Niets let een B-52H om een lading laarzen te droppen. Ludiek alternatieve boots on the ground, en het is weer eens wat anders dan met schoenen gooien.
LPD-17 USS San Antonio
Tot slot een koffiedikrijke update van Syrië-gaande vlooteenheden.
Update 8 september. In Turkije zitten ze dichterbij, met zicht op de Dardanellen, wat turkishnavy.net in de gaten houdt. Zij komen o.a. tot vijf Russische landingsschepen in de regio (met foto’s).
USA
Er zijn vijf DDGs en een of twee SSGNs actief in de oostelijke Med. Potentiële aantal Tomahawks: ± 750. Meer waarschijnlijke aantal: ± 300. Daarnaast is de LPD USS San Antonio in het gebied gearriveerd.
Groot-Brittannië
Doet niet meer mee, maar het ex-vliegdekschip HMS Illustrious en twee fregatten zijn aanwezig. Zo ook een of twee subs (met Tomahawks).
Frankrijk
Het vliegdekschip Charles De Gaulle ligt nog in Toulon, maar er koerst een fregat richting Syrië. Eventuele onderzeeërs die onderweg zijn voeren voor zover bekend geen kruisvluchtwapens.
Rusland
De Russische Middellandse Zee-vloot zou oorspronkelijk hebben bestaan uit twee geleidewapen-/onderzeebootjagers van de Udaloy-klasse, een geleidewapenfregat uit de Neustrashimyy-klasse en twee transport-landingsschepen (4000-5000 ton). Er is een derde en mogelijk vierde transport-landingsschip vanuit de Zwarte Zee onderweg naar het mediterrane operatiegebied. Daarnaast koerst de geleidewapenkruiser Moskva vanuit de Atlantische oceaan richting Syrië. Hier een overzicht van de Russische Zwarte-Zeevloot, waar meer versterking vandaan kan komen.
Het 4650 ton metende landingsschip Nikolai Filtsjenkov is vanuit de Zwarte Zee onderweg naar het Syrische theater. Volgens RTL Nieuws (6 september), Ruslands ‘grootste marineschip’ (foto: flot.sevastopol.info)
Syrië
De twee oude Romeo-klasse onderzeeboten zijn niet langer actief. Op papier beschikt Syrië over zo’n 20 Osa-klasse FACs met oudere Styx missiles. Daarnaast bestaat de theoretisch bruikbare marinesterkte uit 10 Tir-klasse FACs met Noor antischip raketten (bereik 30-170 km).
* De Franse jager Terrible uit de La Fantasque-klasse sloeg geen pleefiguur met een geklokte snelheid van 45 knopen (proefvaarten in 1935). Kruisers waren vrijwel even snel als jagers. De Italiaanse Romani-klasse (1939) perste er 43 knopen uit. Dergelijke boeggolven zijn zeldzaam geworden voor deze klassen van schepen.
Tomahawk sub-lancering
Tomahawk DDG-lancering
Diverse Oniks aka Yakhont aka Bastion lanceringen. Een Mach 2 ramjet raket met een bereik van 200-300 km voorzien van een 250 kilo HE kop. Syrië heeft twee Bastion-kustbatterijen (72 projectielen), voor zover Israël ze niet in de prak gooide afgelopen juli. Eveneens bij de Russen te vinden (boven en onder water)
